(431) Warlergh, adhelergh - lovinglivingcornish

Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen

Text an recordyans / Text of the recording

Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.

Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.

Rag ‘according to’ in Kernowek Udnys an form ûsys yw herwyth, rag ensampyl i’n tîtel an lyver dyllys gans Caradar i’n canvsledhen dewetha, An awayl herwyth Sen Mark. Saw yma ger aral i’n tavas rag ‘according to’, hèn yw warlergh. Warlergh yw gwrÿs a wàr hag a lergh ‘track’. Yth yw warlergh ‘according to’ ûsys yn fenowgh i’n textow. Otobma nebes examplys: rag henna heb falladow oll warlergh dha gùssullyow bys venytha my a wra (Origo Mundi); a dus vas, why re welas fatell formyas Duw an Tas nev ha nor warlergh y vrÿs (Origo Mundi); warlergh Sen Lûk me a’n kyv lel dhywgh i’n awayl (Bêwnans Meryasek); côwsys warlergh an maner a’n bobel (Tregear); na wrellen ny warlergh agan fantasy agan honen jùjya an dra (Tregear); Y hyll warlergh inwedh sygnyfia ‘after’, dell yw apert dhyworth an examplys-ma: saw me warlergh drehevel a’s dierbyn diogel in Galyle oll warbarth (Passio Christi); Mar pêwas Crist, me a grÿs, warlergh merwel, ow Duw Jovyn a’n dassorghas der y ras (Bêwnans Ke); warlergh henna leverys gans ancow y vos tùchys (Bêwnans Meryasek). Mar qwren ny ûsya warlergh gans rag’hanow personek avel objeta, res yw heb mar gwil nas-er pêwek a’n rag’hanow, rag ensampyl: deun wàr y lergh me a’th pys (Passio Christi); wàr y lergh gwell yw mones, ken sur ny a vÿdh blâmys (Bêwnans Meryasek); agan Savyour a wrug spessly, pàn esa ev omma wàr an bÿs, appoyntya y abosteleth ha’y dhyssyplys ha’n re a dheffa wàr aga lergh y (Tregear); wàr y ler ‘post illum [‘after him’] Lhuyd. Rag styrya ‘behind’ avell rag-er in Kernowek yma Nance ow comendya adrÿv. Yth yw hedna kefys in Passyon Agan Arlùth: ny gôwsyn in tewolgow adrÿv tus in unn hanas. Mar pÿdh adrÿv ûsys gans rag’hanow personek, Nance a lever dhyn bos res gorra dhymm, dhis, dhodho, h.e. wàr y lergh, I’n gwetha prÿs nyns eus exampyl vÿth a *adrÿv dhybm, *adrÿs dhis, h.e. i’n tavas hengovek. In gwir yth yw adrÿv tus in Passyon agan Arlùth an unn exampyl in tyller vÿth in Kernowek tradycyonal. I’n textow an fordh ûsys dhe sygnyfia ‘behind’ yw gans an rag-er adhelergh dhe. Adhelergh y honen yw gwrÿs a’n element lergh a wrussyn ny metya avàn. Otobma exampyl dâ a adhelergh dhe ‘behind’: fatell via ha na wrella an appostlys gasa screfa vÿth adhelergh dhedha? (Tregear). Yma adhelergh y honen oll ow styrya ‘behind’ avell adverb, rag ensampyl: Ha hedna vedn gàs tobma adhelergh ha arâg (Jamys Jenkins); Pelha, tu adhelergh yw ûsys dhe vênya ‘behind, at the back’ rag ensampyl: wàr tu adhelergh daras te a wra (Creacyon an Bÿs). Wàr an dyweth an lavar wàr dhelergh yw adverb usy ow mênya ‘backwards’. Merowgh orth an examplys-ma: Ha whath gweth a wre an prenn wàr dhelergh mara’n gorra (Passyon agan Arlùth); Atta an dhragon ow tos; wàr dhelergh gwell yw dhyn mos (Bêwnans Meryasek).