© 2025 Nicholas Williams
Pùb gwir gwethys / All rights reserved
Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen
Text an recordyans / Text of the recording
Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.
Open in two separate windows to see the text and listen at the same time.
Yth yw an vledhen mil eth cans ha whêtek aswonys avell an vledhen heb hâv dre rêson a goyntys an gewar —tra a lêdyas dhe redùcsyon in tomder aireth an bÿs. Gwres an hâv i’n vledhen-na o yêynha ès hâv vÿth inter mil seyth cans tryugans ha whe ha’n vledhen dyw vil. An drevas a fyllys yn uthyk hag y feu dyvotter in lies tyller i’n north a’n norvÿs. In Breten Veur, in Wordhen hag in Frynk kebmyn o nown brâs hag ancres in mesk an bobel. Dre lycklod y feu an yêynder causys dre dardhans brâs dres ehen in mis Ebrel a loskveneth gelwys Mownt Tambora in Eyndaow Ÿst an Iseldiryow (Indonêsya hedhyw). Myns brâs a lusow dhyworth an loskveneth a veu tôwlys i’n airgelgh ha hedna a vlockyas golow an howl ha dry ganso yêynheans bÿs-efan. Mis Metheven an vledhen mil eth cans hag whêtek yth esa bagas Sowson owth ôstya in Villa Diodati ryb Lydn Jenêva in Pow Swyts. Esely an bagas o George Gordon Byron, hèn yw Arlùth Byron, John William Polidori, Percy Bysshe Shelley ha Mary Godwin, cowethes Shelley. Yth esa Shelley ha Mary ow pêwa warbarth, kynth o Shelley demedhys i’n termyn-na. Harriet, gwrê’ty Shelley a verwys an keth bledhen ha Mary ha Shelley a dhemedhas. Dre rêson an gewar dhe vos mar yêyn ha glêb in termyn aga degolyow in Pow Swyts, Arlùth Byron a gomendyas dhodhans kestrîvya warbarth dhe weles pyw anodhans a ylly screfa an whedhel moyha scruthus. Mary a screfas novel may ros hy an tîtel dhodho Frankenstein pò an Promêtheùs arnowyth. Yma an novel ow terivas whedhel Vyctor Frankenstein, den yonk a deylu nôbyl Jerman. A les brâs dhodho yw alkemy hag yma va ow studhya kemyk ha tredan in Ûnyversyta Ingolstadt in Bavârya. Yma Vyctor ow tyscudha an fordh dhe wil bêwnans nowyth, hèn yw euthvest in form mab den gwrÿs a radnow corf tus marow. Yma an euthvest ow causya an bobel dhe berthy own anodho. Yma va ow tesky dhe gôwsel ha dhe redya kefrÿs. Dâ via ganso may whrella Vyctor creatya cowethes ragtho, saw nyns yw Vyctor parys dh’y gwil. Ena yma an euthvest ow tallath ladha cothmans ha goos nessa Vyctor. An kensa vyctym yw benyn nowyth Vyctor ledhys kensa nos aga maryach. Yma Vyctor owth helghya an euthvest bys i’n Arctek hag ena Vyctor a verow. An euthvest a lever fatell yw ervirys ganso ladha y honen wàr grug lesky pò ‘funeral pyre’. Orth dyweth an novel ytho yth yw marow y greator saw yma an euthvest y honen whath ow pêwa. Yma lies penfenten dhe aswon i’n novel Frankenstein: rag ensampyl, damcaniethow arnowyth ow tùchya galvanieth (galvanism), an prevyansow gwrÿs gans Erasmùs Darwin, ha martesen inwedh whythransow ow tùchya bêwnans creftus gwrÿs gans an alkemyth Jerman Johann Dippel. Yth yw Frankenstein avell creator an fug-dhen symbol a Dhuw y honen ow qwil den in lowarth Êden. Nyns yw apert pyw a’n bagas in Villa Diodati a wainyas an pris rag an whedhel moyha scruthus—saw cler yw fatell wrug an novel Frankenstein, soweny yn frâs dres ehen.