An Pregoth wàr an Meneth

Lymnans gans Carl Bloch / Painting by Carl Bloch

An Awayl warlergh Mathew, Chaptrys Pymp, Whegh, Seyth

The Gospel according to Matthew, Chapters Five, Six, Seven

This passage is taken from An Beybel Sans as translated by Nicholas Williams. Spellings have been updated, and a few adjustments made to punctuation If you are interested in reading more of the Cornish translation of the Bible, click on An Beybel Sans or An Testament Nowyth on the Literature tab at www.skeulantavas.com.

Ha pàn welas Jesu an rûth, ev êth in bàn dhe’n meneth, ha wosa ev dhe esedha, y dhyscyplys a dheuth dhodho. Ev a dhalathas côwsel, ha’ga desky ow leverel,

“Gwydn aga bës an vohosogyon in spyrys, rag dhedhans y yw gwlascor nev.

“Gwydn aga bës an re morethek, rag y a vëdh confortys.

“Gwydn aga bës an re clor, rag an nor a vëdh aga erytans.

“Gwydn aga bës an re-na a berth nown ha sehes awos an gwiryoneth, rag y a vëdh lenwys.

“Gwydn aga bës an re mercyabyl, rag y a gav mercy.

“Gwydn aga bës an re-na yw pur aga holon, rag y a welvyth Duw.

“Gwydn aga bës an re-na a wra cres, rag y a vëdh gelwys an flehes a Dhuw.

“Gwydn aga bës an re-na a vo helhys awos an gwiryoneth, rag y a bew gwlascor nev.

“Gwydn aga bës, pàn vewgh why cablys ha helhys gans tus, hag y ow leverel pùb ehen a dhrog gans gow wàr agas pydn rag ow herensa vy. Gwrewgh lowenhe ha bedhowgh leun a joy, rag meur yw agas gober i’n nev, rag indella y whrêns helghya an profettys kyns agas prës why.

“Why yw holan an bës, saw mar qwrug an holan kelly y sawor, in pana vaner a vëdh e sellys arta? Nyns yw vas na fella dhe dra vëth, marnas dhe vos tôwlys dhe ves ha trettys in dadn dreys.

“Why yw golow an bës. Cyta a veu settys wàr veneth, ny yll bos cudhys, na ny vëdh cantol anowys ha gorrys in dadn vùshel, mès wàr goltrebyn, ha nena hy a wra gul golow dhe gebmys a vo i’n chy. Indella gwrêns agas golow terlentry dhyrag tus, may hallens y gweles agas oberow dâ, ha gordhya agas Tas usy in nev.

“Na brederowgh me dhe vos devedhys rag dyswul an laha na’n profettys. Ny wrug avy dos dhe dhyswul, saw dhe gollenwel. Rag in gwir me a lever dhywgh why: bys pàn wrella tremena an nev ha’n nor, ny vydn tremena naneyl jet na badna dhyworth an laha, erna vo collenwys pùptra oll. Rag hedna, pynag oll a wrella terry onen an comondmentys lyha-ma ha desky y hynsa dhe wul indella, ev a vëdh gelwys an lyha in gwlascor nev, mès pynag oll a’s gwrella ha’ga desky, an keth den-na a vëdh gelwys brâs in gwlascor nev. Rag me a lever dhywgh: marnas agas leldury a vo a-ugh leldury an scrîbys ha’n Farysys, ny yllowgh entra in gwlas nev.

“Y feu leverys i’n termyn coth: ‘Ny dal dhis ladha.’ Pynag oll a wrella ladha, a vëdh in danjer a jùjment. Saw me a lever dhywgh why hebma: pynag oll a vo angry gans y vroder, ev a vëdh in danjer a jùjment, ha neb a lavarra dh’y vroder ‘Pedn pyst,’ ev a vëdh in danjer a’n consel, ha neb a lavarra ‘Fol!’ ev a vëdh in danjer a dan iffarn.

“Rag hedna, mars esos owth offrydna dha ro wàr an alter, hag ena te a berth cov bos gans dha vroder neppyth wàr dha bydn, gas ena dha ro dhyrag an alter. Gwra mos i’th fordh i’n kensa le, bëdh unverhës gans dha vroder, hag ena deus dhe offrydna dha ro.

“Bëdh unverhës toth dâ gans dha escar, ha te ow kerdhes i’n fordh ganso, rag own dha escar dhe’th telyvra dhe ‘n jùj, ha’n jùj dhe’n jailer, ha te dhe vos tôwlys dhe bryson. In gwir me a lever dhis, na wrêta dos in mes alena bys may whrelles tylly an dheneren dhewetha.

“Why a glôwas y vos leverys, ‘Te ny dal gul avoutry,’ saw me a lever dhywgh, neb a wrella meras orth benyn gans lust, ev re wrug avoutry solabrës gensy in y golon. Ha dha lagas dyhow mar qwra dhyso trebuchya, tedn e mes ha’y tôwlel dhyworthys. Gwell y fëdh dhis onen a’th esely dhe vos kellys, ès dha gorf oll dhe vos tôwlys in iffarn. Mar qwra dha dhorn dyhow dhyso peha, trogh e dhe ves, ha towl e dhyworthys; rag y fëdh gwell dhis onen a’th esely dhe vos kellys, ès dha gorf yn tien dhe vos tôwlys aberth in iffarn.

“Y feu leverys dhe’n dus coth inwedh, ‘Mar teu den ha gorra y wreg dhyworto, res yw dhodho ry screfa dydhemedhyans dhedhy.’ Saw me a lever dhywgh, pynag oll a wrella dydhemedhy y wreg, marnas hy a wra gyglotry, ev a’s gwra gwadn-wre’ty; ha neb a wrella demedhy gensy, ev yw avoutrer.

“Arta why re glôwas fatell veu leverys dhe’n dus coth, ‘Ny dal dhis gowlia, saw te a dal gul dha dy re’n Arlùth.’ Saw me a lever dhywgh, na wrewgh tia màn, naneyl re’n nev, rag esedhva Duw ywa, na re’n dor, rag scavel y dreys yw ev, na re Jerùsalem, rag hy yw cyta an Mytern brâs, naneyl na wra tia re’th pedn, rag ny ylta gul dhe udn vlewen anodho bos naneyl gwydn na du. Nâ, bedhens agas lavar ‘Eâ, eâ’ ha ‘Nâ, nâ.’ Tra vëth moy ès hedna a dheu dhyworth an tebel-el.

“Why re glôwas fatell veu leverys, ‘Lagas rag lagas ha dans rag dans.’ Saw me a lavar dhywgh, na wrewgh resystens orth hedna a vo drog. Mar teu den vëth ha’th weskel wàr dha vogh dhyhow, trail dhodho an vogh gledh inwedh; ha mar mydn nebonen dha dhry dhyrag an gort, ha don dhyworthys dha bows, gas ev dhe gafos dha vantel inwedh. Mar teu den ha’th constrîna dhe dravalya udn vildir, kê ganso dyw. Mar teu den ha govyn orthys, ro dhodho. Mar pëdh den vëth ow whelas chevysya dhyworthys, bëth na wra y sconya.

“Why a’n clôwas desky i’n termyn eus passys, ‘Te a wra cara dha gothman ha casa dha escar.’ Saw me a lever dhywgh, gwrewgh cara agas eskerens, ha pesowgh rag an re-na usy orth agas vexya ha’gas persecûtya, may hallowgh why bos flehes agas Tas usy in nev. Rag ev a wra dhe’n howl derevel kefrës wàr an dâ ha’n drog, hag ev a dhenvyn glaw wàr an jùst ha wàr an anjùst. Rag mar tewgh why ha cara an re usy orth agas cara why, pana reward a vedhowgh why? A nyns usy an doloryon ow cul indella. Ha mar tewgh why ha cows dâ only a’n re-na, neb yw agas bredereth ha cothmans, pana vater brâs yw hedna? A nyns usy an Jentylys ow cul indella? Rag hedna bedhowgh perfeth, kepar dell yw perfeth agas Tas usy in nev.

“Kemerowgh with na wrellowgh agas oberow dâ dhyrag tus rag bos gwelys gans an bobel – rag nena ny’gas bëdh gober vëth dhyworth agas Tas usy in nev.

“Rag hedna, pàn wrellowgh why ry alusonow, na whethowgh corn dhyragowgh, kepar dell wra an ipocrytys i’n synagys hag i’n strêtys, may hallens cafos prais dyworth an bobel. Eâ, me a lever dhywgh, gallas aga gober gansans. Saw te, pàn ves ow ry dha alusonow, na wrello dhe’th dorn cledh godhvos pandr’usy dha dhorn dyhow ow cul, rag may fo cudh dha alusonow, ha’th Tas neb a wel taclow cudh, ev a vydn dha rewardya.

“Pàn wrelles pesy, na vëdh avell an ipocrytys, rag y a gar pesy a’ga sav i’n synagys hag orth cornelly an strêtys, may hallens bos gwelys gans an bobel. In gwir me a lever dhywgh: gallas aga gober gansans. Saw te, pàn wrelles pesy, kê aberth i’th chambour ha wosa degea an daras, gwra pesy dhe’th Tas, yw kelys, ha’th Tas, neb a wel in dadn gel, a vydn dha rewardya. Ha pàn wrellowgh pejadow, na wrewgh ûsya dascows euver kepar ha’n paganys; rag ymowns y ow cresy y fedhons clôwys awos nùmber brâs aga geryow. Na vedhowgh ytho kepar hag ynsy, rag agas Tas a wor pandr’usy otham dhywgh anodho, kyns ès why dh’y wovyn orto.

“Rag hedna gwrewgh pesy indelma: ‘Agan Tas ny usy i’n nev, benegys re bo dha hanow. Re dheffo dha wlascor. Re bo gwrës dha volùnjeth, i’n nor kepar hag i’n nev. Ro dhyn ny hedhyw agan bara pùb dëdh oll. Ha gav dhyn agan cabmweyth, kepar dell eson ny ow cava dhe’n re-na usy ow cabmwul wàr agan pydn ny. Ha na wra agan gorra in temptacyon, saw delyrf ny dhyworth drog.’

Rag mara qwrewgh why gava dhe dus aga habmweyth, agas Tas i’n nev a vydn gava dhywgh why inwedh agas cabmweyth why. Mar ny wrewgh why gava dhe dus aga habmweyth, bëth moy ny wra agas Tas gava dhywgh agas cabmweyth why.

“Pella, pàn wrellowgh penys, na vedhowgh kepar ha’n ipocrytys, trist aga semlant, rag ymowns ow tyfâcya aga honen, may halla an bobel gweles fatell wrowns y penys. In gwir, me a lever dhywgh: gallas aga gober gansans. Saw te, pàn wrelles penys, gwra ùntya dha bedn ha golgh dha fâss ma na vo gwelys gans tus te dhe benys, saw dha Das, usy in dadn gudh, a wra dha weles, hag in dadn gudh ev a vydn dha rewardya.

“Na gùntellowgh dhywgh tresours wàr an nor, le may ma prëv dyllas ha gossen ow tyswul, ha lader ow terry chy rag robbya. Saw gorrowgh in bàn dhywgh tresours i’n nev, le nag eus naneyl prëv na gossen ow tyswul ha le na yll lader terry chy ha robbya. Ple pynag a vo agas tresour, ena y fëdh agas colon inwedh.

“Golow an corf yw an lagas, rag hedna mars yw cler dha lagas, oll dha gorf a vëdh leun a wolow. Saw mars yw anyagh dha lagas, oll dha gorf a vëdh leun a dewlder. Rag hedna mars yw tewolgow an golow usy inos, assa vëdh brâs an tewolgow-na!

“Ny yll den vëth servya dew vêster, rag ev a wra hâtya an eyl ha cara y gela, poken ev a vydn ry worshyp dhe’n eyl ha dysprêsya y gela. Ny yllowgh servya kefrës Duw ha rychys.

“Rag hedna me a lever dhywgh: na vedhowgh prederus adro dh’agas bêwnans, pandra vydnowgh why debry pò eva, na bëth moy adro dh’agas corf, pandra yllowgh why gorra i’gas kerhyn. A nyns yw an bêwnans moy ages sosten, ha’n corf moy ages dyllas? Merowgh orth ÿdhyn an air: ny wrowns naneyl gonys has, na mejy, na cùntell in skyberyow, saw yma agas Tas i’n nev orth aga maga. A nyns owgh why polta moy a vry agessans y? Ha pyw ahanowgh der y brederow a yll moghhe y hës a udn kevelyn kyn fe?

“Ha prag yth owgh why prederus adro dhe dhyllas? Merowgh orth lyly an prasow, fatell wrowns y tevy. Ny wrowns y naneyl lavurya na nedha. Saw me a lever dhywgh, nag o Salamon i’n oll y splander taclys kepar hag onen a’n re-na.

“Rag hedna mars usy Duw indella ow qwetha gwels an prasow, usy hedhyw ow tevy hag avorow a vëdh tôwlys in forn, pyseul dhe voy a vydn ev agas gwysca why, why dus, bohes aga fëdh! Rag hedna na vedhowgh prederus ha leverel, ‘Pandra wren ny debry pò eva, naneyl pandra yllyn ny gwysca i’gan kerhyn? Rag yma an Jentylys ow whelas oll an re-na, hag in gwir agas Tas i’n nev a wor bos otham dhywgh anodhans oll. Saw kyns oll whelowgh gwlascor Duw ha’y êwnder ev, hag oll an re-na a vëdh rës dhywgh why kefrës. Na vedhowgh ytho prederus a’n jëdh avorow, rag an jëdh avorow a vydn dry anken anodho y honen. Lowr dhe’n jëdh hedhyw yw y dhrog y honen.

“Na wrewgh brusy, ma na vewgh why brusys, rag gans an vreus may whrewgh why brusy dredhy, why a vëdh brusys, ha gans an musur a wrewgh why musura ganso, y fëdh musurys dhywgh why.

“Praga y whrêta meras orth an motta usy in lagas dha vroder, saw an trester usy i’th lagas dha honen, nyns esta orth y welas màn? Pò fatell ylta jy leverel dhe’th vroder, ‘Gas vy dhe dedna an motta mes a’th lagas jy,’ hag awot an trester i’th lagas dha honen? Ass osta fekyl! Kensa tedn an trester mes a’th lagas dhe jy, ha nena te a welvyth cler, ha gallos tedna in mes an motta usy in lagas dha vroder.

“Na rewgh dhe’n keun an pëth a vo sans, naneyl na dôwlowgh agas perlys arâg mogh, rag own y dh’aga threttya in dadn dreys, ha trailya ha’gas sqwardya why.

“Govydnowgh, hag y fëdh rës dhywgh; whelowgh, ha why a gav. Knoukyowgh wàr an daras, hag y fëdh egerys dhywgh, rag neb a wrella govyn, dhodho y fëdh rës, ha pynag oll a wrella whelas, ev a gav, ha pynag oll a wrella knoukya, y fëdh egerys dhodho.

“Eus den vëth i’gas mesk, pàn wrella y vab govyn orto bara, a vynsa ry dhodho men? Pò mar teu an flogh ha govyn pysk, a vydn ev ry dhodho serpont? Why ytho, kynth owgh why pehadoryon, why a wor ry royow dâ dh’agas flehes. Pyseul dhe voy a vydn agas Tas i’n nev ry taclow dâ dhe’n re-na a wrella govyn orto! In pùptra ytho gwrewgh dh’agas hynsa poran kepar dell via dâ dhywgh why y dhe wul dhywgh. Rag hèm yw an laha ha’n profettys.

“Entrowgh der an yet stroth, rag ledan yw an yet hag efan yw an fordh, usy ow lêdya dhe dhystrùcsyon, ha lies huny yw an re-na a wra entra dredho. Rag stroth yw an yet ha cul yw an fordh, usy ow mos dhe vêwnans, ha bohes yw an re-na a wra y gafos.

“Bedhowgh war a fâls-profettys, rag y a dheu dhywgh in dyllas deves, saw yth yns y i’n golon rampyng bleydhas, settys rag devorya. Aga aswon a wrewgh der aga frûtys. A yll grappys bos cùntellys dhywar dhreyn, pò fyges dhywar ascal? In ketelma pùb gwedhen dhâ a dheg frût dâ, mès drog-wedhen a dheg tebel-frût. Ny yll gwedhen dhâ don tebel-frût, naneyl ny yll tebel-wedhen don frût dâ. Pùb gwedhen, na wrella don frût dâ, a vëdh trehys dhe’n dor ha tôwlys i’n tan. Warlergh aga frûtys ytho why a’s aswon.

“Ny wra entra in gwlascor nev kenyver onen a lavarra dhybm, ‘Arlùth, Arlùth,’ mès an re a wrella bodh ow Thas usy in nev. Lies huny a vydn leverel dhybm i’n jëdh-na, ‘Arlùth, Arlùth, a ny wrussyn ny profusa i’th hanow jy, hag i’th hanow jy tôwlel in mes dewolow, ha gul meur a oberow galosek? Nena me a vydn leverel dhedhans, ‘Bythqweth ny wrug avy agas aswon why. Dyberthowgh dhyworthyf, why tebel-oberyoryon!’

“Rag hedna pynag oll a glêwfo an geryow-ma a lavaraf, hag a wrella wàr aga lergh, ev a yll bos hevelebys dhe dhen fur a dherevys y jy wàr an garrek. Ha’n glaw a godhas ha’n lîvyow a dheuth, ha’n gwyns a whethas ha dehesy wàr an chy-na, saw ny godhas an chy màn, awos y vos fùndys wàr garrek. Ha pynag oll a glêwfo an geryow-ma a lavaraf, saw heb gul wàr aga lergh, ev yw kepar ha den fol neb a dherevys y jy wàr an treth. Ha’n glaw a godhas, hag y teuth an lîvyow, ha’n gwyns a whethas ha dehesy wàr an chy-na, ha’n chy a veu dystrêwys ha brâs veu y goodh!”

Ha pàn worfednas Jesu an lavarow-ma, an bobel a’n jeva marth brâs a’y dhyscans, rag yth esa ev orth aga desky kepar hag onen a’n jeva auctoryta. Nyns o va haval dh’aga scrîbys.