© 2022 Nicholas Williams
Pùb gwir gwethys / All rights reserved
Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen
Text an recordyans / Text of the recording
Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.
Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.
Malta yw aswonys dhyn dhyworth Actys an Abosteleth, rag y feu gorhal Sen Powl terrys wàr an enys. I’n termyn an Testament Nowyth yth o Malta radn a’n empîr Roman. I’n pympes cansvledhen y feu an enys conqwerrys kyns oll gans an Vandalys hag ena gans an Ostrogothas. Yth o Malta tyller a lies batel inter an empîr Byzantîn ha’n Arabs. I’n seythves cansvledhen Arabs dhyworth Sycyly a wrug trevesygeth in Malta hag y a dhros gansans aga thavas, hèn yw Arabek,. Yth o an yêth-na fùndacyon an tavas Maltek in agan dedhyow ny. Yth yw Malta esel a’n Udnyans Ewropean hag yth yw Maltek an udn tavas sodhogyl Semîtek i’n Udnyans. An Normans a sêsyas Malta i’n unegves cansvledhen ha’n enys a veu radn a wlascor nowyth Sycyly. In tredhegves cansvledhen y feu oll an Mùslyms drîvys in mes a Malta pò constrînys dhe recêva besydhyans; pelha y feu lies Italyan drës aberth i’n enys, ha’n enys a bassyas dhe gùrun Aragon. I’n vledhen mil pymp cans try deg an Pympes Charlys, an Emprour Sans Roman, a ros an enys dhe’n Varhogyon Spytior. Ordyr an Varhogyon-na a veu growndys i’n unegves cansvledhen, pàn wrug marchons dhyworth Amalfi in Italy cafos cubmyas dhyworth calyf Ejyp dhe fùndya eglos Catholyk, managhty ha clâvjy in Jerùsalem. An varhogyon a gemera ly a jastyta, a vohosogneth hag a obedyens. Y a gafas comyssyon dhyworth an Pab dhe gemeres with a brierynas dhe Jerùsalem. I’n dedhyow-na, dell hevel, y a wrug kemeres dhodhans avell aga arweth arbednyk crows eth poynt, neb yw aga symbol bys i’n jëdh hedhyw. Pàn wrug an Tùrkys gorra an Gristonyon in mes a’n Pow Sans warlergh gorheras Acco pò ‘Acre’, y êth kyns oll dhe Cyprùs hag ena dhe Enys Rodos ‘Rhodes’. Orth dallath an peswardhegves cansvledhen an Ordyr a jaunjyas aneth arta ha mos dhe Malta. I’n whêtegves cansvledhen yth esa an Tùrkys Otoman whath ow whelas lêsa dhe’n West. I’n vledhen mil pymp cans whe deg pymp Sowdon an Otomans, Sùleyman Gorwyw a wrug kerhydna Enys Malta ow whelas y gemeres. An gorheras a dhuryas peswar mis ogasty dhyworth mis Mê dhe vis Gwydngala. Yth esa wàr an enys adro dhe bymp cans marhak a’n Ordyr warbarth gans whe mil soudor troos. Ny ylly an Tùrkys conqwerrya an forcys Cristyon hag y a forsâkyas an assay. Y feu gorheras Malta ha vyctory an Gristonyon onen an wharvedhyansow brâssa oll in Ewrop i’n whêtegves cansvledhen. Inter taclow erel an vyctory a dhysqwedhas nag o luyow an Tùrkys mar dhydrygh dell esa an Ewropeans ow cresy. Malta a veu gwrës radn a’n Empîr Bretednek orth dallath an nawnjegves cansvledhen. In Secùnd Gwerryans an Bÿs yth o Malta cresen a bris rag soudoryon hag airsoudoryon Breten Veur. Y feu an enys bombardys yn uthyk gans airednow Italyan ha Jerman. I’n vledhen mil naw cans peswar deg dew Mytern an Wlascor Udnys an Whefes Jory a rauntyas dhe bobel Malta oll warbarth Crows Sen Jory rag coraj ow codhevel assaultyansow an escar. Yma an grows-na dhe weles whath wàr vaner gwydn ha rudh an pow.