(535) 'Road, way' in Kernowek - lovinglivingcornish

Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen

Text an recordyans / Text of the recording

Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.

Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.

Yma moy ès udn ger rag rendra ‘road, way’ in Kernowek. An kensa yw fordh, ger pòr gebmyn. Ot obma nebes ensamplys: ny dyv gwels na flour i’n bÿs i’n keth fordh-na may kerdhys ha ny ow tos alena (Origo Mundi); Arlùth Jesu leun a ras, re’m gedyo i’n fordh wella (Bêwnans Meryasek); yth yns oll gyllys mes a fordh (Tregear). I’n tavas dewedhes yma an kesson dewetha kellys yn fenowgh, rag ensampel: sera, ny wòn convedhes agas duwhan in neb for (Creacyon an Bÿs); mes an for a vÿdh kevys i’n vaner-ma (Creacyon an Bÿs). Hag yma an form vor kefys in textow dewedhes kefrÿs, rag ensampel: Kemmer with na rewgh gara an vor goth rag an vor nowyth (Lhuyd); anjy a kemeras an vor nowyth, ha Jowan a gwythas an vor goth (Lhuyd). An form liesek yw fordhow hag yma hedna yn fenowgh ow styrya ‘ways, manners, behaviour’, rag ensampel: nyns yw worshyp dhe’th ehen dha conseyt in pòr certan—ow mab preder fordhow gwell (Bêwnans Meryasek); yma destrùcsyon hag anken in aga fordhow, ha’n fordhow a cres y ny aswonas (Tregear); Gwra ôwna gàs fordhow hedhyw pò avorow ha why’ell bos den dâ whath (Gwavas). An secùnd ger yw hens ‘way, track’. Res yw avowa bytegyns nag yw an ger-ma kefys ganso y honen i’n tavas tradycyonal. Y hyll *hens, hyns bos desmygys drefen y vos omdhysqwedhys in kesgeryow. Rag ensampel in Gerva an Kernowek Coth ny a gav eunhinsic ‘gwiryon, just’ ha camhinsic ‘anewn; unjust’ mayth yw -hins- an sylaben booslevys. Pelha yma camensyth ‘sherewneth, anewnder’ in Tregear, le may ma kefys hens i’n keth sylaben booslevys. Warbarth gans hedna y kefyr enliden ‘plantago’ in Gerva an Kernowek Coth. Dell hevel yth yw enliden kes’hanow gwrÿs a *hent ‘fordh’ ha ledan ‘efan.’ Yth yw *hens ow sygnyfia ‘way’ gwelys martesen i’n hanow tyller Kebellans Passage. Hen yw hanow coth ‘King Harry Passage’ wàr Dhowr Fala inter Lanviok hag Eglos Ros (Philleigh). Yma arbenygoryon ow cresy fatell dheuth an hanow Kebellans dhyworth Kernowek Coth *caubalhint ‘ferry’, Kernowek Cres *keybalhens; comparyowgh Caubalhint in Bretonek Coth. Mars yw Kebellans dhe gelmy gans Caubalhint in Bretonek, yth ywa exampyl a hyns, hens ‘way’ in Kernowek. Trûlergh, Latyn semita ‘path’yw ger aral in Gerva an Kernowek Coth. Yma hedna devedhys dhyworth truit > troos ‘foot’ ha lergh ‘path.’ Nyns yw lergh kefys ganso y honen in ken tyller vÿth marnas i’n rag-er warlergh. Wàr an dyweth res yw compla an ger strêt ‘street’. Kyn nag yw strêt gwelys i’n textow, an ger o kefys in henwyn coth strêtys in trevow dyffrans dhyworth Trûrû dhe’n west. Ny a yll compla Strêt Pyddre ‘Pydar Street’ in Trûrû; Strêt Nowyth ‘New Street’ in Penzans; Strêt Myhâl in Hellys; ha Street an Garnick < Strêt an Kernyk ‘Street of the Little Corner’ in Porth Enys. Kyns ès me dhe hedhy, me a garsa tedna attendyans ow goslowysy dhe dra a les. Yma try element kefys in henwyn tyleryow in Kernow: fordh ‘road’ < Sowsnek, res ‘ford, basdowr’, ger Keltek ha porth ‘harbour, gateway’ < Latyn. Yth yw oll an try ger-na devedhys dhyworth an udn ger gwredhek in Eynd-Ewrôpek < *prtu- ‘way, road.’