© 2023 Nicholas Williams
Pùb gwir gwethys / All rights reserved
Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen
Text an recordyans / Text of the recording
Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.
Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.
In mesk an Grêkys coth kebmyn o kerensa inter den leundevys ha gwas yonk. Yth yw hedna gwelys in aga mythologieth kefrÿs. Exampyl dâ yw whedhel Hyakynthos. Ev o den yonk pòr sêmly, saw ev o mortal. Yth esa Apollôn, duw an Howl, in kerensa ganso. Yth esa Zefyros, duw an Gwyns West in kerensa ganso kefrÿs, saw ny gara Hyakynthos ma’s Apollôn yn udnyk. Udn jëdh yth esa Apollôn ha Hyakynthos ow qwary coytys warbarth. Yth esa Zefyros ow meras ortans hag ev a veu lenwys a envy lybm. Pàn wrug Apollôn tôwlel coyt tro ha Hyakynthos, rag ewn avy Zefyros a whethas an dysk may whrug ev gasa y fordh ewn, gweskel Hyakynthos wàr y bedn ha’y ladha. Apollôn a whelas gwil dhe Hyakynthos dasvêwa saw ny ylly ev. In le a hedna Apollôn a ordnas may fe Hyakynthos gwrës flour bian blou, ha may fe an geryow AI AI ‘Ogh ogh!’ dhe weles wàr an dêlyow. Y feu paintyans a whedhel Hyakynthos gwrës i’n vledhen mil eth cans hag onen gans an paintyor Frynkek Jean Broc. Yth yw an pyctour gwethys i’n tor’-ma in Hendrajy Sainte-Croix in Poitiers, Frynk. I’n pyctour y hyll bos gwelys Apollôn ow sensy in bàn Hyakynthos teg hag ev in newores. Yma colm codna Apollôn ow terneyja i’n gwyns hag orth treys Hyakynthos yth yw gwelys an coyt neb a’n ladhas ha nebes flourys bian. Blejen an gog ‘bluebell’ yw flour bian blou neb yw kebmyn in Breten Veur hag in Wordhen. Hy hanow sciensek yw Hyacinthoides non-scripta, le mayth usy an hanow specyfyk non-scripta ‘heb scrîven’ ow referrya dhe’n gwiryoneth na yll lyther vëth bos gwelys wàr an dêlyow. Dell hevel nyns yw aswonys hedhyw flour vëth usy lytherow wàr y dhêlyow. In gwir ytho nyns yw godhvedhys pana flour o intendys i’n whedhel Hyakynthos. An vlejen moyha gwirhaval martesen yw sterednyk meneth (Scilla bifolia) pò ‘alpine squill,’ kyn nag yw lytheren vëth gwelys wàr hy dêlyow hy naneyl. Heb mar yth yw an hanow Grêk Hyakynthos i’n form Latyn Hyacinthùs ûsys hedhyw avell an hanow sciensek rag plans gelwys ‘hyacinth’ in Sowsnek, hèn yw flour lowarth ha chy. Jacynt yw an Kernowek arnowyth comendys rag an flour-na. Kynth yw derivys i’n whedhel fatell o blou an flour warlergh transformacyon Hyakynthos, y hyll jacynt ‘hyacinth’ bos blou, gwydn, rudh pò gwydnrudh. A les ywa kefrÿs fatell yw aswonys sans gelwys Hyacinthùs, neb yw enourys brâs in Polayn. Hyacinthùs Sans a veu genys in Sylêsya orth dyweth an dhewdhegves cansvledhen. Ev a veu sacrys prownter hag ena ev a jùnyas dhe ordyr an Domynycans in Rom. Ev a veu danvenys dhe Kracow le may whrug ev fùndya kensa broderjy an Domynycans in Polayn. Nyns yw nameur godhvedhys a’y wythresow in Polayn bytegyns. Yth ywa encledhys in Basylyca an Drynjys Sans in Kracow. Kynth yw an sans gelwys Hyacinthùs, nyns yw hedna ma’s versyon Latyn gwrÿs a’y hanow bejyth Polek. Y wirhanow gwredhek o Jacek, hanow Polek nag eus colm vëth dhodho gans Hyacinthùs. Nyns yw Jacek ma’s hanow Polek usy ow styrya ‘Jamys bian.’