© 2021 Nicholas Williams
Pùb gwir gwethys / All rights reserved
Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen
Text an recordyans / Text of the recording
Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.
Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.
In y erlyver dornscrefys yma Lhuyd ow ry dhyn nader margh avell an Kernowek rag ‘dragonfly’. Yth yw an nedras margh esely a’n is-ordyr Anisoptera. Yth esa esely erel a’n is-ordyr-na ow pêwa i’n Termyn Glowek (‘Carboniferous’) hag y o an brâssa treghvilas bythqweth a veu, rag aga eskelly o adro dhe dheg mêsva warn ugans alês. Yma nader margh agan dedhyow ny ow tallath hy bêwnans avell oy in dowr. Yma nymf ow tos in mes a’n oy hag ow remainya avell nymf an radn vrâssa a’y vêwnans, mar bell avell pymp bledhen in certan sortow. Ny wra an nymf dysplêgya avell pûpa. I’n contrary part yma va ow tevy hag ow tôwlel y grohen dhywarnodho liesgweyth, erna vo va treghvil leundevys. Yma an nymf ow tebry penydnow pò ‘tadpoles’, preves a dreghvilas erel ha pùscas bian. Pàn vo an nymf leundevys yma va ow tos in mes a’n dowr, dres nos, dell yw ûsys, hag ow corra dhywarnodho y grohen dewetha. Ena yma va ow neyja in kerdh. An nader margh a’s teves lagasow sherp dres ehen hag a yll neyja yn crev. Yma hy ow pory ha hy ow neyja. Dre vrâs yma an nedras margh ow tebry gwybes, tycky-duwas, gowdhanas ha nedras margh byhadna agessans aga honen. Onen a’n henwyn Latyn rag nader margh yw libellula pò ‘lyvryn bian’. Pàn vo an treghvil ow powes gans y eskelly sprêdys alês, yth ywa nebes haval dhe lyver ha’n folednow egerys. Yma lies hanow ûsys rag an nader margh in Jermany, rag ensampyl Teufelspferd ‘Margh an Jowl’, Teufelnadel ‘Najeth an Jowl’, ha Wasserhexe ‘Gwragh an Dowr.’ In Swêden an bobel a lever fatell usy an Jowl ow qwil devnyth a’n nader margh rag montolly enevow an bobel. In lies pow yth yw leverys an nader margh dhe vos cowethes serpons. Rag ensampyl in Kembra yth yw an treghvil gelwys gwas y neidr pò ‘gwas an nader.’ Yth yw whedhel derivys in cres Ewrop rag styrya devedhyans an nader margh. Yth esa pensevyges hautîn ha cruel ow marhogeth adro dh’y gwlascor heb gwil vry a nebonen vëth. Udn jëdh hy a vetyas gans den bian neb a whelas côwsel orty. Hy a gomondyas dhodho gwaya mes a’y fordh. Ny wrug ev obeya dhedhy ha hy a wrug marhogeth dresto. An den bian a’s molethys ow pesy may feu hy jùnys rag nefra dh’y margh. Dystowgh hy ha’y margh a veu onen avell nader margh. In Pow an Sowson yma an bobel ow ry dhe’n nader margh henwyn usy worth hy helmy gans drog pò gans pystyk, rag ensampyl ‘devil’s darning needle’, ‘ear-cutter’ ha ‘horse-stinger’. Heb mar an hanow dewetha-na yw kepar ha’n hanow Kernowek nader margh. Yma an drog a yll bos gwrÿs dhe vergh gans an treghvil complys i’n Bêwnans Meryasek. I’n gwary Tewdar a lever dhe Dhûk Kernow: By my fay an wybesen a latha margh a calla. I’n tyller-na, dell hevel, yth yw an nader margh gelwys gwybesen ‘fly.’