© 2021 Nicholas Williams
Pùb gwir gwethys / All rights reserved
Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen
Text an recordyans / Text of the recording
Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.
Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.
In Sowsnek pàn vo benyn ow qwetyas flogh hy yw ‘pregnant’. I’n tressa istynans dhe erlyver Nance yth yw comendys an ger brassys ‘pregnant’ growndys wàr an Bretonek. An lavar genesyk bytegyns yw gans flogh, rag ensampyl in ‘Jowan Chy an Hordh’ gwreg Jowan a lever dhodho hag ev dewhelys tre: Pàn wrugowgh why mos in kerdh, th’era vy gyllys try mis gen flogh. Warlergh Borlase pàn dheffa termyn rag an flogh dhe vos genys, an venyn yw benyn in golovas ‘a woman in childbed’. Uthyk tydn yw an painys-na, ha’n bobel i’n dedhyow coth a gresy hedna dhe vos dre rêson a begh Eva pàn veu hy an kensa dhe dâstya frût an wedhen dhyfednys. In trailyans Wella Kerew a Jenesys Duw a lever dhe Eva: Me a vedn meur cressya dha dhuwhan ha dha omdhon; in duwhan chy a wra don flehes. Dell yw ûsys y fëdh benyn aral gans an vabm rag ry gweres ha confort dhedhy in hy lavur. An venyn-na yw glyvedhes ‘midwife’. Yma an venyn-na complys i’n lavar coth: Germogh myghtern, Breg glyvedhes ‘St Germoe was a king, St Breage a midwife,’ lavar usy ow referrya, dell hevel, dhe neb strif tradycyonal inter an dhyw bluw ow tùchya aga sens tasek. Peskytter may fo genys an flogh res yw trehy y golm dhe’n vabm. Ny a wel hedna in desmyk Gwavas: Flogh a veu genys in mis Merth; ny a drehys y vêgel in mis Est ‘A child was born in the month of March; we cut his navel in the month of August’. In ‘Jowan Chy an Hordh’ y wreg a lever dhe Jowan inwedh fatell ywa tas dhe vab bian: lebmyn ma dhe ny meppyk wheg i’n gwely, dhe Dhuw re bo grassys. Warlergh Pryce, an bobel a gresy y hylly cafos flogh gorow dre dhebry morgy in mis Me, hèn yw ‘by eating a dogfish in the month of May’. Heb mar res yw maga an flogh nowyth genys. I’n dedhyow coth res vedha dhe’n vabm maga an flogh gans hy leth hy honen. An ger rag benyn usy ow maga flogh yw mammeth, mabmeth. In Sacrament an Alter ny a red: An vamm a gemmer meth treweythyow rag bos mammeth. An mabmow rych a ylly pe benenes erel dhe wil an devar-na. Dell lever Sacrament an Alter kefrÿs: lowar mabm a worr hy flehes dhe venenes erel dhe vaga. An flehes na veu kemerys dhyworth an vrodn whath yw flehes ow tena. In Bêwnans Meryasek yma Costentyn emprour ow sùffra yn uthyk gans cleves crohen. Rag y sawya yth yw cùssulys dhodho omwolhy y honen in goos flehes bian inocent: Flehes porrês yw dhywgh fest/ dhe gùntell dres oll an pow/ ha spessly re ow tena;/ goos glân yma dhe’n re-na. Rag ‘baby’ an ger ewn Kernowek yw baby. In Bêwnans Meryasek ny a gav dew exampyl: Merowgh an babiov wheg ha Deus deus, a vaby. Nyns yw compes ûsya an ger baban. Baban yw ‘doll.’ Heb mar rag ‘baby’ yth yw an ger flogh ûsys yn fenowgh, rag ensampyl in Creacyon an Bys:
Hag in top an keth wedhen
me a wel unn vaghteth wheg
ow sedha yn pòr sertan
hag in hy dywvron flogh teg.