Passio Christi
AN SECÙND GWARY I'N ORDINALIA A GERNOW
Crist Crowsegys
Peter Paul Rubens, circa 1610-11
Passio Christi appears here in Standard Cornish spelling (KS) for the first time. Scholars will prefer to work with the text of the manuscript itself. This version is for the general reader. There is a possibility that Michael Everson may produce a modern palaeographic edition of the play, based on a fresh reading of Bodley MS 791. We should be happy to collaborate with Evertype to establish a definitive accompanying KS text. The version given here is therefore provisional. Currently it is based on the edition published by Kesva an Taves Kernewek in the Standard Written Form in 2019. The text has been restored where changes were previously made to fit ideas of regularized grammar dating back to R. Morton Nance. We intend to add several notes explaining significant differences between spellings in the manuscript and those available in Standard Cornish.
In the original the names of the characters are in Latin. Standardized Cornish names are used here to introduce each character's spoken words.
The best English translation of Passio Christi is by Alan M. Kent and can be found in
Ordinalia: The Cornish Mystery Cycle - A Verse Translation, Francis Boutle Publishers 2005
The Cornish Ordinalia: a critical study is an English language commentary on the whole Ordinalia by Jane A. Bakere. This usefully discusses aspects of the drama that may easily be appreciated in English translation. But it says almost nothing about the Cornish language of the original. Apparently the author was not herself a Cornish speaker. She talks of Cornish as a "dead language of which very little remains"; and considers the "music of the verse" to be "irretrievably lost". The occurrence of straightforward lexical items such as 'certan', 'perfeth', 'spyrys' is characterized as "strong Middle English influence". The commentary was first published by the University of Wales Press in 1980. A second (revised) edition was published by Kesva an Taves Kernewek in 2009.
Work in progress
Hic stat Jesus in Monte Quarentana versus Jordanum et despicit intra Jericho et Jerusalem.
JESUS
Dhywgh lavara', ow dyskyblyon,
pesowgh toth dâ, oll kescolon,
Duw dres pùptra eus a-uhon,
dhywgh i'n bÿs-ma y grath danvon
5 i'n dyweth may fewgh selwys;
gans an eleth yw golow
in nev agas enevow
nefra a trig heb ponow
in joy na vÿdh dewedhys;
10 dh'agan gwitha rag mab a'n pla
agan temptya pòr fel a wra
prest in pùb le dhe gul droctra
ha denaha oberow dâ,
dell leveraf dhywgh an gwir.
15 Lavurya a wra pùpprÿs
rag dry den dhe vos dampnys
dhe bonow, na fe selwys.
Henna oll yw y dhesîr.
Yowynk ha loos, kyn fo tùllys
20 dre y dennvos, mercy gelwes;
scon y gallos a vÿdh lehÿs.
Mercy yw scoos dhe neb a'n pÿs,
pùppynag oll a vo ev.
Pejadow a leun-colon
25 a worr dhe ves temptacyon,
na vo troplys y enef.
[Hic descendant omnes de monte.]
Ha me a pÿs ragowgh ow Thas
may fewgh selwys dre y leun-ras,
hag oll kerhys dodho dh'y wlas
30 in joy a bÿs heb strif ha cas
yn certan gans an eleth.
Ny yll colon predery
an tecter a's bedhowgh why.
Henna a vÿdh heb dyweth.
PEDER
35 A Mêster wheg, gordhys re by
pàn wreth mar teg agan desky.
Ass on whansek oll dhe pesy,
lettrys ha leg, wàr Dhuw mercy!
Oll ny a pÿs, yowynk ha hen,
40 wàr Dhuw pùpprÿs mercy gàn ken,
may fen gwithys rag an bylen
hag oll selwys trank heb gorfen.
Penys a res rag y terros,
may fo lehës meur a'y gallos.
45 Dre ow fenys dew ugans nos
dhymm devedhys awel dhe voos.
SATNAS
Mara 'jeves ewl debry,
me a wor gwir iredy
yn certan nag ywa Duw.
50 My a vynn mos dh'y temptya
mara callaf y tenna
dhe wul glotny wàr neb tu.
Sur awos oll ow gallos
bÿth ny allaf in ow roos
55 dhe wul pegh vÿth y cachya.
Den yw dhe pùb-dhewheles:
saw y ober ha'y dhyscas
pùb oll a wra tremena.
[Hic descendit Satnas et dicit ad Jesum.]
Dhyso jy y lavara',
60 mars os Mab Duw awartha,
desempys argh ha lavar
dhe'n cals meyn-ma bos bara.
Me a worvyth i'n eur-na
pÿth yw dha gallos heb mar.
JESUS
65 Mab den heb ken ès bara
bÿth ny'n jeves oll bêwnans,
lemen in lavarow dâ
a dheu dhyworth an Drynsys.
[Ad discipulas.]
Ow dyksyblyon, dre henna
70 lemmyn why a yll gweles
lavar Duw maga dell wra
neb a yll y kemeres.
JOWAN
A Mêster ker caradow,
dell leveryth, my a grÿs
75 y fÿdh agan enevow
dre lavarow Duw megys.
Ha fethys an dewolow,
i'n Lyfryow dell yw scrifys,
ny kerhys dhe'n nev golow
80 in joy vynytha a pÿs.
SATNAS
Mars os Duw a nev golow,
dysqwa lemmyn marthusow,
may allyf vy y weles.
Kê wàr pynakyl a'n templa
85 hag ena gwra esedha.
Nyns yw dhis tyller pòr es.
My a vynn mos ow honen
wàr an pynakyl in bàn
dhe esedha.
90 Yma dhymmo yn certan
dhe wruthyl unn pols byhan
taclow pryva.
Tunc Diabolus temptet eum dicens.
Uhel yth os esedhys,
ha diantel re'm leawta.
95 I'n Lyver yma scrifys
bos eleth worth dha witha
rag own dha vos dysêsys,
dha troos worth men pystyga.
Mars os Mab Duw a meur bris,
100 dieskyn ha dhe'n dor kê.
JESUS
Yma scrifys i'n Lyfryow,
ny goodh dhys temptya dha Dhuw
in neb maner,
saw dha Arlùth Duw a'n nev,
105 y coodh dhys y wordhya ev
in pùb tyller.
[Descendit Jesus.]
Deun alemma, cowetha,
wàr menydhyow dhe wandra
ha dhe pejy
110 ow Thas kerha, dh'y lawa,
dre y vodh dh'agas gwitha
rag terryjy.
ANDROW
Oll dell vynhy, Arlùth ker,
my a wra in pùb tyller
115 hedre ven byw i'n bÿs-ma.
Gans penys ha golohas
my a pÿs Duw meur y ras
danvon grâss dhyn ny omma.
BERTYL
Mêster ker, re by gordhys
120 dell goodh gans tus oll a'n bÿs,
rag dha dhyscas yw pòr dâ.
Gwynn y vÿs a vo trigys
in dha servys, rag tristys
ny'n degemmer vynytha.
Iterum Diabolus temptet eum dicens.
[Hic descendit Gabriel.]
SATNAS
125 Ot omma meneth uhel
ha me a dhysqwa dhys gwel
a veur a pow.
Oll an bÿs-ma ty a 'fÿdh,
cola worthyf mar mynnyth
130 yn sur heb gow.
Mir lowena oll an bÿs:
cytas rych, trevow a bris,
castylly brâs hag uhel.
Oll an re-ma ty a 'fÿdh,
135 ow gordhya mara mennyth
wàr penn dha dhew glin isel.
JESUS
Ty Satnas, dyowl mylegys,
yma scrifys i'n Lyfryow
in pùb maner y coodh dhys
140 gordhya dhe Duw ha'y hanow.
Kê dhe ves, emskemunys,
i'n dyfeth i'n tewolgow.
Dha vêstry a vÿdh lehÿs
nefra wàr an enevow.
SATNAS
145 Govy vÿth pàn êth dhodho,
pàn ov fethys dhyworto
tergweyth hedhyw,
ha'n mêstry brâs oll a'm bo,
my re'n collas qwit dredho,
150 may canaf tru!
[Recedit Satnas.]
DUW AN TAS
Ow eleth, sevowgh in bàn!
Ewgh alemma ahanan
dhe servya ow Mab kerha
re fethas an fâls-jevan
155 hedhyw tergweyth yn certan.
Gwynnvÿs neb a'n gordh yn tâ.
MYHÂL
A Tas Duw galosek fest
dha gorhemynadow prest
sur ny a wra.
160 Jesu Crist dha unn Vab ker,
my a'n serv gans onour meur,
ha Maria.
[Hic descendant angeli.]
GABRIEL
Jesus Crist, lowena dhis!
Mytern os wàr nev ha'n bÿs
165 hag Arlùth fest galosek.
Dha Tas kerha, dh'y lawa,
re'n danvonas dhe'th servya
rag meur dhodho ty a pleg.
JESUS
Gordhyans ha grâss dhe Duw ow Thas
170 leun a vercy
pàn danvonas in onour brâs
dhymm servysy.
. . . . . . . . . .
Et tunc mittens duos discipulos ad castellum ad quaerendum asinum et pullum.
JESUS
Êns dew a'm dyskyblyon
dhe'n castel eus aragon
175 adhesempys heb lettya.
Ena why a gev asen
hag ebal in unn golmen.
Drew' y dhymmo vy wharê.
Ha mara lever den vÿth
180 er agas pynn why tra vÿth,
wharê gwrewgh y gortheby
dhe'n Arlùth ethom yma
dhe wruthyl gans an re-na.
Ev a's delyrf genowgh why.
AN COTHA JAMYS
185 Arlùth ker, dha arhadow
my a'n gwra heb faladow,
kepar dell erghsys dhyn ny.
Deun in kerdh, ow broder wheg;
my a gêws dhodho mar deg
190 na sconyer pandra wren ny.
[Jacob pr. Matheus eunt pro asino et pullo.]
MATHEW
My â genes yn lowen,
hag a dhoro an asen
genen ha'n ebal kefrÿs.
In hanow a'n Tas uhel
195 kê aberveth i'n castel
adhyragof, my a'th pÿs.
AN COTHA JAMYS
An Tas Duw a wrug pùptra,
roy dhyn hedhyw gruthyl dâ.
Amen pesyn yn perfeth.
200 Otta an asen omma,
ha'n ebal kelmys yma
gensy. Gweres, er dha fÿdh.
GWETHYAS
Cowetha, dhymm leverowgh
yn scon prag yth hembrenkowgh
205 ow enevales dhe ves.
MATHEW
Dha wortheby me a wra:
dhe'n arlùth dhe wul yma
dre dha vodh gansa nebes.
GWETHYAS
Oll dh'y vodh a's kemerens
210 abàn vynna indelha.
Me a vynsa y talfens
mil puns dhodho a owr dâ.
AN COTHA JAMYS
Gwir yw y vones Arlùth,
ha'y ober a prev henna.
215 Neb na'n gordhyo dell dhegoth
nyns yw den fur, dell gresa'.
Et tunc veniet cum asino et pullo ad Jesum et dicit Matheus.
[Hic Matheus et Jacob osculantur Jesum.]
MATHEW
Mêster wheg, dhis lowena!
Otta an asen gena
ha'n ebal dhyso kefrÿs.
220 Wàr 'y heyn rag dha êsya,
dyllas me a vynn lêsa.
Eskyn in bàn mars yw prÿs.
JESUS
Ow Tas in y wolowys
re bo gweres dhywgh pùpprÿs
225 worth temptacyon a'n tebel,
ma'gas bo lowena nev
pàn vyrwyf dh'agas enef.
Dêwysys owgh, dêwdhek lel.
Tunc veniunt pueri Ebreorum et deferant palmas et flores contra Jesum, et dicit primus puer.]
KENSA MAW
Nowodhow me re clêwas,
230 bones Jesus benygys
ow tos omma dhe'n cyta.
Er y bynn mennaf mones;
me a garsa y weles.
Ev yw duw leun a pyta.
NESSA MAW
235 Oll ny a vynn mos er y bynn
rag y wordhya.
Duw a mercy dhe pùb huny
sur yth ywa.
TRESSA MAW
Flehes Ebrow, deun in unn rew
240 scon heb lettya,
erbynn Jesu neb yw gwir Duw
ow tos dhe'n dre.
PESWORA MAW
In ketelha ny a vynn.
Branchys olyf pàn kyffyn
245 me a set adhyragtho
hag a'n gordh gwelha gyllyn.
Peb oll wàr penn y dew glin
a gan in gordhyans dodho.
PYMPES MAW
Mar ny gafaf branchys vas
250 me a dhystryp ow dyllas
hag a's set i'dann y treys,
hag a gan dh'agan Selwyas:
Benygys yw mab a ras
in hanow Duw devedhys!
WHEFFES MAW
255 Me a vynn sur indelha
dysky ow dyllas gwelha
ha têwlel adhyragtho.
Yma genef flourys teg
in onour dhe'm Arlùth wheg,
260 aga scùllya in danno.
SEYTHVES MAW
Palm ha bayes, byxyn, erbys
genef yma.
Arlùth a nev, gwith ow enef
rag pùb droctra.
Nunc ascendet super asinam et pullum et equitabit ad templum et dixit Jesu.
JESUS
265 Ow bennath oll re'gas bo,
ow tos in onour dhymmo
gans branchys, flourys kefrÿs.
Unn dëdh a dheu iredy
ma'n talvedhaf oll dhe why
270 kemmys enour dhymm yw gwrÿs.
KENSA MAW
Mab Davyth, dhis lowena!
Me a'th pÿs a'gan sawya
ha'gan dry dhe wlascor nev.
Benygys yw neb a dheu
275 in hanow Duw, dh'y lawa,
mytern Israel, Arlùth Crev!
NESSA MAW
Lowena dhis, Mab Davyth!
Mab Duw os ha den inwedh;
saw oll dha len-servyjy!
280 Rag dha vones devedhys
in hanow Duw, benygys
me a grÿs dha vos defry.
TRESSA MAW
Defry benygys ty yw!
Gwynnvÿs a allo bos gwyw
285 yn certan len dhe'th gordhya.
Heb tùll pòr wir me a grÿs
dredhos y fedhyn selwys.
A Vab Duw, dhis lowena!
PESWORA MAW
Lowena dhis, Arlùth a'n bÿs
290 ha nev inwedh!
Ro dhymmo grath a dhos dhe'th plath
gans dha eleth.
PYMPES MAW
Lowena sur dhe'n Duw yw pur
ha den kefrÿs!
295 Dredhos dhejy y fÿdh oll ny
in gwir sawys.
WHEFFES MAW
Jesu a ras, yw Mab ha Tas
leun a mercy,
oll ny a pÿs: Lowena dhis
300 yn pòr defry!
SEYTHVES MAW
Jesus wheg a Natharet,
lowena dhyso heb let,
ha meur onour yn tefry!
Ty yw Selwador an bës,
305 ha henna sur me a grës.
Ahanaf kemmer mercy!
JESUS
Lemmyn warbarth, ow flehes,
ow bennath dhe why pùpprÿs.
Clêwys vÿdh agas desîr.
310 Why a vÿdh aqwytys dâ
rag an onour i'n tor'-ma
a wrussowgh dhymmo pòr wir.
Tunc descendet Jesus et eat in templum, et dicit Jesus.
JESUS
Me a vynn dieskynna
ha mos i'n tempel wharê
315 dhe weles oll an fer-na.
In chy Duw mars eus marhas,
my a's châss in mes, pùb gwas,
hag a dêwl aga gwara.
[Hic pompabit episcopus Cayphas.]
CAYFAS
Leverowgh dhymm, cowetha,
320 pyw henna a dheu dhe'n tre
wàr keyn asen hag ebal,
ow mos wor'tu ha'n templa?
Me a grÿs y kemersa
whath an vil kynj ès marwel.
[Hic descendit Cayphas.]
PANNOR
325 Ev yw an profus Jesu,
a lever y vos Mab Duw
a nev uhel,
devedhys a Nazare,
tre a wlascor Galile,
330 pòr dhiogel.
[Pannarius ibit ad templum.]
. . . . . . . . . .
JESUS
Why gwycoryon, ewgh in mes!
Yth esowgh ow cuthyl ges
a Dhuw hag a'y Sans-eglos,
in ow thy a pejadow
335 pàn wrewgh agas marhasow
ha fowys dhe ladron plos.
MARHADOR
Lavar lemmyn, ty Jesu,
pan dôkyn vo a vertu
a dhysqwedhysta dhyn ny
340 pàn wrêta mar coynt fara,
ow scùllya agan gwara
ha'n fer orth y tystrêwy?
JESUS
Tôkyn dhywgh mar ny dhyswa,
kyn fe dyswrÿs an templa
345 dhe'n dor qwit, na saffa màn,
my a'n dreha sur arta
kyns penn treddeth, re'm leawta,
tecka ages kyns i'vàn.
PANNOR
Henna yw pur scorn ha ges!
350 Rag y feu kyns y vos gwrÿs
dew ugans bledhen ha whe,
hag in treddeth diogel
ev a wra y trehevel
kyn fe terrys oll a'y le!
[Hic pompat Pilatus.]
PYLAT
355 Me a vynn mos dhe'n tempel
golohas rag leverel
ha pesy wàr Duw Jovyn.
Me a grÿs bones an gwas
Jesu ow cul mêstry brâs;
360 dyswul an fer ev a vynn.
[Descendit Pilatus.]
Nunc transeat Pilatus ad templum Jerusalem, et dicit mercenarius [ad Cayphan].
MARHADOR
Hail, Syr Cayfas, epscop stowt!
Maydes! Jesu, an gwas prowt,
re wrug re mêstry i'n dre,
hag ev dhyn re leverys,
365 kyn fe an templa dyswrÿs,
in try dÿdh y'n drehafsa.
CAYFAS
Gow a lever an jaudyn!
Ev a'n pren, re Synt Jovyn,
mar ny dhenagh y whedhlow.
370 Ot an jùstys ow tos dhyn!
Anodho ev grêns dell vynn
pàn glêwfo y lavarow.
Tunc veniet Pilatus ad Cayphan pontificem et dicit.
PYLAT
Syr Cayfas, dhis lowena!
Pan faryng eus i'n templa
375 gans Jesu an fâls-brybour?
Ev re dhyswrug an marhas!
Yma ow cul mêstry brâs
rag mennas cafos enour.
CAYFAS
Wolcùm, Pylat, by thys day!
380 Ev re wrug meur a dheray.
Dre gooth y wrug leverel,
kyn fe dyswrÿs an templa,
in try dÿdh y'n drehafsa,
bythqweth whath na fe va gwell.
PYLAT
385 Ev ny wra lemen bôstya.
Pùb den i'n bÿs-ma a wor
den vÿth oll na'n drehafsa
in try dÿdhweyth wàr neb cor.
Me a vynn y examnya.
390 Y dhrehevel mara cor,
y coodh dhyn oll y wordhya
kefrÿs in tir hag in mor.
[Hic venient Pilatus et Cayphas ad templum.]
Tunc eant omnes ad templum, et dicit cecus.
DEN DALL
Jesu, Arlùth leun a ras,
kepar dell osa selwyas
395 me a'th pÿs in cheryta
a sawya ow dewlagas.
Bythqweth whath, tebel na mas,
ny welys gansa banna.
DEN CLOPPEK
Ha me, evreth, sur a'th pÿs
400 awos an Tas benygys,
ro dhymm ow kerdh dre dha ras,
ha venytha me a grÿs
dha vos a werhes genys,
Mab Duw, agan dasprenyas.
JESUS
405 Me a'gas saw yn lowen:
In nomine Patris et Filii
et Spiritus Sancti. Amen.
Transite a me sani.
DEN DALL
A Jesu wheg, leun a ras,
410 lemmyn gans ow dewlagas
sur me a wel!
Ty yw Arlùth nev ha bës;
pòr wir henna me a grës
gans oll ow nell.
DEN CLOPPEK
415 A Arlùth wheg, saw ov ha teg
a pùb cleves!
Dres pùb huny pòr wir os jy
sur benygys.
KENSA MAW
Mab Davyth, dhis lowena!
420 Benygys os dres pùb oll!
Me a'th pÿs, scrif ow ena,
pàn viv marow, in dha rol.
NESSA MAW
Lowena dhis, Mab Davyth,
dell os dres pùb benygys!
425 Mab Duw os ha den inwedh,
in y hanow devedhys.
TRESSA MAW
Jesu mytern Israel,
me a bÿs dhys lowena!
Kergh dhis ow ena gans el
430 pàn wrav a'n bës tremena.
PYLAT
Jesu, pandra leverta
a'n flehes eus ow cana?
Yowynkes menowgh a wra
in yowynkneth meur nôtya.
JESUS
435 In Lyfryow scrifys yma
bos colenwys lowena
a ganow a'n flehes dâ
ha'n re munys ow tena.
[Pylat dicit ad Cayphan.]
PYLAT
Ny amônt tra vÿth hemma!
440 Cayfas, ny yllyn spêdya:
yma oll tus a'n bÿs-ma
yn certan worth y sewa.
CAYFAS
Ny wodhowgh pandra gêwsowgh
na pandra a broge' wrewgh.
445 Me a lever dhywgh wharê,
gwell yw unn den dhe verwel
ages oll an bobel lel
dhe vos kellys, re'm leawta.
PYLAT
Re Jovyn, arlùth a'n bës,
450 dell leveryth a vÿdh gwrÿs
dhe'n plosak, gwas aflythys.
Me a cach an casadow
pob a'y du in lavarow.
Worta den na woslowes.
. . . . . . . . . .
Et tunc omnes ient ad tentos suos et Symon leprosus veniet ad Jesum et dicit ei.
SÎMON LEPER
455 Syra. Arlùth, me a'th pës
a dhebry genef unn prÿs
dre dha vodh ha'th dyskyblon,
rag yma boos parusys
dhyso ha dhedha kefrÿs
460 in plâss eus omma rybon.
JESUS
Me â genes yn lowen
ha'm dyskyblyon, kettep penn,
dhe'th arhadow.
Peder, Androw ha Jowan,
465 Sîmon, Jûd, deun ahanan
heb faladow.
[Hic veniet Maria Magdalena ad Jesu cum domino Symon lepros.]
JÛDAS SCARYOT
Arlùth, henna yw gwrÿs dâ.
Why wor pÿth yw gwelha
dhywgh dhe wruthyl.
470 Gwell ès oll tus a'n bÿs-ma,
dell os dallath a pùptra,
y reth cùssul.
MARIA MAUDLEN
Me a vynn mos dhe ura
ow Arlùth, treys ha dêwla,
475 gans oynment ker yn certan,
ha wàr y penn y scùllya,
a pùb sqwithans y sawya
hag elia y vrewvan.
Mêster wheg, dhis lowena!
480 Me a vynn dhe'th treys amma
dre dha vodh kyn nag ov gwyw.
Yma dagrow ow clebya
dha dreys rag ewn kerenja,
saw me a's segh gans ow blew.
485 Ow box mennaf dhe terry,
a dal meur a vona dâ;
wàr dha penn y dhenewy
ha wàr dha treys magata.
SÎMON LEPER
A pe profus benygys,
490 yn sur ev a wothfia
'y bos hy pehadores;
ny's gassa dh'y elia.
JESUS
Sîmon, dell ov ervirys,
yma dhymmo, re'm leawta,
495 nebes dhe leverel dhys:
goslow orthyf vy wharê.
SÎMON LEPER
Mêster, lavar desempys,
yn scon dymmo heb lettya,
an dra eus sur wàr dha vrës;
500 er dha bynn ny wrav sconya.
JESUS
Kyns in unn tyller i'n bës
dew kendonor yth esa
dhe unn dettor, me a grÿs.
An eyl dhodho a dela
505 pymp cans dyner monies
ha hanter cans y gela.
Y's gavas dhedha kefrÿs,
rag ny's teva màn dh'y pê.
Lavar dhymmo, a verr spÿs,
510 pyneyl o moyha senjys
an keth den-ma dhe cara?
SÎMON LEPER
Me a re scon gorthyp dhys:
neb may feu moyha gevys
a gar moyha in pùb le.
JESUS
515 Certan gwir vreus yw honna.
Ty a wel an venyn-ma.
Whath abàn dheutha i'th chy
golhy ow treys ny erghsys;
homma gans dagrow kefrÿs
520 re's golhas yn surredy.
Gans hy blew y fôns sehys.
Vythqweth bay dhymm ny ryssys,
ha homma vÿth ny cessyas
abàn deutha i'n chy dhis
525 pùb eur oll amma dhe'm treys,
ha'm penn oll hy re'm uras.
Ha rag henna yn certan
warbarth oll ’y fehas glân
dhedhy hy y fëdh gyvys,
530 rag kemmys hy dhe'm cara.
Dha fay re wrug dha sawya.
Kê in cres, lavaraf dhys.
JÛDAS SCARYOT
Pÿth yw an ethom via
an oynment ker y scùllya?
535 Ev a galsa bos gwethys
a try cans dyner ha moy
ha re-na galser dhe ry
dhe vohesegyon i'n bës.
JESUS
Na dhegowgh sorr in colon
540 worth neb a wra ow ura,
rag ow thorment a dheu scon
genowgh na'm byva triga.
Why a gev bohosogyon
pùb eur warnowgh ow carma:
545 pàn vynnowgh agas honen
why a gyll gul dâ dhedha.
An keth oynment a scùllyas
warnaf rag ow enledhyas
hy a'n gwrug dre kerensa.
550 Pùppynag ma fo redys
an awayl-ma, tavethlys
hy a vÿdh pòr wir nefra.
[Hic surgant omnes et ambulant] et Simon Leprosus trancit cum Jesus. [Ordinale ad Cayphe]
CAYFAS
Ow mab lien, kergh Anas
an pryns, may hyllyf clêwes
555 pÿth yw an gùssul wella
dhe wruthyl worth an traitor
may ma lies gwreg ha gour
ow trailya dhodho toth dâ.
CROSSER
Syra, me a wra heb fowt.
560 Farwèl, ow bennath genes!
Dâ via kyns dos Sabot
dyswruthyl an fâls-profus.
Et tunc iet ad principem Annam et dicit crociarius. Et pompabit si velit. [Hic pompabit Annas.]
CROSSER
Lowena dhis, Syr Pryns gay!
Syr Cayfas genef, pàr fay,
565 a'th dynerhys hag a'th pÿs
a dhos dhodho bys i'n tre,
dre dha vodh dh'y cùssulya
worth Jesu pandra vÿdh gwrës.
PRYNS ANAS
Me â dhodho yn lowen,
570 dell ywa ow sîra dâ,
rag dyswuthyl an bylen
mar kêws erbynn an laha.
Et tunc iet ad episcopum. [Descendit.]
CAYFAS
575 Wolcùm by Mahomys blout!
Deus nes hag esa gena.
[Ascendit Annas.]
Yma unn gwas marthys prowt
oll an cyta ow trailya
dhyworth Mahom by myn hout
580 hag an lahys ow shyndya.
PRYNS ANAS
Danvon tus dh'y aspia
mara'n cafons in neb chy
ha'n kelmens, treys ha dêwla,
ha'n hembrynkys bys dhyn ny.
Hic veniet Iudas ad eos et dicit. [Princeps Annas exspectat et Cayphas.]
JÛDAS SCARYOT
585 Leverowgh dhymmo wharê
pandra vynnowgh dhymm dhe ry,
ha me a wra dhywgh spêdya
ow cafos Crist iredy.
CAYFAS
Coweth wheg, by my leawta,
590 ty a' fÿdh myns a vynny.
Govyn worthyn heb lettya
py seul a vynnyth defry.
JÛDAS SCARYOT
Deg warn ugans a mona:
me ny vynnaf cafos le
595 in gwiryoneth.
Ha res yw dhywgh dry gweres
genef vy dh'y gemeres,
i'n nos, pryveth.
CAYFAS
Sur oll dha wovynadow
600 ty a' fÿdh in gwir heb wow:
ottensy genef parys.
Lavar dhymmo, coweth mas,
py eur â tus dh'y gerhes?
Ha gwait na ven ny tùllys.
JÛDAS SCARYOT
605 Pòr ewn pàn vo ow sopya
me a dheu dh'agas gwarnya,
ha gwaityowgh bos tus parys
gans battys ha cledhydhow,
i'wedh lanterns gans golow,
610 ma na ven ny sowthenys.
CAYFAS
Re'm fay ty yw coweth dâ:
dha rewardya my a wra
rag dha servys.
Arvow lowr dhyn ny yma
615 ha gwesyon stowt i'n tor'-ma
a'n cach uskys.
Tunc veniet Iudas Iscariot ad Iesum. Nunc mittat Jesus discipulos ad parandam cenam dominicam.
JESUS
Ewgh i'n dre hag ordenowgh
boos Pask dhyn ny heb lettya.
Peder ha Jowan, kerdhowgh
620 may fo va parys wharê.
PEDER
Arlùth cuv, lavar dhyn ny
i'n keth tre-ma py fynny
boos Pask dhyn ny ordena,
ha me a'n dyght iredy,
625 may hyllyn dell goodh debry
ha dhe'n Tas sacryfia.
JESUS
Pàn vewgh ajy dhe'n cyta
why a dhierbyn wharê
den ow ton pycher dour glân.
630 Pypynag oll mayth ello,
i'n keth chy-na ewgh ganso
ha leverowgh yn certan.
Leverowgh dhe gour a'n chy
agas mêster dhe dhanvon,
635 py plâss yth yll ev debry,
ev hag oll y dhyskyblon.
Hag ev a dhyswa dhe why
unn skyber efan yn scon.
Gwaityowgh dyghtya boos inhy,
640 lowr dh'agan soper ragon.
JOWAN
Arlùth cuv ker, ny a wra
kepar dell erghsys dhyn ny.
Peder coweth, deun toth dâ:
agan negys gwren bysy.
PEDER
645 Fystenyn fast alemma,
dell gorhemynnys defry.
Mar kefyn den a'n par-na
ny a'n sew bys in y chy.
PENN TEYLU
Kê alemma, servont ker,
650 kergh a'n fenten dhymm dowr cler
dhe dhyghtya boos
dhyn nyny erbynn soper,
kepar dell yw an vaner
de Yow Hablys.
SERVONT
655 Me a gergh dowr dhys wharê.
Otta ow fycher gena
in ow dorn rag y gerhes.
Et tunc iet et implet.
Wàr ow scoodh, by my leawta,
me a vynn y dhon dhe dre,
660 ha fystena gans toth brâs.
JOWAN
Peder, me a wel unn den
ow ton pycher dour toth men.
Deun wàr y lergh, me a'th pÿs.
Res yw bos gwir lavarow
665 agan arlùth heb parow,
neb yw Duw ha den kefrÿs.
Cres Duw aberth i'n chy-ma!
Jesu agan mêster dâ
a'm danvonas dhe wovyn
670 py le i'n jevyth ev chy,
rag i'n nos haneth debry
boos Pask omma ev a vynn.
PENN TEYLU
Dewgh genef. Me a dhyswa
chy dh'agas mêster wharê
675 rag parusy y soper:
efan, may hyll pùb mab bronn,
ev hag oll y dhyskyblon,
cafos y es heb danjer.
Otta omma skyber deg
680 ha cala lowr wàr hy leur.
Pynag vo, lettrys py leg,
a weles an chy ny'm deur.
JOWAN
An chy yn tâ dhymm a pleg.
A nev uhel an Tas meur
685 re'th ordena, ty ha'th wreg,
pàn vy marow, in y geur.
Et tunc parabunt cenam.
PEDER
Jowan, gweres ow cul tan,
rag yma boos lowr certan
omma sur erbynn soper
690 a pe ’na oll parusys.
Fysten lemmyn, me a'th pÿs,
may fo dyghtys, a vreder.
JOWAN
Otta an tan ow tewy.
Dêns pàn vo bodh gansa y,
695 aga boos a vÿdh parys.
Whath avarr prÿs soper yw:
tan brâs an ôn re a lyw
kyns y vos medhel-restys.
Nunc surgit Jesus et eat ad cenam.
Deun alemma ahanan,
700 rag gans Peder ha Jowan
nans yw boos soper parys.
Erbynn agan bos gansa
termyn vÿdh dhyn ny sopya.
Sîmon wheg, ow bennath dhys.
Et tunc Jesus recedit ab eo et veniet ad discipulos et dicit. [Jesus osculatur eos.]
705 Cres Duw aberth i'n aneth
ha'm bennath re'gas bo whath.
Yw ôn Pask dhyn ny parys,
ma yllyn mos dhe soper?
Lavar an gwir dhymm, Peder,
710 dell y'th caraf meur pùpprÿs.
PEDER
A Arlùth ker, parys yw.
An Tas Duw roy dhymm bos gwyw
dhe vos len-servysy dhys,
ha'm bredereth oll inwedh.
715 Esedhowgh in cosoleth
rag scon why a’ fÿdh servys.
Et tunc omnes sedent in cena et dicit Jesus.
JESUS
Pòr wir dhywgh me a lever,
my re dhesîryas fest meur
debry genowgh why haneth
720 boos Pask kyns ow bos marow
ha tormentys yn garow,
kyns avorow hanter-dëdh.
Kemerowgh evowgh an gwin,
rag ny evaf bys Dëdh Fin
725 genowgh anodho namoy,
bys mayth yllyf in ow gwlas,
ha why genef, gans ow Tas,
heb dywethva prest in joy.
JOWAN
Arlùth ker, gwra yn lowen!
730 Hedre vy i'n bës genen
nefra tristans ny'gan bÿdh.
Dell osa Duw dhyn ha penn,
mara qwelyn dhys anken
nefra ny a vÿdh dhe weth.
JESUS
735 Me a lever gwironeth:
onen ahanowgh haneth
re'm gwerthas dhe'm eskerens:
neb eus genef ow debry;
a'm tùllvyth yn surredy
740 ha sur a'm gorr dhe mernans.
JÛDAS SCARYOT
Arlùth, leverel dhymm gwra
mars ov vy an keth henna,
na vo den aral sclandrys.
JESUS
Ow tebry genef yma
745 a'm tallyour i'n keth boos-ma
neb re'm gwerthas solabrës.
Mab Duw a tremen a'n bës
anodho dell yw scrifys
i'n Lyfryow in lies le.
750 Goev vÿth neb a'm gwerthas.
Milwell via, ren ow thas,
i'n bÿs-ma genys na ve.
JÛDAS SCARYOT
Mêster wheg, awos an Tas,
lavar dhymmo heb lettya,
755 oma vy neb a'th werthas
dhe'n Yêdhewon dhe ladha?
JESUS
Kyns lemmyn me a's gwarnyas
hag a lever dhywgh arta.
Ty re'n leverys, Jûdas,
760 an gwironeth, re'm leawta.
[Hic Jesus dat hostiam apostolis.]
An bara-ma kemerowgh
dhywgh lemmyn in kettep penn,
hag anodho oll debrowgh.
Ow corf yw, re'n Oferen,
765 kepar dell leverys dhywgh,
gwerthys, ledhys i'n growspren.
Dredho ev prenys bedhowgh,
oll ow tus, gour ha benyn.
ANDROW
A Arlùth ker benygys,
770 yma dhymm meur varthujyon
pyw a yll henna bones
ahanan ny vÿth onen.
AN YONCA JAMYS
Pyw an brâssa den senjys
in mesk oll dha dhyskyblon?
775 Neb a'n gothfo, gorthebes,
kyn fo mar stowt a'y golon.
AN COTHA JAMYS
Neb a vo i'n moyha gre
a vÿdh an brâssa henwys,
herwyth neb a vo i'n le,
780 dell wor pùb den oll i'n bës.
SÎMON LEPER
Ytho leverowgh wharê,
kepar dell owgh fur senjys
in mesk oll an gowetha,
pyw henna, my agas pës.
JESUS
785 Myterneth wàr aga tus
a feu arlydhy a'y ûs
yn certan kyns ès lemmyn,
ha neb a's tefo gallos
a vÿdh gans yowynk ha loos
790 henwys tus vrâs pùb termyn.
JESUS
Bÿth nyns owgh why indella.
Ahanowgh neb yw moyha
ha'n brâssa gallos dhodho,
bedhens kepar ha'n lyha;
795 ha neb a dheppro kensa,
kepar ha neb a servyo.
Ha gorthebowgh dhymm yn tâ:
pyw a sensow' why moyha?
Neb a serv py a dheber?
SÎMON LEPER
800 A nyns yw neb a dheppro?
Yw sur dell hevel dhymmo
moy yw arlùth ès spencer.
JESUS
I'n cres me re esedhas
avell servont ow servya.
805 Ha why genef re drigas
in temptacyon in pùb le.
Ha dhe why me re ordenas
gwlas nev inhy rag triga,
kepar dell ordenas ow Tas
810 dymmo vy in lowena,
may wrellowgh in lowena
kefrÿs debry hag eva
wàr ow boos in uhelder.
Dÿdh Breus y wrewgh esedha
815 oll an bÿs-ma rag jùjya
pùb oll herwyth y ober.
BERTYL
Mêster, benygys re by,
rag dhe dhyscas teg dhyn ny
yw parys in pùb termyn.
820 Erbynn an pÿth a gêwsy
ny yll den vÿth gortheby.
Dha rêsons yns dâ ha fin.
[Hic Jesus dat vinum apostolis.]
JESUS
Evowgh lemmyn oll an gwin,
rag hemma yw ow goos fin
825 hag a vÿdh ragowgh scùllys
in dewhelyans pehosow.
Why a'm cofha vy heb gow
pesqweyth may fe va evys.
FELYP
An Tas Duw roy dhyn bos gwyw
830 dha woos ker dhe recêva
dre dha vodh i'n jëdh hedhyw,
me a'n pÿs in cheryta.
Hic aqua paratur ad lavandum pedes apostolorum et manitergium.]
JESUS
Tommens onen dowr wàr tan,
rag wosa soper certan
835 my a wolgh oll agas treys
ha gans towal a lin glân
my a's segh kettep onen
a bùb mostethes ha lis.
Tunc Iohannes apostolus venit cum aqua calida et pelluvio et dicit Iohannes.
JOWAN
Arlùth, yma dowr tommys
840 lowr may hallons bos golhys
aga treys in kettep poll.
JESUS
In bason bedhens gorrys,
ha my a's golgh desempys,
may fôns glân a pùb plos oll.
Et interea Jesus accinctus manitergio incipiet lavare pedes discipulorum et cum venit ad Petrum dicit ei Petrus.
PEDER
845 Arlùth, golhy mara qwreth
ow treys dhymm y fia meth
hedre viv bew yn certan.
JESUS
Pandra wrav ny wodhes whath.
Ty a'n godhvyth i'n dyweth
850 wosa ow mos ahanan.
PEDER
Me a'n te dhys, ren ow thas,
kyn na vêns nefra golhys
ty ny's golhyth in neb câss.
Wàr bains oll ov ervirys.
JESUS
855 Taw, Peder. Ty ny wodhes
lemmyn pandra wrama dhys.
Mar ny'th wolhaf dre ow ras
in nev ny vedhyth trigys.
PEDER
Arlùth, dhymmo vy na gas
860 penn na troos na vo golhys.
JESUS
Neb a vo y gorf golhys
ny'n jeves ethom golhy,
saw y treys na vôns sedhys,
rag glân yw oll iredy.
865 A pùb plos yth owgh glanhÿs.
Mès oll nyns owgh glân defry.
Yma onen pòr vostyes
omma a'gas company.
JOWAN
A Mêster cuv, Arlùth nev,
870 my a grÿs pòr wir yn tâ
bos an keth den-na, goev
pàn veu genys dhe'n bÿs-ma.
JESUS
Mêster genowgh y'm gelwyr
hag Arlùth – henna yw gwir.
875 Ytho mar qwruga golhy
agas treys ha'ga seha,
golhens pùb treys y gela
ahanowgh, kepar ha my.
Ha bedhowgh war, colonnow,
880 rag Satnas yw ervirys
avell ÿs in nothlennow
dh'agas crodra, me a grÿs.
Saw rag Peder caradow
liesgweyth me re besys
885 na drailya y gowsesow
awos own bones ledhys.
PEDER
Arlùth cuv, me yw parys
godhaf genes bos ledhys,
ha gorrys fast in pryson.
JESUS
890 Kyns bos unn nos tremenys
why a vÿdh pòr wir sclandrys
ahanaf, kettep mab bronn.
Pàn vo gweskys an bugel,
y fy an deves abell
895 hag oll an flock a dhybarth.
Saw me warlergh drehevel
a's dierbyn diogel
in Galyle oll warbarth.
Ha kyn fôns yw oll sclandrys,
900 nefra awos bos ledhys
my ny wrav dha dhyflasa.