© 2022 Nicholas Williams
Pùb gwir gwethys / All rights reserved
Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen
Text an recordyans / Text of the recording
Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.
Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.
An Auk Brâs (Pinguinus impennis) o ehen a edhen dyneyj neb a dhyfudhas yn tien in cres an nawnjegves cansvledhen. Y hylly an auk brâs bos kefys wàr enesow meynek egerys dhe’n mor le may hylly bos kefys lies pysk avell boos. Drefen nag o enesow a’n par-na re gebmyn, ny ylly an auk brâs maga ydhnygow ma’s in tyleryow traweythys. Pàn nag esa an aukys brâs ow copla hag ow maga aga issew, y a wre spêna aga thermyn in dowrow north an Mor Atlantek dhyworth cost Spayn, Breten Veur ha Wordhen bys in Grênlond ha Canada. An auk brâs o adro dhe dry ugans mêsva in uhelder ha’y boster o adro dhe udnek puns. Du o y geyn ha’y dorr o gwydn. I’n hâv y fedha splat gwydn dres y dhewlagas. Dre rêson an eskelly dhe vos mar got, ny ylly an edhen neyja i’n air. Pàn êth marners dhyworth Ewrop dhe Ameryca North kyns oll, yth o an aukys penfenten dhâ a voos ragthans ha hedna a lehas yn frâs nyverow an aukys. Pelha yth o pluv munys an ÿdhyn a valew brâs i’n dedhyow-na inwedh ha hedna kefrÿs a dhysencressyas aga nùmbers. An dhew ëdhen dewetha a veu ledhys wàr enys vian deg mildir dhe’n Soth-West a Îslond. Pàn wodhya an bobel fatell esa an auk brâs pòr draweythys, yth esa lies huny ow whelas cafos specymen a’n edhen poken dhe’n lyha onen a’y oyow. Hedna a uskys’has coll an ehen. An hanow Sowsnek ‘penguin’ rag referrya dhe’n auk brâs yw gwelys rag an kensa prÿs in whêtegves cansvledhen. Pàn êth whythroryon Ewropean dhe’n Hantergelgh Soth, y a verkyas fatell o berraskellas, hèn yw agan ‘penguins’ ny pòr haval dhe’n auk brâs. Rag hedna y a ros an hanow penguin dhe’n verraskel. Res yw remembra bytegyns nag eus colm vëth inter an dhew edhen. Dell hevel yth yw an gelvyn lybm pò ‘razorbill’ (Alca torda) in teylu an Alcidae an edhen moyha ogas dhe’n auk brâs. Wàr an tenewen aral yma an berraskellas ow longya dh’aga theylu aga honen, an Spheniscidae. Pelha yma an berraskellas lymytys yn tien ogasty dhe’n Hantergelgh Soth. An udn excepcyon yw Spheniscus mendiculus pò Berraskel Enesow Galápagos. Nyns yw certan pandr’yw gwredhyow an ger Sowsnek ‘penguin.’ Yma an ger Frynkek pingouin ow styrya ‘auk brâs’, saw yth hevel fatell veu ‘penguin’ kefys wostallath in Sowsnek pò in Iselalman. Yma certan auctorytas ow teclarya fatell dheuth an ger ‘penguin’ dhyworth pengwyn in Kembrek (hedna a via pedn gwydn in Kernowek), hanow a wrussa referrya dhe’n splattys gwydn wàr bedn an auk brâs. Yma ken re ow leverel fatell veu an hanow growndys wàr an ger Latyn pinguis ‘tew, berryk.’ Yth yw scodhyans rag an secùnd tardhans-na kefys i’n ger Jerman rag berraskel, Fettgans pò ‘Goodh verryk.’