© 2022 Nicholas Williams
Pùb gwir gwethys / All rights reserved
Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen
Text an recordyans / Text of the recording
Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.
Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.
Wella Gwavas in lyther screfys in Loundres i’n vledhen mil seyth cans ha deg a gows orth pobel an bÿs nowyth hag ev a lever: An pobel why, in pow Ameryca, ùncoth dha ny, why a dhescas dhe gordhya an Duw gwir a’n nev ha’n dor. Yma Gwavas ena ow referrya dhe bobel Ameryca North, o whath in dadn arlottes Breten Veur. Pandr’yw devedhyans an hanow Ameryca rag an bÿs nowyth? Qwestyon a les brâs yw hedna. Amerigo Vespucci a veu genys i’n Florans, Italy, in cres an pymthegves cansvledhen. Y das o laghyas hag Amerigo a veu deskys gans y ownter, neb o scolor brâs, hag a studhyas dorydhieth ha sterydhieth, dew dra o a brow dhodho warlergh hedna. Pàn o va adro dhe dheg warn ugans bloodh Lorenzo di Pierfrancesco, esel a deylu brâs Medici, a’n danvonas dhe Sevilla, Spayn, may halla va whythra stât negyssyow Lorenzo i’n cyta-na. In Sevilla Amerigo a wre cowethya gans Gianotto Berardi, merchant Italyan esa ow provia mona rag viajys Colùmbùs. Yma lyther dhe gafos screfys gans Amerigo hag i’n lyther ev a lever fatell wrug ev viaj dhe’n bÿs nowyth i’n bledhydnyow mil peswar cans naw deg seyth bys naw deg eth. Yma rêson dâ dhe gresy bytegyns nag yw gwir hedna. I’n vledhen mil peswar cans naw deg naw bytegyns Vespucci in gwir a gemeras radn in viaj in dadn Alonso de Ojeda. Vespucci ha’y gescowetha a brovias an mona rag dew a’n peswar gorhal i’n morlu-na. An gorholyon êth dres an Mor Atlantek ha gweles tir neb le ogas dhe Sùrynam pò Giâna Frynkek a’gan dedhyow ny. Vespucci in y dhew worhal a bêsyas ow colya dhe’n soth. Kyn whrug tus a drib gwyls cachya den a’ga bagas, y ladha ha’y dhebry, gorholyon Vespucci a bêsyas ow colya dhe’n soth. Y a vetyas hayl dew ryver brâs Dowr Amazon ha Dowr Para. Ena y a dheuth warbydn fros uthyk brâs hag a veu constrînys dhe drailya adro ha dewheles dhe Spayn. I’n vledhen mil pymp cans hag onen an Kensa Manùel, mytern Portyngal a ros comyssyon rag viaj dhe whythra an cost a diryow aswonys hedhyw avell Brasyl. Comondyas an viaj o Gonçalo Coelho hag yth o Vespucci an golyor pò ‘navigator.’ Kensa jorna an vledhen mil pymp cans ha dew y a dhyscudhas hayl ryver hag y a’n gelwys Rio de Janeiro (Dowr Genver). An gorholyon a dhewhelys dhe Ewrop ha Vespucci a remainyas in Sevilla in arveth mytern Spayn. Vespucci a verwys i’n vledhen mil pymp cans ha dewdhek. Pymp bledhen kyns an cartografyth Jerman, Martin Waldseemüller, a dhyllas mappa ha warnodho rag an kensa prÿs bythqweth an Bÿs Nowyth a veu dysqwedhys avell tir dyberthys dhyworth Asya. Pelha Soth-Ameryca wàr an mappa yw gelwys America. In lyver dyllys warbarth gans an mappa Waldseemüller a lever: ‘Ny welaf vy rêson vÿth rag den vÿth dhe gably hanow rag an tir nowyth tardhys dhyworth hanow Amerigo, den a skentoleth codnek. Ewn via gelwel an brâstir nowyth Ameryca.’