© 1997 Nicholas Williams

Pùb gwir gwethys / All rights reserved

An bardhonak-ma a dhendylas kensa le in kesstrîf an Orseth 1997

This poem won first prize in the Gorsedh Competition 1997 

Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen

Gwersyow 1 - 36

Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen

Gwersyow 37 - 72

Clyckya obma ha goslowes / Click here to listen 

Gwersyow 72 - 100


Text an bardhonak / Text of the poem

Egery in dyw several fenester rag gweles an text ha goslowes i’n kettermyn.

Open in two separate windows to see the text and listen at the same time


Yma Gerva orth pedn dewetha an bardhonak.

There is a glossary at the end of the poem.


Dyskys down kyn nag oma · me a vynn derivas dhis

a dhew Gernow gerys dâ · ha dell vowns y dystrêwys.

Myhal Josef an kensa · gov in Pluw Gevern genys.

A Vosvenegh y gela · Tomas Flamank o gelwys.


Harry Tûdor, turont brâs · Kembro crev, crav y bythneth,

revaneth o y vynnas · gwann y glem dhe’n gorholeth.

I’n Tour Loundres y ladhas · an pryncys flour floholeth

ha’y vylyny a vlâmyas · wàr Dhûk Gloucester yn tyveth.


Dûk Gloucester cùrunys o · ha Mytern Rychard henwys,

mès y whrug Harry gùstla · bell erbynn y bryns ùntys

ha wosteweth y wana · Desempys in mesk an dreys

cùrun Rychard kefys veu · ha gans an drogwas degys.


Mès y sordyas er y bynn · taunt ha prowt in pow Alban

Dûk Evrok paumster, Perkyn · mab myterneth nyns o màn.

Y tyby tern Dinedyn · y vos ascor ehen splann

hag a’y wovys ev yn tynn · rafna North an tir gans tan.


kêwsys Harry yn cler · na wre perthy traitury

mès y ros ev y ordyr · bones res dhe’n bobel ry

in pùb pluw ha tre toll veur · moy ès del yllens tylly,

rag prena caskergh asper · erbynn gorthter Gwydhyly.


“Ren ow anwan,” medh an Gov· “Kemmys my ny vynnaf pê.

“Kernow bohosak yth ov · nyns yw dynerth ow dêwla.

Y’m kentryn colon inof · mos dhe Loundres heb lettya

may hyllyf provia prov · dhe’n kyng crefny in y se."


Dhe Josef y comendyas · Flamank fur, den a’n laha:

“Gwren ny cruny kevva vrâs · creffa ny’s kefyr nefra.

Ny a bÿs a’n mytern grâss · agan toll may lehaho.”

An Gov henna pàn glêwas · caslu cùntell a wruga.


Dre Bow Sows an Gernowyon · heb gul trespas a gerdhas

cosel in cres ha gwiryon · Py le pynag may tregas

cùntelles an diogow · an comners a’s wolcùmmas.

“Re’s bo bennath Duw avàn” · bohosogyon a grias.


Abell dhe’n Ÿst y kerthsons · der oll Gwlas an Hâv ahës

erna hedhas an cothmans · dhe’n ger wella Wells gelwys.

Y’s metyas an cytysans · gans gwres ha dynargh densys.

Y teuth dhe’n baner dyblans · Audley baron enorys.


Pàn esa prest an lu meur · lent dhe Loundres ow nessa

wàr an mytern gans bysmêr · bysy an dus a gria.

Y helwys Harry, “Ny’m deur · godros peryl poos kyn fe.”

Muvys veu y veppyk sur · ha’y vyternes qwit a’n le.


Own a’s teva hag anken · mêny an mytern i’n lÿs.

Erhys veu dhe’n chamberlyn · Daubeny dyberth uskys

dhe witha der y nerth men · pobel penncyta dhowtys

na ve den, flogh na benyn · gans "rûthow rebels" shyndys.


Yth esa an Gernowyon · in tyldys i’n termyn-na

in Guildford rag an sêson · (yw in Sùrrey bùrjestra).

Yth omsettyas soudoryon · Daubeny dour warnedha.

Res o dhodho gul kilden · seyth soudor ledhys pàn veu.


In Henley an mytern fell · ryb an avon a sedha

may halsa diank yn snell · towl ter orto mar teffa.

Y tanvonas in dann gel · canasow i’n nos dhedha:

y fia frank diogel · dhodho omry a wrella.


Ger an mytern pàn glêwas · Tommas a veu tròm-serrys:

“Prag na vynn ev derivas · bones tollow brâs lehës?

Kethneth kyns ès myternas · yw in gwlascor Sows an gis.

Erbynn Duw yth yw pehas · gul dhe’n bobel bos pyllys.”


An Gov a grias “Cothmans · myttyn y whyrvyth an gas.

Ot in hans an eskerens · ha’ga gonnys meur i’n stras.

Haneth pùb den Duw pysens · na vo coward yn tyflas.

Nyns eus genen in defens · ma’s pîkys ha colon vrâs.”


Gwener o, seytegves dëdh · a vis Metheven dyson,

wàr Wûn Deptford myttynweyth · ryb an pons dres an avon

may whrug breseloryon freth · dierbyn an diogyon —

colonecter fast ha fedh · erbynn mergh ha marhogyon.


Nyns eus geryow i’gan yêth · may hyllyf dhis leverel

dell wrug kemmys kescoweth · omlath manly kyns merwel.

Pàn dheuth nosweyth woteweth · y whrug strif ha tros tewel.

Galsa gwaityans gans an jëdh · kellys Kernow wàr an gwel.


Yn harow y feu fethys · Flamank fur wàr wel an goos.

Gov Sèn Kevern o fies · sawder sentry dhe gafos —

mès y feuva dalhennys · in tre Greenwich dre dholos

pàn dorras an dus ervys · scoos sacrys a sans eglos.


Tries veu kyns penn treddeth · Flamank ha Josef kefrÿs

dêwdhen na wrug camm bythqweth · mès herwyth jùsters an lÿs

(breus anewn ha camhenseth) · yth êns traitours negedhys,

gwyw dhe vones heb pyteth · tennys, cregys, qwartronys.


Pàn esa an Kernow crev · dhe’n crogpren ow pos tennys,

orth an rûth ha glew y lev· Josef jentyl a gêwsys:

“Edrek vÿth nyns eus genef · kyn fyv yn tynn tormentys.

My a gev lowena nev · ha nefra hanow i’n bÿs.


Goslowowgh, a bobel dhâ, · orthyf vy kyns ow thormens.

A’gas mytern me a wra · dhywgh why profya profusans:

hedhyw kynth yw ev pÿs dâ · y teu possa rebellyans.

Cales vÿdh i’n câss nessa · dhodho na ve drës in nans.


Dew yw y vebyon genys · Arthùr ha Henry bian.

Arthùr ny welvyth henys · kyns y brÿs ev a dremen.

Y vroder a vÿdh hâtys · kyn fo hùmbrynkyas hautîn.

Ny’n jevyth henath a bes · êthves Henry y honen.


Ev a vynn despîtya Duw · ha sans eglos dysprêsya.

In maw y er a verow · ha’y dhyw vyrgh anvap a wra

(wheryth wherow) in unn rew · rêwlya wàr an wlascor-ma.

Mytern Albanas a’s sew · dhe’n gùrun rag governa.


Ankevys vÿdh yn tien · teylu an Tûdors anwhek,

pàn vo due pymp cans bledhen · trailyans an termyn a dheg

roweth, rychys ha fortyn · dh’agan mammvro druan deg

ha bÿdh clêwys wàr bùb min · mel melodys Kernowek.”


Y porthas ancow ahas · Myhal Josef cuv colon,

gov Pluw Gevern, a garas · Kernow ha’y genesygyon.

Y coodh dhyn ytho whelas · Kernowesow, Kernowyon,

gruthyl worshyp dh’agan gwlas · onen hag oll par dell on.


GERVA

Glossary

Definitions have generally been confined to those relevant for the poem. To keep the glossary to a manageable length the listing excludes the most common words. These are best looked up in Gerlyver Kescows – A Cornish Dictionary for Conversation (Ian Jackson, Agan Tavas 2017). A draft of the Second Edition of Gerlyver Kescows is available on the Vocabulary page of skeulantavas.com. If you need grammar, by far the most helpful book is Desky Kernowek (Nicholas Williams, Evertype 2012). Bear in mind that some of the vocabulary is poetical.

a’n le phr away

ahas adj cruel, dreadful

Alban m Albans or Albanas Scot

ancow death

anvap adj childless

Arthùr name Arthur

awan (Cambricized form avon) m awenow river

baron m barons baron

Bosvenegh name = Bosvena

bùrjestra f bùrjestrevow borough

bysmêr reproach

camhenseth wickedness, injustice

camm m cammow wrong

canasow pl = canhasow

cas f casow battle

caslu m casluyow battalion

chamberlyn m chamberlyns chamberlain

clem m clêmys claim

comner m comners commoner

crav adj niggardly

crogpren m crogprednyer gallows

cùrunya crown

cuv colon phr dearly beloved

cytysan m cytysans citizen

densys humanity

dêwdhen du two men

dolo·s act falsely

due adj over, spent

dûk m dûkys duke

dynargh salutation

dynerth adj powerless, helpless

dyson adv forthwith

dysprêsya spurn

ehen f ehenow breed, kindred

er m eryon heir

fedh faith

fell adj cruel

floholeth childhood

fortyn fortune

galsa verb had gone

Godhal m Gwydhyly Gael

gorthter stubbornness

gov m govyon smith

gruthyl worshyp dhe2 show reverence for

gùstla bell phr wage war

gwlascor f gwlascorow kingdom

gwres ardour

Harry name Henry

hautîn adj haughty, arrogant

heb lettya phr = heb let

henath descendants

henys old age

in hans phr beyond adv

jùster m jùsters justiciar

Kembro m Kembrion Welshman

kentrydna spur, incite

Kernowes f Kernowesow Cornishwoman

kescoweth m kescowetha companion

kevva f kevvaow assembly

kilden retreat

kyng king

lÿs m lÿsyow court

mammvro native land

manly adv in manly fashion

medh = yn medh

melody m melodys melody

meppyk m meppygow young son

muvya = remuvya

mydnas wish, will

Myhal name Michael

myternas f myternosow monarchy

myttynweyth adv in the morning

negedhys adj renegade

nosweyth f nosweythyow night time

ordyr m ordrys order

par dell phr = kepar dell

paumster m paumsters charlatan

pehas m pehosow sin

Perkyn name Perkin

pik m pîkys pike

Pluw Gevern name St Keverne Parish

Pow Sows name = Pow an Sowson

profusans prophecy

pylla plunder

pysy = pesy

qwartrona quarter

rafna ravage

rebel m rebels rebel

ren ow anwan phr by my anvil

revaneth kingdom

Rychard name Richard

se m sêys seat, throne

Sèn Kevern place St Keverne

sentry sanctuary, refuge

stras m strâsow low-lying ground

Sùrrey place Surrey

ter adj impetuous, urgent

tern = mytern

tiogyon pl = tiogow

Tommas name Thomas

traitury treachery

trega stay

trespas breach of the law

tria try (sb)

Tûdor m Tûdors Tudor

ùntya anoint

vylyny villainy

woteweth adv = wosteweth