(533) An Secùnd Leopold - lovinglivingcornish

Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen

Text an recordyans / Text of the recording

Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.

Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.

Warlergh kevambos Viena i’n vledhen êtek pymthek y feu Iseldiryow Austryan ‘the Austrian Netherlands’ rÿs dhe Wlascor an Iseldiryow ‘the Kingdom of the Netherlands.’ Saw nyns o Frynkegoryon Gatholyk Brùssels contentys dhe vêwa in dadn Deylu Rial Orenj, rag Teylu Orenj o Protestans ha côwsoryon a Iselalman. Nyns o an governans Bretednek parys dhe asa an Frankyon dhe gemeres posessyon a’n part a’n wlascor o Iseldiryow Austryan dhyrag kevambos Viena. Rag hedna an Sowson a erviras gwil gwlascor nowyth a’n tireth-na. An pow nowyth a veu gelwys Beljùm. Pelha y feu kefys mytern ragtho: pensevyk Leopold a Saxe-Cobùrg Saalfeld in Jermany, hag ev a veu an Kensa Leopold Mytern an Beljans. Y rain a dhalathas in êtek try deg onen hag ev a verwys i’n vledhen êtek whe deg pymp. Ev a veu sewys avell mytern gans y vab, an Secùnd Leopold, mytern an Beljans dhyworth mernans y das bys an vledhen nawnjek ha naw. Yma hedna ow styrya fatell veu an Secùnd Leopold mytern an Beljans dres peder bledhen ha dewgans—pelha ès ken mytern a’n Beljans vÿth. An Secùnd Leopold yw aswonys avell Leopold Byldyor dre rêson a’n lies byldyans ha’n lies ragdres trevek a ros ev comyssyon ragthans. Leopold inwedh a veu fùndyor ha perhen udnyk a Frankstât an Congô, tiryow pryveth a golonîsans in cres Afryca creatys ragtho y honen in udnyans personek gans Beljùm. Leopold a wrug devnyth a Henry Morton Stanley, an whythror tiryow meur y hanow, dh’y weres ow clêmya an Congô—pow yw aswonys hedhyw avell Poblegeth Democratek an Congô. In termyn Cùntelles Berlin i’n bledhydnyow êtek eth deg peswar dhe êtek eth deg pymp nacyons colônyal Ewrop a aswonas clem Leopold dhe’n Congô ha’y berhenogeth pryveth anodho. Ny wrug Leopold bythqweth vysytya an Congô saw ev a wrug governa an tireth rag y wain personek y honen, owth ûsya creslu gober an Force Publique (an Fors Poblek). Ev a gafas fortyn hûjes brâs dhyworth an Congô, kyns oll dre gùntell dans olyfans. Ena pàn wrug an prîss a rùbar encressya in bledhydnyow êtek ha naw deg, menystrans Leopold a gonstrînas genesygyon an Congô dhe gùntell rùbar ha dh’y dhyghtya. Kebmyn o garowder milus in Congô Leopold. Menystroryon an Congô a wre devnyth a lavur constrînys, tormentyans, mùrder, denladrans ha treghyans dhe ves a dhêwla tus, benenes ha flehes, pàn na vedha lowr an rùbar o cùntellys gansans. Cales yw determya pygebmys a wrug lehe poblans an Congô in dadn rêwl Leopold; certan yw y feu kellys lies mylyon person. Lies huny in Beljùm hag in powyow erel a wrug cably Leopold yn poos awos cruelta y venystrans i’n Congô. Wàr an dyweth res o dhodho dascor y berhenogeth dhe governans Beljùm. Pàn wharva an chaunj-na condycyon pobel an Congô a wellhas nebes. An Congô a veu gwrÿs poblegeth anserhak i’n vledhen nawnjek ha whe deg. Try ugans bledhen wosa hedna Felyp mytern an Beljans a dhyllas menegyans in udn dherivas ev dhe berthy edrek brâs rag tebelwrians a’n termyn tremenys in Congô ha rag miluster ha rag cruelta dysqwedhys in dedhyow colonîsans an pow.