Beawty Du - lovinglivingcornish

Anna Sewell

Cudhlen an kensa dyllans, 1877

Chaptra 1

OW KENSA TRIGVA

Yma Gerva awoles

An kensa plâss, may whrug vy perthy cov dâ anodho, o pras plesont brâs, ha poll a dhowr cler ino. Yth esa nebes gwëdh ow tôwlel skeus wàr an poll, ha brodn hag alaw ow tevy i’n downha pedn. Dres an kêweyth a’n eyl tu ny a vera wàr wel erys; meras a’y gela, dres yet, orth chy agan mêster, esa desedhys ryb an fordh. In hans dhe’n pras awartha yth esa dor a sybwëdh plynsys; wàr woles yth esa gover frôsek, ha banken serth valegys a-ughto.

Pàn esen vy whath yonk, my o mêthrys gans leth ow mabm, rag ny yllen vy debry gwels. Dëdhweyth yth esen vy ow ponya rypthy, hag a’m groweth nosweyth in hy ogas. Pàn o an gewar tobm, ny a sevy ryb an poll in goskes an gwëdh; ha pàn o yêyn, y’gan bo crow tobm wheg in nes dor plynsys.

Kettel veuma tevys lowr rag debry gwels, y fedha ow mabm ow mos dëdhweyth dh’y whel, hag ow tos nosweyth arta.

Adar my, yth esa whegh ebal yonk i’n pras. Cotha êns y agesof; re anodhans o ogas mar vrâs avel mergh gowl-devys. Y fedhen vy ow ponya gansans, ha gwil sport teg. Ny a vedha ow ponya warbarth adro hag adro dhe’n park, maga fen dell wodhyen ny. Traweythyow yth esen ny ow qwary nebes garow, rag yn fenowgh y fydnens y brathy ha pôtya, kefrës ha ponya.

Udn jëdh, may feu showr a bôtyans, ow mabm a wrug cryhias, rag may teffen vy dhedhy; hag yn medh hy: “Yma whans dhybm ty dhe attendya an pëth a vydnaf leverel. An ebylyon tregys obma yw ebylyon wordhy, mès ebylyon carrvil yns y, heb bos deskys in manerow dâ, dell wodhyr.

“Ty yw megys yn tâ ha genys yn tâ; dhe’th tas yma hanow brâs i’n côstys-ma, ha dha hendas a wrug gwainya an Hanaf dywweyth orth resegva Newmarket; dha henvam a’s teva whecka gnas ès kenyver margh aral, ha bÿth ny wrusta gweles my dhe vrathy na dhe bôtya, dell wòn.

“Govenek a’m beus ty dhe devy clor, dâ dha omdhon, heb desky drog-vanerow nefra. Gwra dha whel gans bolùnjeth dâ; derevel dha dreys yn tâ pàn vy gobonya, ha nefra na wra brathy na pôtya, in gwary kyn fe.”

Bythqweth ny wrug vy ankevy cùssul ow mabm; my a wodhya hy bos margh fur ha coth, ha’gan mêster orth hy estêmya yn frâs. Hy hanow o Dùches, saw liesgweyth ev a vydna hy gelwel Tegen.

Agan mêster o dremâs. Ev a ry dhyn boos dâ, gwest dhâ, ha geryow cuv; hag ev ow côwsel orthyn mar guv dell vedha va ow côwsel orth y flehesygow. Yth esen ny oll orth y gara, ha kerys o va gans ow mabm spessly. Pàn wrella y aspia orth an yet, y fedha hy ow cryhias dre joy, ha gobonya bys dhodho. Y fedha ev orth hy falva hag orth hy chersya, hag ow leverel, “Wèl, a Degen! Fatla dha Dewlyk bian?” Du aflenter en vy, ytho ev a’m cria Tewlyk.

Ena y fedha ow ry dhybm darn a vara, o pòr dhâ, ha traweythyow ev a’n jeva caretysen dhe’m mabm. Oll an vergh a vydna dos dhodho, mès ny dew o an moyha kerys, dell gresaf. Yth esa ow mabm orth y dedna dhe’n dre pùb dëdh marhas in caryach scav.

Yth esa maw aradar, Dyck, ow tos ajy dh’agan park prës ha prës rag mora i’n ke. Pàn wrella debry myns esa ewl dhodho, ev a vydna gwary gans an ebylyon an pëth o henwys “sport” ganso ev, ow tôwlel gwelyny ha meyn wàr aga fydn rag gwil dhedhans ponya. Nyns en ny meur troblys ganso, rag y hyllyn ny ponya pell dhyworto, mès traweythyow y whrug neb men gweskel ha hùrtya.

Udn jëdh yth esa an maw ow qwary indelma, heb godhvos bos an mêster i’n nessa gwel; saw otta ev ena, owth aspia orth myns a happya. Dres an ke ev a labmas heb let, ha cachya Dyck er y vregh, ha gwil boxas wàr y scovarn, may wrug hedna uja dre bain. Kettel wrussyn ny gweles an mêster, ny a bonyas nes rag meras pëth i’n bÿs a wharva.

“Dregyn!” yn medh, “dregyn! yw helghya an ebylyon. Nyns yw an kensa tro, nag an secùnd tro naneyl; saw an dewetha tro a vëdh hy, heb mar. Dar! kebmer dha vona ha mos tre; nyns eus whans vëth dhybm a'th cafos i’m bargen tir nefra namoy.” Ytho ny welsyn ny Dyck arta, bythqweth.

Danyel coth, an gwas esa ow mentêna an vergh, o maga clor avell agan mêster, ytho ny oll o gwydn agan bÿs.

This translation is just one in the Cornish series First Chapters of the Classics. Click or tap here for a catalogue of the whole series, with quick links to each item.

GERVA – GLOSSARY

Definitions have generally been confined to those relevant for the story. To keep the glossary to a manageable length the listing excludes the most common words. These are best looked up in Gerlyver Kescows (Ian Jackson).

On-line at https://www.skeulantavas.com/vocabulary/gerlyver-kescows-2nd-edition

If you need grammar, by far the most helpful book is Desky Kernowek (Nicholas Williams, Evertype 2012).

alaw col alawen water-lilies

banken f bankednow bank

beawty m beauty

boxas m boxesow cuff, blow

brodn col brodnen rushes

carrvil ‖ m carrvilas ‖ cart-horse

cryhias v neigh, whinny

dëdhweyth adv in the daytime

dor plynsys m plantation

dregyn m mischief, harm

dremâs m good man

dùches f dùchesow duchess

ebal m ebylyon colt

flehyk m flehesygow little child

frôsek adj running

gwest f lodging

hendas ‖ m hendasow ‖ grandfather

henvam ‖ f henvabmow ‖ grandmother

kêweyth m hedge[row]

liesgweyth adv many times, often

mêthryn v feed (a youngster with milk)

mora v no inflection gather blackberries

nosweyth adv in the evening

pôtyans m kicking

sybwëdh ‖ col sybwedhen ‖ fir trees