© 2023 Nicholas Williams

Pùb gwir gwethys / All rights reserved

Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen


Text an recordyans / Text of the recording

Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.

Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.

John Boyd Dunlop a veu genys in Dreghorn, Ayrshire North in Scotlond, i’n vledhen mil eth cans ha dewgans hag ev a studhyas dhe vos medhek bestas in Ûnyversyta Dineydyn. Ev êth dhe Dhûnpatryk in Conteth Dûn, Wordhen North, pàn o va seyth warn ugans bloodh. In avarr in y vêwnans y feu derivys dhodho fatell veu va genys dew vis kyns ès y vabm dh’y wetyas. Yth esa ev ow cresy fatell o bludh y yêhes, saw ny sùffras ev cleves vÿth erna wrug ev cafos anwos ha merwel yn sodyn hag ev onen ha peswar ugans. Ev a dhemedhas Margaret Stevenson in mil eth cans seyth deg onen hag y feu myrgh ha mab genys dhodhans. Ev a settyas in bàn Medhegva Downe in Dûnpatryk gans y vroder hag ena môvya ha growndya medhegva bestas in Belfast. Dunlop a wodhya yn tâ an fordh dhe wil devnyth a rùber. Tro ha dyweth an bledhydnyow peswar ugans ev a dhysplêgyas an kensa bonden ros newmatek rag teyr-ros y vab. An vonden o pib a rùber whethfys in bàn. Dunlop a fastyas an pib dhe dhysk predn hag ena kemeres ros olcan dhywar teyr-ros y vab ha’ga rollya warbarth dres gardh y jy in Belfast. An ros olcan a cessyas rollya yn scon, saw an vonden newmatek a bêsyas ow rollya. Wosa hedna Dunlop a dhalathas gwil prevyans gans rosow newmatek rag dywrosow brâs. An spêda gansans a’n sowthanas. Ev a recêvas patent i’n vledhen mil eth cans eth deg eth. Willie Hume o capten Clùb Dywrosysy in Belfast hag ev a wrug devnyth a vondednow Dunlop rag gwainya resegvaow dywros in Wordhen hag in Pow an Sowson. In mesk an re neb a gollas resegvaow dhe Hume ha’y rosow newmatek o mebyon den gelwys Harvey duCros. DuCros a welas fatell esa bonden Dunlop ow provia chauns dâ hag ev a jùnyas gans Dunlop dhe dhallath cowethas a’s teva an gwiryow dhe batent Dunlop. Dyw vledhen wosa cafos an patent bytegyns Dunlop a dhyscudhas nag o an patent a valew, rag desmygyor Scot, henwys Robert William Thomson, a wrug patentya an tybyans a vonden newmatek in Frynk hag in Stâtys Udnys Ameryca in bledhydnyow dewgans an nawnjegves cansvledhen. Rag gwil prow a vondednow rùber Dunlop ha DuCros a dhasvêwas cowethas in Dulyn ha’y das’henwel Pneumatic Tyre Agency. Dunlop a omdednas dhyworth an gowethas in mil eth cans naw deg pymp. Nessa bledhen DuCros a werthas an company dhe E.T. Hooley, arhansor frawsus, a dry mylyon puns. Hooley a wrug gwertha an gowethas yn scon a bymp mylyon puns. In avarr i’n ugansves cansvledhen y feu an company das’henwys Dunlop Rubber. Kyn na wrug John Boyd Dunlop kemeres part vÿth i’n negys wosa mil eth cans naw deg pymp, an vonden newmatek a dheuth orth an prÿs ewn. Provians a vondednow newmatek a dhalathas yn holergh i’n bledhydnyow deg ha peswar ugans in Belfast, ha bondednow newmatek rag kerry tan a dheuth i’n nessa cansvledhen. Ny wrug Dunlop rycheth dre rêson a’y dhesmygyans. Dunlop a verwys in nawnjek onen warn ugans hag a veu encledhys in Dulyn.