© 2023 Nicholas Williams

Pùb gwir gwethys / All rights reserved

Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen


Text an recordyans / Text of the recording

Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.

Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.

An Tressa Den ‘The Third Man’ o fylm Sowsnek dysqwedhys rag an kensa prÿs i’n vledhen nawnjek peswar deg naw. Lies huny a lever bos An Tressa Den an gwelha fylm Bretednek bythqweth a veu. Pelha yth yw an fylm aswonys rag an ilow senys ino: Thêma Harry Lime. Yma an fylm ow kemeres le in Viena warlergh Secùnd Gwerryans an Bÿs. I’n fylm Harry Lime (Orson Welles) yw acûsys a ladra penycyllin in mes a glâvjiow soudoryon, orth y danow’he rag y wertha wàr an varhas dhu. Drefen an penycyllin dhe vos corrùptys ha heb valew, lies flogh clâv re beu ledhys dredho. Yma golok arbednyk i’n fylm wàr ros brâs in park dydhana. Orth dyweth an wolok Harry Lime avell jùsyfians rag y drespasseth a lever: In Italy an bobel a spênas deg bledhen warn ugans in dadn teylu Borgia; y a sùffras gwerryans, euth, denladh ha scùllva goos, saw y a ros dhe’n bÿs Michelangelo, Leonardo da Vinci ha’n Renêssans. In Pow Swyts an bobel a’s teva kerensa vroderek, pymp cans bledhen a gosoleth hag a dhemocratieth. Pandra wrug hedna darbary? An clock cùcû. Kynth yw pòr skentyl an lavar-na in kettesten an fylm, dhia savla an istory yth ywa myskemerys yn tien. Pymp cans bledhen in Pow Swyts a vynsa agan dry wàr dhelergh ader dro dhe’n vledhen peswardhek pymp deg. I’n Osow Cres pobel Pow Swyts o fest bohosak. Ny’s teva y dhe esportha ma’s aga thus yonk avell soudoryon gober. I’n bledhydnyow seyth deg an pymthegves cansvledhen soudoryon gober dhyworth Pow Swyts a wrug omlath warbydn Charlys Hardh, Dûk Borgayn. An Reformacyon a dhalathas in Pow Swyts in Zürych gans Hùldrych Zwingli adro dhe’n vledhen pymthek dew dheg. Wàr an dyweth adro dhe hanter a bobel Pow Swyt a adoptyas an grejyans reformys, saw hanter anodhans a remainyas lel dhe’n Eglos Catholyk. Dre rêson a’n dyberth-na y wharva gwerryans heb hedhy inter an cantons dyffrans. Pelha y feu fùndys dew seneth dyvers, an eyl rag an cantons Protestant in Aarau ha’y gela in Lûcern rag an Gatholygyon. Nyns yw meur a gerensa vroderek dhe verkya ena. Orth dyweth an êtegves cansvledhen Napoleon ha’y luyow a sêsyas Pow Swyts hag a settyas in bàn an Repùblyk Helvêcyan. An stât-na a’s teva governans cresednek crev. Cas o hedna gans an Swytsas, rag y feu meur a’ga gîssyow tradycyonal forbyddys dhodhans. Warlergh Napoleon an pow a veu kefrysyans lows. Saw i’n vledhen êtek peswar deg seyth gwerryans dynasek a dorras in mes inter moyhariv an cantons war an eyl tu ha’n Sonderbund wàr y gela, hèn yw dhe styrya seyth canton Catholyk nag o whensys dhe vos radn a’n kefrysyans. Y feu an Sonderbund fethys bytegyns ha Pow Swyts a recêvas y selreth present. Acordys yw an arbenygoryon fatell yw an Forest Du i’n Soth-West a Jermany trigva an clock cùcû. Warbydn cres an êtegves cansvledhen yth esa nùmber a shoppys ow tarbary clockys esa galow an cùcû inhans. Wàr verr lavarow, apert yw na wrug Pow Swyts enjoya cosoleth hir ha’n clock cùcâ a veu desmygys i’n Jermany.