AN SECÙND GWARY I'N ORDINALIA A GERNOW


Crist Crowsegys

Peter Paul Rubens, circa 1610-11


Passio Christi appears here in Standard Cornish spelling (KS) for the first time. Scholars will prefer to work with the text of the manuscript itself. This version is for the general reader. There is a possibility that Michael Everson may produce a modern palaeographic edition of the play, based on a fresh reading of Bodley MS 791. We should be happy to collaborate with Evertype to establish a definitive accompanying KS text. The version given here is therefore provisional. Currently it is based on the edition published by Kesva an Taves Kernewek in the Standard Written Form in 2019. The text has been restored where changes were previously made to fit ideas of regularized grammar dating back to R. Morton Nance. We intend to add several notes explaining significant differences between spellings in the manuscript and those available in Standard Cornish.

In the original the names of the characters are in Latin. Standardized Cornish names are used here to introduce each character's spoken words.

The best English translation of Passio Christi is by Alan M. Kent and can be found in

Ordinalia: The Cornish Mystery Cycle - A Verse Translation, Francis Boutle Publishers 2005

The Cornish Ordinalia: a critical study is an English language commentary on the whole Ordinalia by Jane A. Bakere. This usefully discusses aspects of the drama that may easily be appreciated in English translation. But it says almost nothing about the Cornish language of the original. Apparently the author was not herself a Cornish speaker. She talks of Cornish as a "dead language of which very little remains"; and considers the "music of the verse" to be "irretrievably lost". The occurrence of straightforward lexical items such as 'certan', 'perfeth', 'spyrys' is characterized as "strong Middle English influence". The commentary was first published by the University of Wales Press in 1980. A second (revised) edition was published by Kesva an Taves Kernewek in 2009.


Work in progress


Hic stat Jesus in Monte Quarentana versus Jordanum et despicit intra Jericho et Jerusalem.


JESUS

Dhywgh lavara', ow dyskyblyon,

pesowgh toth dâ, oll kescolon,

Duw dres pùptra eus a-uhon,

dhywgh i'n bÿs-ma y grath danvon

5 i'n dyweth may fewgh selwys;


gans an eleth yw golow

in nev agas enevow

nefra a trig heb ponow

in joy na vÿdh dewedhys;


10 dh'agan gwitha rag mab a'n pla

agan temptya pòr fel a wra

prest in pùb le dhe gul droctra

ha denaha oberow dâ,

dell leveraf dhywgh an gwir.


15 Lavurya a wra pùpprÿs

rag dry den dhe vos dampnys

dhe bonow, na fe selwys.

Henna oll yw y dhesîr.


Yowynk ha loos, kyn fo tùllys

20 dre y dennvos, mercy gelwes;

scon y gallos a vÿdh lehÿs.

Mercy yw scoos dhe neb a'n pÿs,

pùppynag oll a vo ev.


Pejadow a leun-colon

25 a worr dhe ves temptacyon,

na vo troplys y enef.


[Hic descendant omnes de monte.]


Ha me a pÿs ragowgh ow Thas

may fewgh selwys dre y leun-ras,

hag oll kerhys dodho dh'y wlas

30 in joy a bÿs heb strif ha cas

yn certan gans an eleth.


Ny yll colon predery

an tecter a's bedhowgh why.

Henna a vÿdh heb dyweth.


PEDER

35 A Mêster wheg, gordhys re by

pàn wreth mar teg agan desky.

Ass on whansek oll dhe pesy,

lettrys ha leg, wàr Dhuw mercy!


Oll ny a pÿs, yowynk ha hen,

40 wàr Dhuw pùpprÿs mercy gàn ken,

may fen gwithys rag an bylen

hag oll selwys trank heb gorfen.


Penys a res rag y terros,

may fo lehës meur a'y gallos.

45 Dre ow fenys dew ugans nos

dhymm devedhys awel dhe voos.


SATNAS

Mara 'jeves ewl debry,

me a wor gwir iredy

yn certan nag ywa Duw.

50 My a vynn mos dh'y temptya

mara callaf y tenna

dhe wul glotny wàr neb tu.


Sur awos oll ow gallos

bÿth ny allaf in ow roos

55 dhe wul pegh vÿth y cachya.

Den yw dhe pùb-dhewheles:

saw y ober ha'y dhyscas

pùb oll a wra tremena.


[Hic descendit Satnas et dicit ad Jesum.]


Dhyso jy y lavara',

60 mars os Mab Duw awartha,

desempys argh ha lavar

dhe'n cals meyn-ma bos bara.

Me a worvyth i'n eur-na

pÿth yw dha gallos heb mar.


JESUS

65 Mab den heb ken ès bara

bÿth ny'n jeves oll bêwnans,

lemen in lavarow dâ

a dheu dhyworth an Drynsys.


[Ad discipulas.]


Ow dyksyblyon, dre henna

70 lemmyn why a yll gweles

lavar Duw maga dell wra

neb a yll y kemeres.


JOWAN

A Mêster ker caradow,

dell leveryth, my a grÿs

75 y fÿdh agan enevow

dre lavarow Duw megys.

Ha fethys an dewolow,

i'n Lyfryow dell yw scrifys,

ny kerhys dhe'n nev golow

80 in joy vynytha a pÿs.


SATNAS

Mars os Duw a nev golow,

dysqwa lemmyn marthusow,

may allyf vy y weles.

Kê wàr pynakyl a'n templa

85 hag ena gwra esedha.

Nyns yw dhis tyller pòr es.


My a vynn mos ow honen

wàr an pynakyl in bàn

dhe esedha.

90 Yma dhymmo yn certan

dhe wruthyl unn pols byhan

taclow pryva.


Tunc Diabolus temptet eum dicens.


Uhel yth os esedhys,

ha diantel re'm leawta.

95 I'n Lyver yma scrifys

bos eleth worth dha witha

rag own dha vos dysêsys,

dha troos worth men pystyga.

Mars os Mab Duw a meur bris,

100 dieskyn ha dhe'n dor kê.


JESUS

Yma scrifys i'n Lyfryow,

ny goodh dhys temptya dha Dhuw

in neb maner,

saw dha Arlùth Duw a'n nev,

105 y coodh dhys y wordhya ev

in pùb tyller.


[Descendit Jesus.]


Deun alemma, cowetha,

wàr menydhyow dhe wandra

ha dhe pejy

110 ow Thas kerha, dh'y lawa,

dre y vodh dh'agas gwitha

rag terryjy.


ANDROW

Oll dell vynhy, Arlùth ker,

my a wra in pùb tyller

115 hedre ven byw i'n bÿs-ma.

Gans penys ha golohas

my a pÿs Duw meur y ras

danvon grâss dhyn ny omma.


BERTYL

Mêster ker, re by gordhys

120 dell goodh gans tus oll a'n bÿs,

rag dha dhyscas yw pòr dâ.

Gwynn y vÿs a vo trigys

in dha servys, rag tristys

ny'n degemmer vynytha.


Iterum Diabolus temptet eum dicens.

[Hic descendit Gabriel.]


SATNAS

125 Ot omma meneth uhel

ha me a dhysqwa dhys gwel

a veur a pow.

Oll an bÿs-ma ty a 'fÿdh,

cola worthyf mar mynnyth

130 yn sur heb gow.


Mir lowena oll an bÿs:

cytas rych, trevow a bris,

castylly brâs hag uhel.

Oll an re-ma ty a 'fÿdh,

135 ow gordhya mara mennyth

wàr penn dha dhew glin isel.


JESUS

Ty Satnas, dyowl mylegys,

yma scrifys i'n Lyfryow

in pùb maner y coodh dhys

140 gordhya dhe Duw ha'y hanow.

Kê dhe ves, emskemunys,

i'n dyfeth i'n tewolgow.

Dha vêstry a vÿdh lehÿs

nefra wàr an enevow.


SATNAS

145 Govy vÿth pàn êth dhodho,

pàn ov fethys dhyworto

tergweyth hedhyw,

ha'n mêstry brâs oll a'm bo,

my re'n collas qwit dredho,

150 may canaf tru!


[Recedit Satnas.] 


DUW AN TAS

Ow eleth, sevowgh in bàn!

Ewgh alemma ahanan

dhe servya ow Mab kerha

re fethas an fâls-jevan

155 hedhyw tergweyth yn certan.

Gwynnvÿs neb a'n gordh yn tâ.


MYHÂL

A Tas Duw galosek fest

dha gorhemynadow prest

sur ny a wra.

160 Jesu Crist dha unn Vab ker,

my a'n serv gans onour meur,

ha Maria.


[Hic descendant angeli.]


GABRIEL

Jesus Crist, lowena dhis!

Mytern os wàr nev ha'n bÿs

165 hag Arlùth fest galosek.

Dha Tas kerha, dh'y lawa,

re'n danvonas dhe'th servya

rag meur dhodho ty a pleg.


JESUS

Gordhyans ha grâss dhe Duw ow Thas

170 leun a vercy

pàn danvonas in onour brâs

dhymm servysy.


. . . . . . . . . .


Et tunc mittens duos discipulos ad castellum ad quaerendum asinum et pullum.


JESUS

Êns dew a'm dyskyblyon

dhe'n castel eus aragon

175 adhesempys heb lettya.

Ena why a gev asen

hag ebal in unn golmen.

Drew' y dhymmo vy wharê.


Ha mara lever den vÿth

180 er agas pynn why tra vÿth,

wharê gwrewgh y gortheby

dhe'n Arlùth ethom yma

dhe wruthyl gans an re-na.

Ev a's delyrf genowgh why.


AN COTHA JAMYS

185 Arlùth ker, dha arhadow

my a'n gwra heb faladow,

kepar dell erghsys dhyn ny.

Deun in kerdh, ow broder wheg;

my a gêws dhodho mar deg

190 na sconyer pandra wren ny.


[Jacob pr. Matheus eunt pro asino et pullo.]


MATHEW

My â genes yn lowen,

hag a dhoro an asen

genen ha'n ebal kefrÿs.

In hanow a'n Tas uhel

195 kê aberveth i'n castel

adhyragof, my a'th pÿs.


AN COTHA JAMYS

An Tas Duw a wrug pùptra,

roy dhyn hedhyw gruthyl dâ.

Amen pesyn yn perfeth.

200 Otta an asen omma,

ha'n ebal kelmys yma

gensy. Gweres, er dha fÿdh.


GWETHYAS

Cowetha, dhymm leverowgh

yn scon prag yth hembrenkowgh

205 ow enevales dhe ves.


MATHEW

Dha wortheby me a wra:

dhe'n arlùth dhe wul yma

dre dha vodh gansa nebes.


GWETHYAS

Oll dh'y vodh a's kemerens

210 abàn vynna indelha.

Me a vynsa y talfens

mil puns dhodho a owr dâ.


AN COTHA JAMYS

Gwir yw y vones Arlùth,

ha'y ober a prev henna.

215 Neb na'n gordhyo dell dhegoth

nyns yw den fur, dell gresa'.


Et tunc veniet cum asino et pullo ad Jesum et dicit Matheus.

[Hic Matheus et Jacob osculantur Jesum.]


MATHEW

Mêster wheg, dhis lowena!

Otta an asen gena

ha'n ebal dhyso kefrÿs.

220 Wàr 'y heyn rag dha êsya,

dyllas me a vynn lêsa.

Eskyn in bàn mars yw prÿs.


  JESUS

Ow Tas in y wolowys

re bo gweres dhywgh pùpprÿs

225 worth temptacyon a'n tebel,

ma'gas bo lowena nev

pàn vyrwyf dh'agas enef.

Dêwysys owgh, dêwdhek lel.


Tunc veniunt pueri Ebreorum et deferant palmas et flores contra Jesum, et dicit primus puer.]


KENSA MAW

Nowodhow me re clêwas,

230 bones Jesus benygys

ow tos omma dhe'n cyta.

Er y bynn mennaf mones;

me a garsa y weles.

Ev yw duw leun a pyta.


NESSA MAW

235 Oll ny a vynn mos er y bynn

rag y wordhya.

Duw a mercy dhe pùb huny

sur yth ywa.


TRESSA MAW

Flehes Ebrow, deun in unn rew

240 scon heb lettya,

erbynn Jesu neb yw gwir Duw

ow tos dhe'n dre.


PESWORA MAW

In ketelha ny a vynn.

Branchys olyf pàn kyffyn

245 me a set adhyragtho

hag a'n gordh gwelha gyllyn.

Peb oll wàr penn y dew glin

a gan in gordhyans dodho.


PYMPES MAW

Mar ny gafaf branchys vas

250 me a dhystryp ow dyllas

hag a's set i'dann y treys,

hag a gan dh'agan Selwyas:

Benygys yw mab a ras

in hanow Duw devedhys!


WHEFFES MAW

255 Me a vynn sur indelha

dysky ow dyllas gwelha

ha têwlel adhyragtho.

Yma genef flourys teg

in onour dhe'm Arlùth wheg,

260 aga scùllya in danno.


SEYTHVES MAW

Palm ha bayes, byxyn, erbys

genef yma.

Arlùth a nev, gwith ow enef

rag pùb droctra.


Nunc ascendet super asinam et pullum et equitabit ad templum et dixit Jesu.


JESUS

265 Ow bennath oll re'gas bo,

ow tos in onour dhymmo

gans branchys, flourys kefrÿs.

Unn dëdh a dheu iredy

ma'n talvedhaf oll dhe why

270 kemmys enour dhymm yw gwrÿs.


KENSA MAW

Mab Davyth, dhis lowena!

Me a'th pÿs a'gan sawya

ha'gan dry dhe wlascor nev.

Benygys yw neb a dheu

275 in hanow Duw, dh'y lawa,

mytern Israel, Arlùth Crev!


NESSA MAW

Lowena dhis, Mab Davyth!

Mab Duw os ha den inwedh;

saw oll dha len-servyjy!

280 Rag dha vones devedhys

in hanow Duw, benygys

me a grÿs dha vos defry.


TRESSA MAW

Defry benygys ty yw!

Gwynnvÿs a allo bos gwyw

285 yn certan len dhe'th gordhya.

Heb tùll pòr wir me a grÿs

dredhos y fedhyn selwys.

A Vab Duw, dhis lowena!


PESWORA MAW

Lowena dhis, Arlùth a'n bÿs

290 ha nev inwedh!

Ro dhymmo grath a dhos dhe'th plath

gans dha eleth.


PYMPES MAW

Lowena sur dhe'n Duw yw pur

ha den kefrÿs!

295 Dredhos dhejy y fÿdh oll ny

in gwir sawys.


WHEFFES MAW

Jesu a ras, yw Mab ha Tas

leun a mercy,

oll ny a pÿs: Lowena dhis

300 yn pòr defry!


SEYTHVES MAW

Jesus wheg a Natharet,

lowena dhyso heb let,

ha meur onour yn tefry!

Ty yw Selwador an bës,

305 ha henna sur me a grës.

Ahanaf kemmer mercy!


JESUS

Lemmyn warbarth, ow flehes,

ow bennath dhe why pùpprÿs.

Clêwys vÿdh agas desîr.

310 Why a vÿdh aqwytys dâ

rag an onour i'n tor'-ma

a wrussowgh dhymmo pòr wir.


Tunc descendet Jesus et eat in templum, et dicit Jesus.


JESUS

Me a vynn dieskynna

ha mos i'n tempel wharê

315 dhe weles oll an fer-na.

In chy Duw mars eus marhas,

my a's châss in mes, pùb gwas,

hag a dêwl aga gwara.


[Hic pompabit episcopus Cayphas.]


CAYFAS

Leverowgh dhymm, cowetha,

320 pyw henna a dheu dhe'n tre

wàr keyn asen hag ebal,

ow mos wor'tu ha'n templa?

Me a grÿs y kemersa

whath an vil kynj ès marwel.


[Hic descendit Cayphas.]


PANNOR

325 Ev yw an profus Jesu,

a lever y vos Mab Duw

a nev uhel,

devedhys a Nazare,

tre a wlascor Galile,

330 pòr dhiogel.


[Pannarius ibit ad templum.]


. . . . . . . . . .


JESUS

Why gwycoryon, ewgh in mes!

Yth esowgh ow cuthyl ges

a Dhuw hag a'y Sans-eglos,

in ow thy a pejadow

335 pàn wrewgh agas marhasow

ha fowys dhe ladron plos.


MARHADOR

Lavar lemmyn, ty Jesu,

pan dôkyn vo a vertu

a dhysqwedhysta dhyn ny

340 pàn wrêta mar coynt fara,

ow scùllya agan gwara

ha'n fer orth y tystrêwy?


JESUS

Tôkyn dhywgh mar ny dhyswa,

kyn fe dyswrÿs an templa

345 dhe'n dor qwit, na saffa màn,

my a'n dreha sur arta

kyns penn treddeth, re'm leawta,

tecka ages kyns i'vàn.


PANNOR

Henna yw pur scorn ha ges!

350 Rag y feu kyns y vos gwrÿs

dew ugans bledhen ha whe,

hag in treddeth diogel

ev a wra y trehevel

kyn fe terrys oll a'y le!


[Hic pompat Pilatus.]


PYLAT

355 Me a vynn mos dhe'n tempel

golohas rag leverel

ha pesy wàr Duw Jovyn.

Me a grÿs bones an gwas

Jesu ow cul mêstry brâs;

360 dyswul an fer ev a vynn.


[Descendit Pilatus.]

Nunc transeat Pilatus ad templum Jerusalem, et dicit mercenarius [ad Cayphan].


MARHADOR

Hail, Syr Cayfas, epscop stowt!

Maydes! Jesu, an gwas prowt,

re wrug re mêstry i'n dre,

hag ev dhyn re leverys,

365 kyn fe an templa dyswrÿs,

in try dÿdh y'n drehafsa.


CAYFAS

Gow a lever an jaudyn!

Ev a'n pren, re Synt Jovyn,

mar ny dhenagh y whedhlow.

370 Ot an jùstys ow tos dhyn!

Anodho ev grêns dell vynn

pàn glêwfo y lavarow.


Tunc veniet Pilatus ad Cayphan pontificem et dicit.


PYLAT

Syr Cayfas, dhis lowena!

Pan faryng eus i'n templa

375 gans Jesu an fâls-brybour?

Ev re dhyswrug an marhas!

Yma ow cul mêstry brâs

rag mennas cafos enour.


CAYFAS

Wolcùm, Pylat, by thys day!

380 Ev re wrug meur a dheray.

Dre gooth y wrug leverel,

kyn fe dyswrÿs an templa,

in try dÿdh y'n drehafsa,

bythqweth whath na fe va gwell.


PYLAT

385 Ev ny wra lemen bôstya.

Pùb den i'n bÿs-ma a wor

den vÿth oll na'n drehafsa

in try dÿdhweyth wàr neb cor.

Me a vynn y examnya.

390 Y dhrehevel mara cor,

y coodh dhyn oll y wordhya

kefrÿs in tir hag in mor.


[Hic venient Pilatus et Cayphas ad templum.]

Tunc eant omnes ad templum, et dicit cecus.


DEN DALL

Jesu, Arlùth leun a ras,

kepar dell osa selwyas

395 me a'th pÿs in cheryta

a sawya ow dewlagas.

Bythqweth whath, tebel na mas,

ny welys gansa banna.


DEN CLOPPEK

Ha me, evreth, sur a'th pÿs

400 awos an Tas benygys,

ro dhymm ow kerdh dre dha ras,

ha venytha me a grÿs

dha vos a werhes genys,

Mab Duw, agan dasprenyas.


JESUS

405 Me a'gas saw yn lowen:

In nomine Patris et Filii

et Spiritus Sancti. Amen.

Transite a me sani.


DEN DALL

A Jesu wheg, leun a ras,

410 lemmyn gans ow dewlagas

sur me a wel!

Ty yw Arlùth nev ha bës;

pòr wir henna me a grës

gans oll ow nell.


DEN CLOPPEK

415 A Arlùth wheg, saw ov ha teg

a pùb cleves!

Dres pùb huny pòr wir os jy

sur benygys.


KENSA MAW

Mab Davyth, dhis lowena!

420 Benygys os dres pùb oll!

Me a'th pÿs, scrif ow ena,

pàn viv marow, in dha rol.


NESSA MAW

Lowena dhis, Mab Davyth,

dell os dres pùb benygys!

425 Mab Duw os ha den inwedh,

in y hanow devedhys.


TRESSA MAW

Jesu mytern Israel,

me a bÿs dhys lowena!

Kergh dhis ow ena gans el

430 pàn wrav a'n bës tremena.


PYLAT

Jesu, pandra leverta

a'n flehes eus ow cana?

Yowynkes menowgh a wra

in yowynkneth meur nôtya.


JESUS

435 In Lyfryow scrifys yma

bos colenwys lowena

a ganow a'n flehes dâ

ha'n re munys ow tena.


[Pylat dicit ad Cayphan.]


PYLAT

Ny amônt tra vÿth hemma!

440 Cayfas, ny yllyn spêdya:

yma oll tus a'n bÿs-ma

yn certan worth y sewa.


CAYFAS

Ny wodhowgh pandra gêwsowgh

na pandra a broge' wrewgh.

445 Me a lever dhywgh wharê,

gwell yw unn den dhe verwel

ages oll an bobel lel

dhe vos kellys, re'm leawta.


PYLAT

Re Jovyn, arlùth a'n bës,

450 dell leveryth a vÿdh gwrÿs

dhe'n plosak, gwas aflythys.

Me a cach an casadow

pob a'y du in lavarow.

Worta den na woslowes.


. . . . . . . . . .


Et tunc omnes ient ad tentos suos et Symon leprosus veniet ad Jesum et dicit ei.


SÎMON LEPER

455 Syra. Arlùth, me a'th pës

a dhebry genef unn prÿs

dre dha vodh ha'th dyskyblon,

rag yma boos parusys

dhyso ha dhedha kefrÿs

460 in plâss eus omma rybon.


JESUS

Me â genes yn lowen

ha'm dyskyblyon, kettep penn,

dhe'th arhadow.

Peder, Androw ha Jowan,

465 Sîmon, Jûd, deun ahanan

heb faladow.


[Hic veniet Maria Magdalena ad Jesu cum domino Symon lepros.]


JÛDAS SCARYOT

Arlùth, henna yw gwrÿs dâ.

Why wor pÿth yw gwelha

dhywgh dhe wruthyl.

470 Gwell ès oll tus a'n bÿs-ma,

dell os dallath a pùptra,

y reth cùssul.


MARIA MAUDLEN

Me a vynn mos dhe ura

ow Arlùth, treys ha dêwla,

475 gans oynment ker yn certan,

ha wàr y penn y scùllya,

a pùb sqwithans y sawya

hag elia y vrewvan.


Mêster wheg, dhis lowena!

480 Me a vynn dhe'th treys amma

dre dha vodh kyn nag ov gwyw.

Yma dagrow ow clebya

dha dreys rag ewn kerenja,

saw me a's segh gans ow blew.


485 Ow box mennaf dhe terry,

a dal meur a vona dâ;

wàr dha penn y dhenewy

ha wàr dha treys magata.


SÎMON LEPER

A pe profus benygys,

490 yn sur ev a wothfia

'y bos hy pehadores;

ny's gassa dh'y elia.


JESUS

Sîmon, dell ov ervirys,

yma dhymmo, re'm leawta,

495 nebes dhe leverel dhys:

goslow orthyf vy wharê.


SÎMON LEPER

Mêster, lavar desempys,

yn scon dymmo heb lettya,

an dra eus sur wàr dha vrës;

500 er dha bynn ny wrav sconya.


JESUS

Kyns in unn tyller i'n bës

dew kendonor yth esa

dhe unn dettor, me a grÿs.

An eyl dhodho a dela

505 pymp cans dyner monies

ha hanter cans y gela.

Y's gavas dhedha kefrÿs,

rag ny's teva màn dh'y pê.


Lavar dhymmo, a verr spÿs,

510 pyneyl o moyha senjys

an keth den-ma dhe cara?


SÎMON LEPER

Me a re scon gorthyp dhys:

neb may feu moyha gevys

a gar moyha in pùb le.


JESUS

515 Certan gwir vreus yw honna.

Ty a wel an venyn-ma.

Whath abàn dheutha i'th chy

golhy ow treys ny erghsys;

homma gans dagrow kefrÿs

520 re's golhas yn surredy.


Gans hy blew y fôns sehys.

Vythqweth bay dhymm ny ryssys,

ha homma vÿth ny cessyas

abàn deutha i'n chy dhis

525 pùb eur oll amma dhe'm treys,

ha'm penn oll hy re'm uras.


Ha rag henna yn certan

warbarth oll ’y fehas glân

dhedhy hy y fëdh gyvys,

530 rag kemmys hy dhe'm cara.

Dha fay re wrug dha sawya.

Kê in cres, lavaraf dhys.


JÛDAS SCARYOT

Pÿth yw an ethom via

an oynment ker y scùllya?

535 Ev a galsa bos gwethys

a try cans dyner ha moy

ha re-na galser dhe ry

dhe vohesegyon i'n bës.


JESUS

Na dhegowgh sorr in colon

540 worth neb a wra ow ura,

rag ow thorment a dheu scon

genowgh na'm byva triga.

Why a gev bohosogyon

pùb eur warnowgh ow carma:

545 pàn vynnowgh agas honen

why a gyll gul dâ dhedha.


An keth oynment a scùllyas

warnaf rag ow enledhyas

hy a'n gwrug dre kerensa.

550 Pùppynag ma fo redys

an awayl-ma, tavethlys

hy a vÿdh pòr wir nefra.


[Hic surgant omnes et ambulant] et Simon Leprosus trancit cum Jesus. [Ordinale ad Cayphe]


CAYFAS

Ow mab lien, kergh Anas

an pryns, may hyllyf clêwes

555 pÿth yw an gùssul wella

dhe wruthyl worth an traitor

may ma lies gwreg ha gour

ow trailya dhodho toth dâ.


CROSSER

Syra, me a wra heb fowt.

560 Farwèl, ow bennath genes!

Dâ via kyns dos Sabot

dyswruthyl an fâls-profus.


Et tunc iet ad principem Annam et dicit crociarius. Et pompabit si velit. [Hic pompabit Annas.]


CROSSER

Lowena dhis, Syr Pryns gay!

Syr Cayfas genef, pàr fay,

565 a'th dynerhys hag a'th pÿs

a dhos dhodho bys i'n tre,

dre dha vodh dh'y cùssulya

worth Jesu pandra vÿdh gwrës.


PRYNS ANAS

Me â dhodho yn lowen,

570 dell ywa ow sîra dâ,

rag dyswuthyl an bylen

mar kêws erbynn an laha.


Et tunc iet ad episcopum. [Descendit.]


CAYFAS

575 Wolcùm by Mahomys blout!

Deus nes hag esa gena.


[Ascendit Annas.]


Yma unn gwas marthys prowt

oll an cyta ow trailya

dhyworth Mahom by myn hout

580 hag an lahys ow shyndya.


PRYNS ANAS

Danvon tus dh'y aspia

mara'n cafons in neb chy

ha'n kelmens, treys ha dêwla,

ha'n hembrynkys bys dhyn ny.


Hic veniet Iudas ad eos et dicit. [Princeps Annas exspectat et Cayphas.]


JÛDAS SCARYOT

585 Leverowgh dhymmo wharê

pandra vynnowgh dhymm dhe ry,

ha me a wra dhywgh spêdya

ow cafos Crist iredy.


CAYFAS

Coweth wheg, by my leawta,

590 ty a' fÿdh myns a vynny.

Govyn worthyn heb lettya

py seul a vynnyth defry.


JÛDAS SCARYOT

Deg warn ugans a mona:

me ny vynnaf cafos le

595 in gwiryoneth.

Ha res yw dhywgh dry gweres

genef vy dh'y gemeres,

i'n nos, pryveth.


CAYFAS

Sur oll dha wovynadow

600 ty a' fÿdh in gwir heb wow:

ottensy genef parys.

Lavar dhymmo, coweth mas,

py eur â tus dh'y gerhes?

Ha gwait na ven ny tùllys.


JÛDAS SCARYOT

605 Pòr ewn pàn vo ow sopya

me a dheu dh'agas gwarnya,

ha gwaityowgh bos tus parys

gans battys ha cledhydhow,

i'wedh lanterns gans golow,

610 ma na ven ny sowthenys.


CAYFAS

Re'm fay ty yw coweth dâ:

dha rewardya my a wra

rag dha servys.

Arvow lowr dhyn ny yma

615 ha gwesyon stowt i'n tor'-ma

a'n cach uskys.


Tunc veniet Iudas Iscariot ad Iesum. Nunc mittat Jesus discipulos ad parandam cenam dominicam.


JESUS

Ewgh i'n dre hag ordenowgh

boos Pask dhyn ny heb lettya.

Peder ha Jowan, kerdhowgh

620 may fo va parys wharê.


PEDER

Arlùth cuv, lavar dhyn ny

i'n keth tre-ma py fynny

boos Pask dhyn ny ordena,

ha me a'n dyght iredy,

625 may hyllyn dell goodh debry

ha dhe'n Tas sacryfia.


JESUS

Pàn vewgh ajy dhe'n cyta

why a dhierbyn wharê

den ow ton pycher dour glân.

630 Pypynag oll mayth ello,

i'n keth chy-na ewgh ganso

ha leverowgh yn certan.


Leverowgh dhe gour a'n chy

agas mêster dhe dhanvon,

635 py plâss yth yll ev debry,

ev hag oll y dhyskyblon.

Hag ev a dhyswa dhe why

unn skyber efan yn scon.

Gwaityowgh dyghtya boos inhy,

640 lowr dh'agan soper ragon.


JOWAN

Arlùth cuv ker, ny a wra

kepar dell erghsys dhyn ny.

Peder coweth, deun toth dâ:

agan negys gwren bysy.


PEDER

645 Fystenyn fast alemma,

dell gorhemynnys defry.

Mar kefyn den a'n par-na

ny a'n sew bys in y chy.


PENN TEYLU

Kê alemma, servont ker,

650 kergh a'n fenten dhymm dowr cler

dhe dhyghtya boos

dhyn nyny erbynn soper,

kepar dell yw an vaner

de Yow Hablys.


SERVONT

655 Me a gergh dowr dhys wharê.

Otta ow fycher gena

in ow dorn rag y gerhes.


Et tunc iet et implet.


Wàr ow scoodh, by my leawta,

me a vynn y dhon dhe dre,

660 ha fystena gans toth brâs.


JOWAN

Peder, me a wel unn den

ow ton pycher dour toth men.

Deun wàr y lergh, me a'th pÿs.

Res yw bos gwir lavarow

665 agan arlùth heb parow,

neb yw Duw ha den kefrÿs.


Cres Duw aberth i'n chy-ma!

Jesu agan mêster dâ

a'm danvonas dhe wovyn

670 py le i'n jevyth ev chy,

rag i'n nos haneth debry

boos Pask omma ev a vynn.


PENN TEYLU

Dewgh genef. Me a dhyswa

chy dh'agas mêster wharê

675 rag parusy y soper:

efan, may hyll pùb mab bronn,

ev hag oll y dhyskyblon,

cafos y es heb danjer.


Otta omma skyber deg

680 ha cala lowr wàr hy leur.

Pynag vo, lettrys py leg,

a weles an chy ny'm deur.


JOWAN

An chy yn tâ dhymm a pleg.

A nev uhel an Tas meur

685 re'th ordena, ty ha'th wreg,

pàn vy marow, in y geur.


Et tunc parabunt cenam.


PEDER

Jowan, gweres ow cul tan,

rag yma boos lowr certan

omma sur erbynn soper

690 a pe ’na oll parusys.

Fysten lemmyn, me a'th pÿs,

may fo dyghtys, a vreder.


JOWAN

Otta an tan ow tewy.

Dêns pàn vo bodh gansa y,

695 aga boos a vÿdh parys.

Whath avarr prÿs soper yw:

tan brâs an ôn re a lyw

kyns y vos medhel-restys.


Nunc surgit Jesus et eat ad cenam.


Deun alemma ahanan,

700 rag gans Peder ha Jowan

nans yw boos soper parys.

Erbynn agan bos gansa

termyn vÿdh dhyn ny sopya.

Sîmon wheg, ow bennath dhys.


Et tunc Jesus recedit ab eo et veniet ad discipulos et dicit. [Jesus osculatur eos.]


705 Cres Duw aberth i'n aneth

ha'm bennath re'gas bo whath.

Yw ôn Pask dhyn ny parys,

ma yllyn mos dhe soper?

Lavar an gwir dhymm, Peder,

710 dell y'th caraf meur pùpprÿs.


PEDER

A Arlùth ker, parys yw.

An Tas Duw roy dhymm bos gwyw

dhe vos len-servysy dhys,

ha'm bredereth oll inwedh.

715 Esedhowgh in cosoleth

rag scon why a’ fÿdh servys.


Et tunc omnes sedent in cena et dicit Jesus.


JESUS

Pòr wir dhywgh me a lever,

my re dhesîryas fest meur

debry genowgh why haneth

720 boos Pask kyns ow bos marow

ha tormentys yn garow,

kyns avorow hanter-dëdh.


Kemerowgh evowgh an gwin,

rag ny evaf bys Dëdh Fin

725 genowgh anodho namoy,

bys mayth yllyf in ow gwlas,

ha why genef, gans ow Tas,

heb dywethva prest in joy.


JOWAN

Arlùth ker, gwra yn lowen!

730 Hedre vy i'n bës genen

nefra tristans ny'gan bÿdh.

Dell osa Duw dhyn ha penn,

mara qwelyn dhys anken

nefra ny a vÿdh dhe weth.


JESUS

735 Me a lever gwironeth:

onen ahanowgh haneth

re'm gwerthas dhe'm eskerens:

neb eus genef ow debry;

a'm tùllvyth yn surredy

740 ha sur a'm gorr dhe mernans.


JÛDAS SCARYOT

Arlùth, leverel dhymm gwra

mars ov vy an keth henna,

na vo den aral sclandrys.


JESUS

Ow tebry genef yma

745 a'm tallyour i'n keth boos-ma

neb re'm gwerthas solabrës.


Mab Duw a tremen a'n bës

anodho dell yw scrifys

i'n Lyfryow in lies le.

750 Goev vÿth neb a'm gwerthas.

Milwell via, ren ow thas,

i'n bÿs-ma genys na ve.

 

JÛDAS SCARYOT

Mêster wheg, awos an Tas,

lavar dhymmo heb lettya,

755 oma vy neb a'th werthas

dhe'n Yêdhewon dhe ladha?


JESUS

Kyns lemmyn me a's gwarnyas

hag a lever dhywgh arta.

Ty re'n leverys, Jûdas,

760 an gwironeth, re'm leawta.


[Hic Jesus dat hostiam apostolis.]


An bara-ma kemerowgh

dhywgh lemmyn in kettep penn,

hag anodho oll debrowgh.

Ow corf yw, re'n Oferen,

765 kepar dell leverys dhywgh,

gwerthys, ledhys i'n growspren.

Dredho ev prenys bedhowgh,

oll ow tus, gour ha benyn.


ANDROW

A Arlùth ker benygys,

770 yma dhymm meur varthujyon

pyw a yll henna bones

ahanan ny vÿth onen.


AN YONCA JAMYS

Pyw an brâssa den senjys

in mesk oll dha dhyskyblon?

775 Neb a'n gothfo, gorthebes,

kyn fo mar stowt a'y golon.


AN COTHA JAMYS

Neb a vo i'n moyha gre

a vÿdh an brâssa henwys,

herwyth neb a vo i'n le,

780 dell wor pùb den oll i'n bës.


SÎMON LEPER

Ytho leverowgh wharê,

kepar dell owgh fur senjys

in mesk oll an gowetha,

pyw henna, my agas pës.


JESUS

785 Myterneth wàr aga tus

a feu arlydhy a'y ûs

yn certan kyns ès lemmyn,

ha neb a's tefo gallos

a vÿdh gans yowynk ha loos

790 henwys tus vrâs pùb termyn.

 

JESUS

Bÿth nyns owgh why indella.

Ahanowgh neb yw moyha

ha'n brâssa gallos dhodho,

bedhens kepar ha'n lyha;

795 ha neb a dheppro kensa,

kepar ha neb a servyo.


Ha gorthebowgh dhymm yn tâ:

pyw a sensow' why moyha?

Neb a serv py a dheber?


SÎMON LEPER

800 A nyns yw neb a dheppro?

Yw sur dell hevel dhymmo

moy yw arlùth ès spencer.


JESUS

I'n cres me re esedhas

avell servont ow servya.

805 Ha why genef re drigas

in temptacyon in pùb le.

Ha dhe why me re ordenas

gwlas nev inhy rag triga,

kepar dell ordenas ow Tas

810 dymmo vy in lowena,

may wrellowgh in lowena

kefrÿs debry hag eva

wàr ow boos in uhelder.

Dÿdh Breus y wrewgh esedha

815 oll an bÿs-ma rag jùjya

pùb oll herwyth y ober.


BERTYL

Mêster, benygys re by,

rag dhe dhyscas teg dhyn ny

yw parys in pùb termyn.

820 Erbynn an pÿth a gêwsy

ny yll den vÿth gortheby.

Dha rêsons yns dâ ha fin.


[Hic Jesus dat vinum apostolis.]


JESUS

Evowgh lemmyn oll an gwin,

rag hemma yw ow goos fin

825 hag a vÿdh ragowgh scùllys

in dewhelyans pehosow.

Why a'm cofha vy heb gow

pesqweyth may fe va evys.


FELYP

An Tas Duw roy dhyn bos gwyw

830 dha woos ker dhe recêva

dre dha vodh i'n jëdh hedhyw,

me a'n pÿs in cheryta. 


Hic aqua paratur ad lavandum pedes apostolorum et manitergium.]


JESUS

Tommens onen dowr wàr tan,

rag wosa soper certan

835 my a wolgh oll agas treys

ha gans towal a lin glân

my a's segh kettep onen

a bùb mostethes ha lis.


Tunc Iohannes apostolus venit cum aqua calida et pelluvio et dicit Iohannes.


JOWAN

Arlùth, yma dowr tommys

840 lowr may hallons bos golhys

aga treys in kettep poll.


JESUS

In bason bedhens gorrys,

ha my a's golgh desempys,

may fôns glân a pùb plos oll.


Et interea Jesus accinctus manitergio incipiet lavare pedes discipulorum et cum venit ad Petrum dicit ei Petrus.


PEDER

845 Arlùth, golhy mara qwreth

ow treys dhymm y fia meth

hedre viv bew yn certan.


JESUS

Pandra wrav ny wodhes whath.

Ty a'n godhvyth i'n dyweth

850 wosa ow mos ahanan.


PEDER

Me a'n te dhys, ren ow thas,

kyn na vêns nefra golhys

ty ny's golhyth in neb câss.

Wàr bains oll ov ervirys.


JESUS

855 Taw, Peder. Ty ny wodhes

lemmyn pandra wrama dhys.

Mar ny'th wolhaf dre ow ras

in nev ny vedhyth trigys.


PEDER

Arlùth, dhymmo vy na gas

860 penn na troos na vo golhys.


JESUS

Neb a vo y gorf golhys

ny'n jeves ethom golhy,

saw y treys na vôns sedhys,

rag glân yw oll iredy.


865 A pùb plos yth owgh glanhÿs.

Mès oll nyns owgh glân defry.

Yma onen pòr vostyes

omma a'gas company.


JOWAN

A Mêster cuv, Arlùth nev,

870 my a grÿs pòr wir yn tâ

bos an keth den-na, goev

pàn veu genys dhe'n bÿs-ma.


JESUS

Mêster genowgh y'm gelwyr

hag Arlùth – henna yw gwir.

875 Ytho mar qwruga golhy

agas treys ha'ga seha,

golhens pùb treys y gela

ahanowgh, kepar ha my.


Ha bedhowgh war, colonnow,

880 rag Satnas yw ervirys

avell ÿs in nothlennow

dh'agas crodra, me a grÿs.

Saw rag Peder caradow

liesgweyth me re besys

885 na drailya y gowsesow

awos own bones ledhys.


PEDER

Arlùth cuv, me yw parys

godhaf genes bos ledhys,

ha gorrys fast in pryson.


JESUS

890 Kyns bos unn nos tremenys

why a vÿdh pòr wir sclandrys

ahanaf, kettep mab bronn.


Pàn vo gweskys an bugel,

y fy an deves abell

895 hag oll an flock a dhybarth.


Saw me warlergh drehevel

a's dierbyn diogel

in Galyle oll warbarth.


Ha kyn fôns yw oll sclandrys,

900 nefra awos bos ledhys

my ny wrav dha dhyflasa.