(525) John Frùm - lovinglivingcornish

Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen

Text an recordyans / Text of the recording

Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.

Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.

Enys bian yw Tana i’n soth a vagas enesow aswonys hedhyw avell Vanûatû i’n Mor an Gwylar pò ‘Coral Sea’ in soth a’n Ôcean Cosel. I’n dedhyow coth yth o Vanûatû gelwys Heleth Nowyth pò ‘New Hebrides’ hag yth esa an pow in dadn kesarlottes Frynk ha’n Vreten Veur. Ow tallath in bledhydnyow avarr an ugansves cansvledhen cùltys ha crejyansow nowyth a dherevys i’n Mor Cosel in mesk genesygyon powyow dyvers hag y ow cowethya gans an Ewopêans. In Tana yn arbednyk yth esa môvyans genesyk pòr grev gelwys lebmyn môvyans John Frùm. John Frùm, dell hevel, o duw an grejyans. Nyns o an auctorytas Ewropek pÿs dâ gans esely môvyans John Frùm rag yth esa an môvyans ow tedna pobel dhyworth an Gristoneth bys in ceremonys genesyk. In spît dhe attentys an Ewropêans dhe lettya an môvyans, aga esely a wrug encressya. I’n bledhydnyow dewgans avarr adro dhe hanter-cans mil soudor Amerycan a veu gorrys in Heleth Nowyth warbarth gans myns uthyk brâs a sosten ha daffar aral. Adro dhe dheg mil dhen genesyk in Vanûatû a wrug servys i’n Corflu Lavur Vanûatû (‘the Vanuatu Labor Corp’), batalyon lavur neb o radn a Lu an Stâtys Udnys. Warlergh an gwerryans ha wosa an Amerycans dhe dhyberth, sewysy an môvyans a vyldyas lînednow tira pò ‘landing strips’ a’ga honen rag kentrydna airednow Amerycan dhe londya ha dhe dhry dhodhans gwara—sosten ha gwara aral. I’n vledhen nawnjek seyth ha hanter-cans lêdyor a’n môvyans henwys Nakomaha, a greatyas Lu Tana, cowethas a gres usy ow restry keskerdhow ceremônyal. Yma an dus ow keskerdhes an pymthegves dëdh a Whevrel pùb bledhen, paintys aga bejeth hag y gwyskys in T-crisyow ha warnodhans an lytherednow T-A USA (‘Tana Army USA’). An pymptheges Whevrel yw an jëdh, dell usons y ow cresy, y whra John Frùm skydnya dhywar an nev gans rycheth rag y scodhyoryon. Pelha an Pymthegves Whevrel yw aswonys avell Dëdh John Frùm in Vanûatû dre vrâs. In bledhydnyow deg ha tryugans sewysy John Frùm o fest warbydn an creacyon a Vanûatû avell pow udnys hag anserhak. Nyns êns y pÿs dâ gans an nôcyon a governans cres, rag yth esens ow towtya y whre hedna favera Cristoneth ha modernyta, hag indelha gwadnhe aga fractycys genesyk. Yma party polytyk ow longya dhe’n môvyans ha hèn yw gelwys Nagriame. An party a wrug solempnya y hanter-cansves pedn bloodh i’n vledhen dyw vil ha seyth. Lêdyor an Party, Chyften Isak Wàn Nikiau, herwyth an BBC, a leverys ‘John Frùm’ dhe vos aga Duw, aga Jesu’ ha wàr an dyweth ev a vydna dewheles. In mis Kevardhu dyw vil hag udnek, onen a dhew bresident môvyans John Frùm o Thitam Goiset, benyn a dhevedhyans Viet Nàmek. Yth yw an môvyans whath gwythresek in Vanûatû ha certan Ewropêans re whelas bos aswonys avell ledyoryon an môvyans dre bromyssya dysplêgyans ha kevarghyeth pò ‘investment’ dhe Vanûatû. In gwir onen a’n Ewropêans-na a elwy y honen Mytern Tradycyonal Tana. Kyn nag yw certan pandr’yw tardhans an hanow John Frùm, yma radn ow cresy ev dhe dhos dhyworth an lavar John From America.