Passyon agan Arlùth - lovinglivingcornish

Giambattista Tiepolo, An Crowsans, Gwithty Art St Louis

Although one must study the text as found in the manuscripts for a full appreciation of the poem, a version spelled in accordance with Revived Cornish can nonetheless help the non-specialist reader approach the poet's art.

There have already been six editions of the poem since Cornish was revived. (1) By R. Morton Nance; this appeared in instalments from 1934 to 1936 in Kernow, the magazine published by A.S.D. Smith. (2) By E.G.R. Hooper (Kesva an Taves Kernewek 1972). (3) By Goulven Pennaod in collaboration with Hooper (Preder 1981). (4) By Ray Edwards (Kesva an Taves Kernewek 1993, second edition 2008); this version was produced with considerable care and attention to detail; it is in Common Cornish. (5) By Nicholas Williams (Evertype 2020); this is in Standard Cornish, but is marred by inconsistencies and mistakes, and by occasional commingling with spellings belonging to Unified Cornish or the Standard Written Form. (6) By Ian Low (Goldcrest Publications 2020/2022); this employs a "fully normalized Middle Cornish orthography", entirely unrelated to revived Cornish.

The new modern version presented below, in Standard Cornish but with intentional derogations, is based closely on the palaeographic transcription of Harley MS 1782 by Michael Everson (2020, same volume as Williams above). The following principles have been applied. See also the transcription notes at the end. (1) Restraint should be exercised in altering grammar and vocabulary to conform to what is generally recognized in Revived Cornish. And one must set a very strong filter against the temptation to hypothesize alternative text when there are objections to metre, rhyme or sense; previous scholarship has at times been alarmingly simplistic in its insensitivity to the poem's theme and technique. (2) Assonance and rhythm are essential to the poem. It is designed to be read aloud. This should be taken into account wherever Standard Cornish permits alternative spellings; elsewhere vowels in stressed syllables should be given the quality indicated by the manuscript when that is important for the assonance scheme. (3) Mutation should not be regularized; occasional irregular or suppressed mutations are part of the poet's alliterative intention.

It follows that this new version of the poem should not be used by learners as a straightforward reference source for Revived Cornish today. Rather, it has been produced for those wishing to read, perhaps even to perform, a unique piece of Cornish literature within an overall framework of Revived Cornish, but stepping a little outside that framework at times, in order to draw nearer to the poetics of an earlier age.

Ian Jackson, Good Friday 2023

Tas ha Mab ha’n Sperys Sans,

– wy a bÿs a leun-golon –

re wrauntyo dhewgh grâss ha whans

dhe wolsowes y Bassyon,

ha dhymmo grâss ha skians

dhe dherevas pàr lavarow,

may fo dhe Dhuw dhe wordhyans

ha sylwans dhe'n enevow.

Seul a vynno bos sylwys

golsowens ow lavarow

a Jesu dell veu helhys

wàr an bÿs avell carow;

ragon menowgh rebekys

ha dysprêsys yn harow,

i’n grows gans kentrow fastys,

peynys bys pàn veu marow.

Duw sur dre vyrtu an Tas

dhyn ny a dhyttyas gweres:

an Mab dre y skians brâs

pàn gemmert kig an Werhes,

ha’n Sperys Sans, leun a ras,

dre y dhader may feu gwrës

godhaf paynys pàn vynnas,

neb na ylly gul pehas.

An dus vas a dhesîrya

dhedha gwlas nev o kyllys.

Gans aga garm hag olva

Jesus Crist a veu mevys,

may fynnas dieskyna

in Gwerhes ha bos genys,

gans y gig agan perna;

Arlùth Duw, gwynn agan bÿs!

Jesu Crist meur gerensa

dhe vab den a dhyswedhas,

a’n uhelder mayth esa

dhe’n bÿs pàn dieskynas

pehadoryon rag perna,

o decêvys dre Satnas.

Rag henna gordhyn nefra

Jesus neb a’gan pernas.

An peynys a wodhevys

ny veu ragtho y honen,

lemen rag pobel an bÿs,

pàn vôns y kefys mar wann.

An Jowl dhe Adam kêwsys

“An aval te kemmer, tàn;

avell Duw y fedhyth gwrÿs.”

Pàn y’n provas, nynj o màn.

Warlyrgh mab den dhe beha,

rêson prag y feu prenys

yw Jesus Crist dhe ordna

in nev y vones tregys.

Y vos kyllys ny vynna;

y dowl ganso o têwlys.

Rag henna dhe bob dyghtya

fordh a rug dhe vos sylwys.

Kyn nag ov den skentyl pòr,

par dell wòn lavaraf dhys

intra Duw ha pehador

acord dell veu kemerys.

Rag bones gàn pegh mar veur,

mayn intredha a veu gwrÿs.

Ev o Crist a dheuth dhe’n leur,

Mab Duw ha den yw kyfrÿs.

Ragon y pesys y Das

oll y sorr may fe gevys,

gans y gorf dre beynys brâs

agan pegh may fo prenys.

Mab Maria, leun a ras,

oll y vodh a veu clêwys

ha kymmys a dhesîryas

dhodho ev a veu grauntys.

Y vamm pàn y’n drehevys

ha’y vos devedhys dhe oos,

gul penans ev a besys;

henna ganso nynj o poos.

Dew ugans dÿdh ow penys

y spênas y gig ha’y woos,

ha woteweth rag densys

ev a’n jeva awel boos.

Ha’n Jowl henna pàn glêwas,

y demptya a brederys

ha dhodho y tysqwedhas

cals meyn ha y leverys

“Mars os Mab Duw, leun a ras,

a’n veyn-ma gwra bara dhys.”

Jesus Crist, par dell vynnas,

dhodho ev a worthebys

“Mab den heb ken ès bara

ny’n jeves oll y vêwnas,

lemen i’n lavarow dâ

a dheu dheworth an Dremas.”

Dre worthyp Crist i’n eur-na

lemmyn ny a yll gweles

lavar Duw maga dell wra

neb a vynno y glêwes.

Gans glotny ev pàn welas

camm na ylly y dùlla,

an tebel-el a vynnas

in ken maner y demptya.

Wàr bynakyl y’n gorras

diantel dhe esedha.

A-ugh eglos teg i’n wlas

an isetva yth esa.

An Jowl dhe Grist a gêwsys

indelma rag y demptya

“Ahanas yth ew scrifys

bos eleth worth dha witha,

rag own yth omdhysevys

dha droos worth men dhe dùchya.

Mars os Mab Duw a veur bris,

dieskyn ha dhe’n dor kê.”

Jesus Crist a leverys

“Dha Dhuw ny goodh dhys temptya

in neb ehen a servys,

lemen prest y honora.”

Ha whath an Jowl a dêwlys

towl ken maner mar calla;

dre neb fordh a goveytys

guthyl dh’y gowsys tryla.

Alena y’n hombronkyas

uhel wàr benn unn meneth,

ha dhodho y tysqwedhas

owr hag arhans, gwels ha gwëdh,

ha “Kymmys i’n bÿs eus vas,”

yn medh an Jowl, “te a’fëdh,

ha me a’d wra arlùth brâs,

ow honora mar mynnyth.”

Jesus Crist a leverys

y vos scrifys i’n Lyfrow

“In pùb gwythres y coodh dhys

gordhya dha Dhuw ha’y hanow.

Kê dhe ves, omskemunys,

dhe dhyfeth in tewolgow!

Dha vêstry a vÿdh ledhys

nefra wàr an enevow.”

An Jowl a drylyas sperys

hag êth dh’y tyller teythy.

Tergweyth y feu convyctys;

êwn yw dhyn y volethy.

Dhe Jesu may fôns parys

dh’y gonfortya iredy

a’n nev y feu danvenys

dheworth an Tas eleth dy.

Ha Satnas gans y antel

ha’y sherewneth ha’y goyntys

Crist mab an Arlùth uhel

y demptya pàn prederys,

besy yw dhys bos uvel

ha servabyl i’th servys,

ma na allo an tebel

ogas dhys bones trylys.

Rag y hyller ervira

ha’y weles yn surredy

y vos prest worth dha vetya

dhe veth dhys ha bylyny.

Te na yllyth omwetha

unn prës i’n jëdh na pehy,

pàn omsettyas dhe demptya

guthyl pegh neb na ylly.

Dell yw scrifys, prest yma

adro dhyn ny gans outray,

mara kyll dheworth an dâ

dhe wethyl drog agan dry.

Folla yn tâ y whela,

ès dell wra lion y pray,

dry den in peyn; a calla,

nefra ny yêwnsa moy joy.

Gans an Jowl kyn fy temptys,

anodho na ro dyma;

rag confort yw henna dhys,

scrifys yw in lies le,

i’t allos y vos gorrys

kyfrÿs sevel ha codha,

ha ganso kyn fes têwlys,

te a yll sevel arta.

Jesu Crist i’n pow adro

pùb eur oll pregoth a wre;

ha’n vyrtu a’n pregoth o

mab den dhe asa peha,

ha gevys may fe dhodho

kyfrÿs y begh ha’y fyltya,

degys na ve dheworto

gwlas nev ha rës dhe gen re.

Benegys yw neb a gar

Duw drÿs pùptra eus i’n bÿs,

hag a wodhaffo yn whar

dhodho kymmys eus ordnys,

bò cleves bò pëth kescar,

bò dre breson presonys –

oll an dâ ha’n drog kepar

dhe Jesu bedhens grassys.

Jesu Crist i’n pow mayth ê

ev a sawya an glevyon;

dall na bodhar ny asa

nag omlavar nagonen,

na clâv vÿth ow crowedha.

Mar pesy a leun-golon,

wharê sawys y fedha,

dell vynna Crist y honen.

Pàn welas an Yêdhewon

bos Crist ow cuthyl mêstry,

ow cara ethomogyon,

hag anedha na wre vry,

rag henna an vuscogyon

orto a borthas avy.

Dre vrâster brâs i’n golon

y chauncyons y dhystrêwy.

De Sul Blejyow pàn esa

in mysk y abestely,

y wreg dhe re anedha

mos dhe’n dre ha dygelmy

an asen ha dry gansa,

ha leverel iredy,

mar teffa tus ha gwetha,

bos dhe Dhuw dhe wul gensy.

Dell irhys Jesus dhedha,

y a rug adhesympys

oll y vodh ev dell vynna;

an asen a veu kerhys;

warnedhy rag esedha

dyllas pàn a veu gorrys,

rag marogeth a vynna

dhe’n Cyta dhe vos gordhys.

Meur a dus ha benenes

a Jerùsalem i’n dre

erbynn Crist rag y weles

y êth ha rag y wordhya.

Wàr an fordh dyllas alês

a veu gùrrys dheragtho.

Palm ha florys kekyfrÿs

er y bynn degys a veu.

Y helwys a leun-golon

gans meur joy ha lowena

“In hanow Duw intredhon

benegys yw neb a dheu!”

Crist a gafas gorcoryon

i’n templys aberth i’n dre.

Ev a rug dhedha yn scon

mones in mes alena.

An sherewys a sorras

rag bones Crist honorys,

ha bos y ober mar vrâs

ha drÿs an bÿs oll nôtys.

Grussons cùssyl nag o vas,

rag may fo Jesus dyswrÿs,

ha kymmys y a’n cablas,

may feu an dre crehyllys.

An gùssyl o may fe drÿs

dherag Crist pehadores,

oll dh’y vodh may rollo breus

anedhy dell vedha grës.

“Rag an lahys dhyn ny eus

a vynn ’y dampnya porrës,”

yn medhans y, “fordh nynj eus

may hallo bos dyflam gwrës."

Dhe’n tyller Crist re dethya

ha’n Yêdhewon o dygnas.

Th’esa an venyn gansa;

parys êns dh’y hùhudhas.

Hedre vôns y ow plentya,

Jesus i’n dor a scrifas,

ha dre vyrtu an scrifa

peb dhe ves a omdennas.

Pàn ethons oll dhe wary –

ancombrys y re bia –

“Py ma,” yn medh Crist dhedhy,

“neb a vynn dha gùhudha?”

“Den vÿth nynj eus,” yn medh hy.

Jesus a gêwsys arta,

“Me ny’th dampnyaf iredy,

ha na wra namoy peha.”

Benyn der veur cheryta

’y box rych leun a ely

a-ugh Crist rag y ùntya

hy a vynnas y derry.

Corf Jesus rag confortya

gwrës pòr sur o iredy.

Jûdas Scaryot a’s cabla

ha gans meur a fâlsury.

Jûdas fâls a leverys,

“Trehans dynar a vona

an box oll bedhens gwerthys

awos den rag y ranna

dhe vohosogyon i’n bÿs.

Gwell via ès y scollya.”

Jesus Crist a worthebys

(y gowsys ev a wodhya)

“Na dhegowgh sorr i’n golon

wàr neb a vynn ow sawya.

Ow thermyn a dheu yn scon;

genowgh me ny’m bÿdh trega.

Wy a gÿv bohosogyon

pùb eur warnowgh ow carma.

Pàn vynnowgh agas honen,

wy a yll gul dâ dhedha.”

Wharê y sorras Jûdas –

ny gêwsy dre jeryta

lemen rag cafos rann vrâs

a’n pencyon mara calla.

Ev o harlot, tebel-was;

worteweth lader via.

Dhe’n Yêdhewon y ponyas

Crist y arlùth dhe wertha.

Ev a leverys dhedha,

“Pÿth a vynnowgh why dhe ry

ha me a wra dhewgh spêdya

ow cafos Crist iredy?”

Y fôns unver intredha:

kepar ha dell wovynny,

deg warn ugans a vona

in unn pêmont y wrêns ry.

Arta Jûdas ow tryla –

gwann-wecor ny’n jeva par,

ny yll den vÿth amôntya

myns a gollas i’n chyffar –

wàr Jesu ev a fecla

kepar ha pàn ve hegar.

I’n dyweth ny acordya

y golon gans y lavar.

Gans Jûdas dell o têwlys

dry Jesus sur dell vynna,

gans Crist yth o cowethys;

bÿth nynj êns y cowetha.

An jÿdh o De Yow Hablys,

may fenna Jesus sopya

gans an re in y servys

wàr an bÿs re dhêwessa.

Dew dhen Crist a dhanvonas

dhe berna boos ha dewas.

An keth re-na a spêdyas

ha’n soper a veu parys.

Crist worth an gon a warnyas

dre onen bos treson gwrës.

“Arlùth Duw,” y a armas,

“pyw a yll henna bones?”

Jesus Crist a worthebys

“Ow tybry genen yma.”

Pùbonen oll a ylwys

“Arlùth Duw yw me henna?”

Ha Jesus a worthebys

“A’m scudel dybry a wra.

Goev vÿth pàn veu genys

a dorr y vamm dhe’n bÿs-ma.

Duw a sonas an bara

dherag y abestely.

“Ow horf ave yw hemma,”

yn medh Crist, "sur ragowgh wy,

pernys aberth i’n bÿs-ma,

dysprêsys haneth a vÿdh.

A’n deppro gans crejyans dâ,

gober teg ev a’n jevyth.

Ha’n gwin esa wàr an voos

ev a rannas intredha.

Yn medh Crist “Hèm yw ow goos.

Evowgh why pàr cheryta.”

Gans dowr gorrys in bason

y wolhas aga garrow;

hÿs ha hës y’s gwreg pòr wynn,

dell vynna Duw caradow.

Henna Pedyr a sconyas,

Jesus dhe wolhy y dreys.

“Taw, Pedyr, te ny wodhes,”

yn medh Crist, “pandra wrav dhis.

Mar ny’th wolhaf dre ow grâss,

in nev ny vedhyth tregys.”

Yn medh Pedyr “Dhymm na as

troos na leuv na vo golhys.”

Jesus Crist, leun a byta,

a leverys dhe’n dôwdhek

“Wy yw glân a bùb fylta,

ma's nynj owgh oll dâ na wheg.”

Bos Jûdas ev a wodhya

pòr hager ha molothek.

An Jowl ino re dreksa,

mayth o gweth ages cronak.

Indelma Crist pàn wressa,

dhe Jûdas a leverys

“Te kê in unn fystena,

dha vodh may fo colenwys,

rag an termyn re deuva

may fÿdh an begel kyllys

ha kechys intra dêwla

ha’n deves dhe ves fies.”

“Kyn fallens oll me a vÿdh,”

yn medh Pedyr, “i’th servys.”

Yn medh Crist “I’n nos haneth,

kyns ès bos colyak clêwys,

Pedyr, te a’m nagh tergwe'th,

bythqweth arlùth na veuv dhys.”

Yn medh Pedyr “Tàn ow fëdh,

ny’th nahaf kyn fen ledhys.”

Yn medh Crist “Abàn rug dhewgh

ternoth fernoth ow holya,

daffar vÿth wy ny dheksewgh

dhe worra tra vÿth ino.

Betegyns wy ny wodhowgh

pandra ethom a’gan beu.”

“Arlùth, gwir a leversowgh,”

y a gôwsys intredha.

“Ma's lemmyn rÿs yw porrÿs

batalyas kyns ès cùsca.

A’n jeffo pows a’s gwerthens

ha dhodho pernans cledha.”

“Sur yma dhyn dew parys,”

y a leverys wharê.

“Hèn yw lowr; namoy ny rÿs,”

Duw a leverys arta.

Mab Maria, leun a ras,

dhe’n Meneth Olyf yth êth,

ha’y dhyscyplys a’n sewyas.

Yn medh Crist “I’n nos haneth

golyowgh ha pesowgh ow Thas,

may hallowgh mos dh’y aseth,

na vedhowgh temptys dygnas

gans gow ha gans sherewneth."

“Pedyr, Androw ha Jowan,”

yn medh Crist, “dewgh, holyowgh ve

bys i’n meneth; ha me gwann

tristans eus worth ow bludhya.”

Dheworta unn lamm behan

yth êth pesy may halla

dh’y Das wheth ujy avàn

hag ev rag own ow crena.

Mab Maria meur a beyn

a wodhevy i’n eur-na,

rag ev a wodhya yn fen,

ha’n kig ny vynna henna,

mès y dhensys o mar fin,

pùb eur dhedha a’n trylya,

mayth êth wàr benn y dhêwlin

ha pesy in ketelma:

“Maras ew dha vodh, ow Thas,

gwra dhe’n payn-ma ow gasa,

mès bedhens gwrës dha vynnas,

Arlùth Duw, dha vodh dell ve."

Dh’y dhyscyplys y trylyas,

y’s cafas oll ow cùsca.

Yn medh Crist “Unn pols golyas

ny yllowgh dhe’m confortya?”

Ena Crist sur a’s gasas

hag êth arta dhe besy

wàr benn glin dheworth y Das,

dell lavarsa, ragon ny.

Y beynys o crev ha brâs

warnodho heb y dylly;

rêson o rag oll an wlas

ev a wodhya y ferwy.

Yn medh Crist, o Duw ha den,

arta dh’y abestely

“Golyowgh ha pesowgh yn ven

rag own a’n Jowl ha’y vêstry.”

Tressa gweyth hag ev in crèn

y pesys Duw "Delyrf vy,

Arlùth. Mar ny yll bos ken,

bedhens kepar dell vynny.”

Jesus Crist dygonfortys

wàr benn dêwlin pàn esa,

a’n nev y feu danvenys

el dhodho dh’y gomfortya.

Mab Duw o kymmys grêvys,

rag tomder ev a whesa

dowr ha goos yn kemeskys –

whes Crist rag dha gerensa.

Crist kymmys payn y’n jeva,

angùs tynn ha galarow,

may teuth an goos ha droppya

wàr y fâss, an caradow.

Den vÿth ny yll amôntya

na leverel wàr anow

oll myns peynys a’n jeva,

kyns ès y vones marow.

Lemmyn ny a yll gweles,

hag ervira fest yn tâ,

Crist dhe wodhaf dre dhensys

meur a penans i’n bÿs-ma.

Ev ny ylly dre dhuwsys

godhaf naneyl drog na dâ,

rag mêster o wàr an bÿs

hag oll myns eus ev a ra.

Pàn o y besadow gwrÿs

dhe’n dôwdhek y leverys

“Cùscowgh lemmyn mars ew prÿs;

powesowgh, wy yw grêvys.

Tus eus dhymm ow tevones

yw gans ow thraytor dyskys

fatell dôns dh’ow hemeres

ha dell vedhaf hombronkys.

Kepar Duw dell leverys,

pàn esa Crist ow pesy

Jûdas êth in y negys –

an Jowl yw a’n hombronky.

Dhe’n Yêdhewon derivys

dell o, y fynnas synsy.

Shyndys veu dre goveytys;

indella yw lies huny.

Dhe’n Yêdhewon pàn dothya,

leverys hag y ow tos

“Me a grÿs yn tâ spêdya

om negys haneth i’n nos.

Dewgh genef ha holyowgh ve,

gothvedhowgh na rellowgh tros,

ha me a ra dhe Crist amma,

may hallowgh y aswonvos.”

An pryncys esa i’n pow

gans Jûdas a dhanvonas

tus ven gweskys in arvow,

kepar ha dell êns dhe’n gas.

Gansa y a dhug golow –

nos o, ny welons yn fas –

bys in Jesus caradow

y êth dell dyscas Jûdas.

Pàn dothyans bys i’n tyller

mayth esa Crist ow pesy,

“Lowena dhis, a vêster,”

yn medh Jûdas, an brathky.

Dhodho y rug fekyl-cher

hag y amma trewesy.

Ev a vynna in ober

gul ken ès dell dyswydhy.

Jesus a gêwsys pòr deg

“Jûdas, ow ry te a vynn,

dre dha vay a reth mar wheg,

dhe neb a’m tormont mar dynn.

Mollath den, ha gour ha gwreg,

a dheu poran er dha bynn.

Peynys a’d wra morethek

in iffarn down pùb termyn.

Jesus Crist a wovynnys

worth an bobel a dheuth dy

gans an fâls in y servys

“Pandra yw a vynnowgh wy?”

An re-na a worthebys

“Jesus yw, a’n caffen ny.”

An Arlùth a worthebys

“Me yw henna iredy.”

Pòr wir drefen an vyrtu

a’n lavar Crist pàn gowsas

“Neb a whelewgh why me yw,”

dhe ves y a omdennas.

Rag own y a jaunjyas lyw,

rag gwander y a godhas.

In tra vÿth y nynj êns gyw

dhe wethyl drÿs y vynnas.

Crist a wovynnys arta

orth an Yêdhewon wocky

“Agas negys pÿth ywa?

Pyw yw neb a welewgh wy?”

“Jesus Crist a Nazare,”

an re-na a wortheby.

Yn medh Jesus “Me ywa.

Lemmyn gwrewgh agas mêstry.”

Wharê y a’n kemeras

hag a’n sensys intredha,

gans lavarow a’n scornyas;

gallos o grauntys dhedha

dhe wethyl aga mynnas.

Indella ev a vynna

may halla dre baynys brâs

merwel rag dha gerensa.

Pedyr a’n eyl tenewen

in mes a dennas cledha

hag a drohas ryb an penn

scovarn onen anedha.

Crist a settyas yn tien

an scovarn arta dhe dre

hag a’n dyghtyas pòr lowen,

maga teg dell re bia.

“Gorr dha gledha in y goon,”

dhe Pedyr Crist a irhys,

“rag dre gledha a vêwha

dre gledha y fÿdh ledhys.

Dêwdhek lyjyon in unn rôw

via a’n nev danvenys,

ha moy a mynnen dhymmo

pesy ow Thas, pòr barys.

“Hag a pe indella, ve

nefra ny vien fethys.

I’n eur-na fatell via

a’m bêwnans, dell yw scrifys

i’n Lyfrow in lies le,

dre brofusy leverys?

Rës yw porrës heb strevya

bodh ow Thas dhe vos sewys.”

Jesus a gêwsys arta

“Why a dheuth dhymm in arvow

dre dreyson in unn scolkya

gans boclers ha cledhydhyow

dho’m kemeres dho’m shyndya

ha dho’m peynya bys in crow,

kepar ha dell vena ve

an purra lader i’n pow.

In agas mysk pàn esen,

lahys Duw dhewgh ow tysky,

gallos nynj esa kemmen

dho’m cara na dho’m sensy.

Lemmyn deuva ken termyn.

Ow Thas ro’m grauntyas dhe wy

leun a behas, ny wòn ken,

dhe wethyl agas mêstry.”

I’n eur-na y a colmas

y dhefregh fast gans cronow,

an goos in mes may tardhas

dell fastsens an colmennow.

Gansa y a’n hombronkyas

in prÿs hanter-nos heb wow

bys in aga fryns Anas,

o unn jùtter brâs i’n pow.

Tus Crist dhe ves a fias,

peb a’y du pòr vorethek,

saw Pedyr Crist a holyas

abell avell unn ownek

dhe dyller an pryns Anas.

Ena yth esa sedhek.

Orto ev a isedhas,

may clêwo lev Jesus wheg.

An pryns scon a leverys

“Te Crist, lavar dhymm ple ma

dha dus mar vold re dhyssys?

Prag na dhôns genes omma?

An lahys a bregowthys,

lemmyn dyswa mars yns dâ.”

Ha Jesus a worthebys,

ev dell vynna i’n eur-na,

“Pòr apert hag i’n golow

y leverys ow dyscas;

ow lahys ha’w lavarow,

seul a vynna y’s clêwas.

In le mayth en i’n trevow

yn splann me a’s derevas.

Ny gôwsyn in tewolgow

adrÿv tus in unn hanas.

Pandra a woventa se

dheworthaf ve ha’m lahys?

Mara mynnyth, govyn y

ordh an keth re a’s clêwas.

An re-na yll dha dhysky;

indella y re dhyscas.”

Indelma heb velyny

orto Jesus a gowsas.

Gans henna a’n Yêdhewon

onen in bàn a sevys,

hag a ros ryb an scovarn

box dhe Grist adhesympys,

ha dhe Jesus y honen

an harlot a leverys

“Pyw a worras i’t colon

cows indelma worth jùstys?”

Yn medh Jesus i’n eur-na

“Mara kêwsys fâlsury

ha na bleg genes henna

ha fâls, te dog dùstuny,

mès mara kêwsys yn tâ

ha’n gwrioneth y synsy,

prag om gwysketh indelma?

Nynj yw marnas belyny.”

Ena meur a vylyny

Pedyr dhe Grist a welas;

y scornya ha’y voxusy,

trewa in y dhewlagas,

hag ev rag own ny ylly

gans Jesu kêwsel ger vas.

Hèn o poynt a fâlsury,

dedhewys heb coweras.

Unn venyn hardh a inyas

worth Pedyr y vos tregys

gans Jesus. Ev a nahas

y Arlùth adhesympys.

“Taw, gans Crist me a’d welas,”

gwreg aral a leverys.

Pedyr arta a gowsas

“Bythqweth me ny’n aswonys.”

Meur a dus a leverys

“Ny dal dhis camm y naha.

Dre dha gows yth ew prevys

dha vos den a Galyle.”

Ev a dos adhesympys,

maga town ty dell wodhya,

gans Crist na via tregys

na bythqweth ev na’n qwelsa.

Gans hemma ev a clêwas

an colyak scon ow cana,

ha Crist worto a wetras

a’n peynys brâs mayth esa.

Pedyr sur a omdennas

i’n eur-na dell re beghsa,

ow naha Duw, leun a ras,

hag ev gwarnyys dell via.

Wharê in mes y trylyas,

ha’y golon namna dorra,

rag y Arlùth, leun a ras,

mar dhynas ev dh’y naha.

Dybry boos ev ny vynnas,

lemen pùb eur oll ola

dhodho bys pàn danvonas

Crist y to dhe Galyle.

Jesus a veu danvenys

adheworth an pryns Anas

gans tus ven adhesympys

bys an epscop Ca'ifas,

dredho Crist may fe bresys

oll dh’y vodh ha dh’y vynnas.

Meur a dus o cùntullys

er y bynn dh’y gùhudhas.

Rag y vos wàr brontyryon

mêster brâs aberth i’n wlas,

gùrrys veu in y golon

indelma gul, may cowsas

“Rÿs yw porrÿs dhe onen

merwel rag pobel an wlas,

pobel Jesus y honen,

na vôns tregys gans Satnas.”

An Yêdhewon intredha

a whelas dùstuniow

rag peyna Crist ha’y shyndya.

Ny gêwsys dhe blegadow,

saw wàr Dhuw y a vynna

dre envy leverel gow.

A dus fâls y re dothya,

an purra ladron i’n pow.

Ha dew a dhug dùstuny,

y’n clêwsons ow leverel

pòr wir y fenna terry

an tempel crev ha’y wuthyl

warlyrgh henna dhe vêstry

i’n tressa dÿdh heb fyllel;

dre nerth brâs y’n drehevy,

bytqweth ev na via gwell.

Neb o mêster ha Jùstys

worth Jesus ev a gowsas

“Myns eus omma cùntullys

pòr apert y re’t flâmyas,

ha te ger vÿth ny gêwsys.

Omweth lemmyn mar codhes."

Oll Jesus a’n godhevys

ha’y wortheby ny vynnas.

Cayfas arta a gêwsys

“In hanow Duw te lavar

mars os Duw dell danvansys.”

“Me yw,” yn medh Crist yn whar,

“in nev y fedhaf tregys

a’n barth dyhow gans am Car;

yn sur Dhuw ow tevones

wy a’m gwylvyth heb neb mar.”

Cayfas pòr wir a sorras

hag êth pòr fol i’n eur-na

hag a sqwerdyas y dhyllas

pàn gowsas Crist indella.

Y terevys dre sorr brâs

“Dùstuneow drog na dâ

ny rës dhyn ny dhe welas

awos dampnya an den-ma.

“Oll ow cows why a’n clêwas.

Leverowgh mar pÿdh sawys.”

Oll warberth y a armas

“Gweff yw dhe vones ledhys.”

Gans mowys y a’n scornyas,

in y fâss a drewys.

“Ty yw Mab Duw, leun a ras!”

in ges y a leverys.

Gans qweth y benn y qwethens,

gweles banna na ylly.

Dhe Jesus Crist betegyns

ow cul drog ha belyny

avell brathkeun aga dyns

orto y a dhaskerny.

Er aga fynn betegyns

Crist unn ger ny levery.

Hag y worth y dormontya,

y cudhens y benn gans qweth,

ha’n dus esa oll i’n dre,

ha pryncys i’n pow inwedh,

ha meur a bobel gansa

adhyhow sur hag aglêdh,

dhe Grist y tôns dh’y shyndya

ha dh’y dhry dhe’n dor gans meth.

Y êth ha Jesus gansa

bys in Pylat o Jùstys,

anodho breus may rolla,

dre y vreus may fe ledhys.

Lavarsons y heb pyta

“Agan traytour yw kefys.

Rÿs yw dheso y dhamnya

dhe’n mernans adhesympys.”

Yn medh Pylat “Pana dra

a inyowgh wy warnodho?”

“Na ve bos fâls an den-ma,

ny’n drossen ny bys deso.”

Y leverys “Dre laha

ha why dampnowgh e ytho.”

Yn medhans “Yêdhow ny wra

dampnya den, lader kyn fo.”

100

Henna Pylat pàn welas,

kymmys côwsys er y bynn,

rowtors ha tus rych i’n wlas,

rêsons mar fol ha mar dynn,

Pylat orto govynnas

i’n keth vaner-ma govyn

“Osa Mab Duw, leun a ras?

Lemmyn gwir te lavar dhyn.

101

Yn medh Crist, an cuv colon,

“Pòr wir te re leverys.

Te, a wodhyes dha honen?

Pe dre gen re ’veus gwarnys?”

Pylat a gêwsys yn scon

“Te a veu dhymm danvenys.

Lavar dhymmo dha honen,

pÿth yw an drog re wrussys?”

102

Yn medh Jesus “Nynj ujy

ow mêstrynjys i’n bÿs-ma.

Hag a pe, ow thus dhe wy

ny’m delyrfsens indelma.”

“Ytho mygtern ota se?”

yn medh Pylat i’n eur-na.

“Gwir re gwesys iredy,”

yn medh Crist. “Mygtern oma.”

103

Henna Jûdas pàn welas,

Crist an bêwnans na sawya,

an arhans a gemeras

rag corf Crist dhe recêva,

ev a’s têwlys dre sorr brâs

dhe’n Yêdhewon intredha.

“Dremas yw ev, leun a ras,

neb re werthys,” yn medha.

104

Jûdas Scaryot a gêwsys

i’n keth vaner-ma arta

“Fest yn crev me re behas

Jesus dhe wy ow qwertha.

Dâ y wòn y vos a ras,

gevyans me ny’m bÿdh nefra.”

Moy pegh o pà’n dysprêsyas

ès dell o pàn y’n gwertha.

105

Ha’n Yêdhewon a gêwsys

“Pandr’ew henna dhyn nyny?

Ny a’n pernas dheworthys

ha a’d pes pòr iredy.

Jûdas êth adhesympys

a’n eyl tu dhe omgregy.

Cafas daffar pòr parys,

lovan criv rag y sensy.

106

Enef Jûdas ny allas

dos in mes wàr y anow,

rag y anow a ammas

dhe Jesu, leun a rasow.

Dewolow iffarn ’sqwerdyas

corf Jûdas oll dhe dharnow

hag anodho a gerhas

y enef dhe dewolgow.

107

An Yêdhewon dre envy

a gêwsys Crist rag shyndya

“Pylat, Jùstys ota se;

Jesus gorweyth y dampnya.

A Jerùsalem dhyn ny

ev a dheuth a Galyle,

lahys nowyth ow tesky,

lies ganso ow tryla.

108

Gansa Pylat pàn glêwas

bos Jesus a Galyle,

bos Herodês wàr an wlas

mygtern Pylat a wodhya.

Rag henna y tanvonas

Crist dhodho ev may’n dampna.

Rûth veur a dus a’n sewyas,

pùb eur parys dh’y vlâmya.

109

Y êth bys in Herodês,

ha Crist gansa fest kylmys.

Ev a gara Crist gweles,

rag kymmys yth o praysys,

ganso mar callo clêwes

wheldh nowyth a vo coyntys,

mar callo trylya dhe hës

lavar Crist pàn vo clêwys.

110

Dhe Herodês yth esa

pòr wir worth Pylat sorr brâs.

Y weles ev ny gara

na bos in y gowethas,

dhodho Jesus dh’y dhampnya

Pylat bys pàn danvonas.

I’n eur-na kescowetha

y a veu ha specyal brâs.

111

Herodês a wovynnys

orth Jesus Crist lies tra

ha tra vÿth ny worthebys,

ma’n jeva marth a henna.

An Yêdhewon a gêwsys

“Don dhyn dùstuny a wra,

mygtern y fynn bos synsys

ha mêster brâs i’n bÿs-ma.”

112

Kymmys tra a lavarsa

ena y a’n rebukyas.

Dherag an try mayth esa,

Anas, Pylat ha Cayhas,

pòr vylen y a’n pyltya

hag yn spîtys a’n scornyas.

Moyha dhodho drog a wre,

henna ’vedha’n gwella gwas.

113

Herodês a leverys

dhe’n Yêdhewon “Ewgh yn fen

dhe Bylat, agas Jùstys,

rag me a’n syns pòr dhen len,

ha leverowgh bos gevys

oll ow sorr – bedhens lowen –

ha’m gallos y vos grauntys

dhodho dhe vrusy an den.

114

Y a wyskys Crist gans gwynn,

avell fol y a’n scornya,

hag a’n gwesca fest yn tynn;

betegyns ger ny gêwsy,

hag y’n hombronkyas bys in

Pylat, o Jùstys dhedha,

may caffons y aga gwayn

wàr Jesus Crist dh’y ladha.

115

Dhe’n Jowl meur neb o tus keth

dhe Belat a leverys

“Lowenha! Gwelha dha fëdh!

Herodês re’th tenyrhys.

In y golon fast rej êth

meur a gerensa worthys

hag ev a dalvyth dhys wheth

y honora dell wrussys.

116

“Ha dheso y tanvonas

y allos Crist rag jùjya,

ha ny a’d cùssyl: na as

lemmyn y vodh heb sewya.”

Yn medh Pylat “Skyla vas

me ny gafa’ re’m lewta!”

Na bÿth moy ev ny gafas

prag may fe rÿs y dampnya.

117

Orth Pylat oll y setsans

ha warnodho a rug cry,

rag Jesus Crist dhe’n mernans

y a vynna porrÿs dry.

Yn medh Pylat “Worth an myns

a’n pegh pêwas rÿs yw ry.

Me ny gafa’ moy's kyns

rêson gans gwir dh’y vrusy.

118

An Yêdhewon a vynna

porrÿs y vones ledhys.

Rêsons y a re ragtho,

mès wàr fâls yth êns growndys.

Henna Pylat a wodhya;

rag henna adhesympys

bys in Cayfas dh’y jùjya

ev a rug may fe gorrys.

119

Ca’ifas a’n dros arta

dhe Pylat o penn-Jùstys,

hag ev êth d’y gùssulya

Jesus Crist may fe ledhys.

An Yêdhewon a arma

treytour pur y vos kefys,

hag oll drog seul a wressa

ha gow brâs ganso clêwys.

120

Yn medh Pylat “Marth a’m beus

kymmys drog a wodhevyth,

ha te rêson vÿth adreus

er aga fynn na gêwsyth.

A na wylta oll myns eus

orth dha vlâmya yn soweth

hag ow ry dhys boxow treus?

Betegyns te ny sconyth.”

121

Yn medh Pylat “Me ny wòn,”

dhe’n traytour esa ganso,

“in Crist cafos bÿth rêson

merwel prag y rës dhodho.”

Y hylwys an Yêdhewon

“Lahys eus i’n pow adro,

may rÿs y ladha yn scon

mygtern neb a omwrello.”

122

Own bos Crist Mab Duw a nev

an tebel-el a’n jeva;

rag henna scon yth êth ev

dhe wreg Pylat mayth esa,

ha’n tebel-el, hager-brëv,

in ’y holon a worra

wàr ’y mêster venjons crev

y to Jesus mar ladha.

123

Dh’y gour hy a dhanonas

a Crist kepar dell welsa

in ketelma dre gannas

“Nynj ew ragos se ladha

Crist, yw synsys meur dremas,

dhe dhen vÿth awos plegya,

rag haneth me re welas

y to venjons ha’d ladha.

124

Onen esa i’n preson,

Barabas yth o gylwys,

presonys o dre dreyson

ha rag denladh kekyfrÿs.

Maner o dhe’n Yêdhewon

wàr dÿdh Pask worth an Jùstys

a’n preson govyn onen

ha bos henna delyfrys.

125

Pylat a vynsa gwitha

bêwnans Jesus dre goyntys

hag a leverys dhedha

indelma, dell yw scrifys,

“Lemmyn merowgh, pyneyla

a’n dus a vÿdh delyfrys,

pò Crist – leverowgh skyla –

pò Barabas, den blâmys?”

126

An Yêdhewon a armas,

dre bur envy, me a grÿs,

“Delyver dhyn ny Barabas,

ha henna oll ny a bÿs.”

Pylat arta a gowsas

“A Jesus pÿth a vÿdh gwrÿs?”

Y hawlsons gans golon vrâs

“Dhe’n mernans bedhens gùrrys!”

127

Pylat yn tâ a wodhya

y dhe gusel dre envy.

Rag henna ev a vynsa

gwetha Crist heb velyny,

hag a leverys dhedha

“Mar mynnowgh, me a’n chasty

oll warbarth in nycyta

hag a’n delyrf dhe wary.”

128

Y helwys an Yêdhewon

“Bedhens ev in crows gorrys!”

Yn medh Pylat “Me ny wòn

rêson prag y fÿdh dampnys.”

Y hawlsons gans moy colon

“Bedhens ev in crows ledhys!”

Yn medh Pylat “Bÿth rêson

dh’y ladha nynj eus kefys.”

129

Ha Pylat dhe war breder

a leverys dhe Jesu

“Oll an dus-ma a lever

dhe vos cregys te yw gyw.

Lavar gwir dhymmo unn ger,

mars ota mab den ha Duw.”

Crist a gêwsys dybonêr

“Te a leverys dell yw.”

130

Wharê y a’n dystryppyas

mar noth genys dell via,

hag worth post fast a’n colmas,

unwyth na ylly plynchya;

hag ena dew a’n scorjyas

yn tebel gans dew scorja,

ha hager fest a’n dygtyas,

corf ha penn, treys ha dêwla.

131

In scorjys prennyer esa

in dêwla an dhew Yêdhow,

hag yn fast kelmys dhedha

kerdyn gwethyn mesk cronow,

may fôns hyblyth dhe gronkya;

hag arâg gwrÿs colmennow,

gans pùb colmen mayth ella

pàn wyskens in mes an crow.

132

Ha’n dhew-na bys pàn vôns sqwith

wàr Crist y fôns ow cronkya,

ma na’ jeva gooth na lith

nag esa worth y grêvya,

na wàr y gorf weg tamm vÿth.

Pòr wir hèn o meur byta,

ha whath moy wy a glêwyth

a dormont Crist dell wharva.

133

Intredha avell tus fol

garlont spern a veu dyghtys,

ha dre aga hùssyl oll

wàr y benn a veu gorrys,

mayth o sqwardys adro oll;

a’y benn y woos o scollys,

hag ino fest luhas toll

gans an dreyn a veu tellys.

134

Gans den skyntyl a wodhya

me a glêwas leverel

an arlont y dhe denna

wàr y benn gans kymmys nell

ma teuth an dreyn ha cropya

dhe’n empynnyon dre an tell.

Hèn o payn a veur byta

esa Crist ow codhevel.

135

A fîna gwartha y benn

wàr y gorf bys in y droos

sqwardys oll o y grohen

hag ev cudhys in y woos.

Meur o an payn adar ken

dhe vab Duw, meur y allos;

dell lever dhyn an Levar

kymmys payn ny veu a’y oos.

136

Y a wyskys Crist gans qweth

a’n pùrpur rych o dygtys,

rag y dhry dhe’n dor gans meth.

In ges y a leverys

“Meur a onour te a’fÿdh!

Te yw mygtern cùrunys!”

Hag in y leuv dhyhow inwedh

gwelen wynn a veu gorrys.

137

Hag yth êns dhe benn dôwlin

hag y kêwsens dhe scornya,

hag a gamma aga min,

pùbonen rag y esya,

“Lowena dhis, te yw dhyn

mygtern; rÿs yw dha wordhya.”

Hèn o dhodho meur a bayn

mayth esens worth y ranna.

138

Onen gans an keth welen

in leuv Crist a veu gorrys

a’n gwyskys lash wàr an penn,

bùmm pòr gewar desedhys;

ha bùxow lies heb ken,

ha tùmasow kekyfrÿs

dhe Grist adro dhe'n dhewen

gans nerth brâs a veu syttys.

139

Colon den a yll crackya,

a vynha prest predery

an paynys brâs a’n jeva

ha’n dyspît heb y dylly,

hag oll rag dha gerensa

Jesus Crist a’s godhevy.

Lemmyn gorqwith y gara

ha gweyth denatur na vy.

140

Pylat êth in mes a’y hel

in unn lowarth a’n jevo.

Ogas o, nynj esa pell,

hag a worras Crist ganso,

ena worto rag kêwsel.

Qweth esa adro dhodho;

prest an Yêdhewon debel

dhe Jesus esens adro.

141

Ena Pylat a gêwsys

indelma dhe’n Yêdhewon

“Me ny wòn bones kyfys

i’n den-ma bÿth achêson

may rÿs y vones ledhys.

Godhvedhowgh kettep onen

dell yw an den-ma dyghtys;

mirowgh in agas colon.”

142

Pàn y’n cafsons intredha,

oll warbarth y a ylwys

“Te Pylat, ladh e, ladh e!

Mernans an grows desympys!”

Pylat a gêwsys arta

“Dredhowgh why bedhens ledhys,

rag ino me ny gafa’

skyla vas may fo dampnys.”

143

An debel-dus a gêwsys

“Dhyn ny sur yma laha

may rÿs y vones ledhys,

rag Mab Duw ev a omwra.”

Own a gachyas an Jùstys

pàn glêwas cows indella.

Rag henna adhesympys

y trylyas dh’y esedhva.

144

Orth Crist ev a wovynnys

“Te dhen, a ble ota jy?”

Dh’y gows Crist ny worthebys.

Yn medh Pylat iredy

“Gortheby te ny vynsys.

A ny wodhes ow mêstry

bos dhymmo may fes ledhys

bò delyfrys dhe wary?”

145

Yn medh Jesus i’n eur-na

“Mêstry vÿth te ny vea

warnaf ve drog vÿth na dâ,

ken onen dhis na’n rolla,

bÿth moy ès Yêdhow yn tâ

a behas orth ow thrayta.”

Pylat pàn glêwas henna

a whelas y dhelyfra.

146

Ha’n Yêdhewon oll adro

dhe Belat a levery

“Kerensa Cesar ytho

ny dheu lemen belyny

mar ny wreth dyfry dodho

aberveth in crows cregy,

rag mygtern a omwrello

dhe Cesar yw contrary.”

147

Ena Pylat pàn glêwas

an lavarow-na gansa,

Jesus ev a dhyswedhas

pòr êwn i’n cres intredha.

“Awatta,” ev a gowsas,

“agas mygtern ple ma va.”

Oll warbarth y a’n nahas

hag a irhys y ladha.

148

Yn medh Pylat “Why a vynn

drÿs pùb tra me dh’y ladha –

agas mygtern!” “Meth yw dhyn.

Na vedhens clêwys nefra!”

yn medhans y. “Ny’n gordhyn,

na ny goodh dhyn y wordhya,

na ken mygtern ny vennyn

ès Cesar cafos nefra.”

149

Y dhewleuf Pylat a wolhas

hag a leverys dhedha

“Glân ov a woos an dremas

rag a’y woos venjons a dheu.”

Oll warbarth y a armas

“Mar teu venjons ha codha

wàr agan flehys yn frâs

ha warnan, bedhens nefra!”

150

Cammen Pylat pàn welas

na ylly Crist delyfra

ma na’n jeffo ev sorr brâs

dheworth oll an gowetha,

rag henna ev a jùjyas

Jesus dhedha dh’y ladha.

Dhe ves y a dhelyfras

Barabas qwit mayth ella.

151

Pàn o Jesus Crist dampnys

aberth in crows may farwa –

hackra mernans vÿth ordnys

dhe creatur ny via –

an grows whath nynj o parys,

na’n Yêdhewon ny wodhya

an prennyer py fêns kefys

dhe wuthyl crows anedha.

152

Unn Yêdhow a brederys

hag a leverys dhedha

bones prenn i’n dowr tôwlys

a’y oos i’n howl na via.

Rag an grows yth o ordnys –

ha’n Hûdhewon ny wodhya –

hag a’n aval devedhys

dredhy Adam may peghsa.

153

An prennyer a veu kerhys,

an grows scon dyghtys may fe,

hag in'y bones gorrys

ragon ny Crist, a vynna,

ha wàr an prenn frût degys

may fe sur dh’agan sawya,

may teuth frût may feun kellys,

rag Adam dhe attamya.

154

Whath kentrow dhedha nynj o

Jesus i’n grows rag synsy.

Y hawlsons oll adro

mar caffons gov iredy.

Onen a welsons eno

hag yth êthons dh’y besy,

hag y lavarsons dhodho

“Te gwra teyr kenter dhyn ny.”

155

Yn medh an gov “Me ny wrav

pòr wir kentrow dhe wy vÿth.”

Yn medhans “Mar omwrêth clâv,

gordheweth te a’n prenvyth,

awos guthyl whel mar scav

in ethom dhyn mar fyllyth.”

Y worthebys “Ny vannaf

aga guthyl wàr ow fÿdh!”

156

Gans meur a jùsters i’n wlas

ev a veu vil rebukys.

Cavanskes ev a whelas

rag own y vones ledhys.

Yn medh an gov “Cleves brâs

eus om dewleuf devedhys.

Toul vÿth ny allaf yn fas

ino sensy dhe wonys.

157

Rës o dhodho dysqwedhes

dhe pur treytours y dhêwla.

Warnedha gwelsons cleves,

bytegyns bÿth nynj esa.

Yn medh y wreg “Meur varth brâs

yw henna dhymm re’m lewta!

Hedhow pàn êthys in mes,

cleves vÿth ny’th kemersa.

158

Yn medh gwreg an gov dhedha

“Kentrow dhe wywhy ny fyll

awos bos clâv y dhêwla.

Toch vÿth gonys ev na yll,

dell wòn. In unn fystena

me a’s gwra – ny strechyaf pell –

abàn nag eus a wothfa,

dhewgh parys a’s gwrella gwell.”

159

An debel-wreg casadow

gans meur a doth êth i’n chy

wàr hast dhe wethyl kentrow,

may fêns crev ha trewesy.

Dew droos Jesus caradow

ha’y dhewleuf y a delly,

rag an spîkys o garow,

pàn vôns gwyskys dh’y sensy.

160

Pàn o an kentrow lemmys,

hy a’s dug dhe’n Yêdhewon.

Crows Jesus nânj o parys,

y êth dh’y ladha yn scon.

Bresel crev a veu sordys,

an grows pyw ella dh’y don.

Dre veur strif y feu jùjys

y’s degy Crist y honen.

161

An gweth teg a veu dy'skys

ha’n pùrpur rych a ûsya,

ha’y bows y honen gùrrys

adro dhodho hy a veu.

Gans y vamm y fia gwrÿs,

hag ev gensy ow tena.

Kepar Jesus dell devys,

indella an bows a wre.

162

Oll mones y a vynna

bys i’n mônt a Galvary.

A west dhe’n dre yth esa,

meneth uhel iredy.

An grows y a rug gorra

wàr scoodh Jesus dh’y don dhy,

dhe Jesus Crist may teffa

oll an grêf ha’n belyny.

163

Dew lader dreus o dampnys

a veu dyghtys gans Jesu,

ganso ev may fêns cregys,

onen dhodho a bùb tu.

Jesus a veu hombronkys

ha wàr y lyrgh meur a lu

dre volder tebel-Jùstys

rag y châcya, kynth o Duw.

164

Y vamm wheg oll a welas

dell esons worth y dhygtya.

Pyteth meur a’s kemeras,

’y holon namna grackya.

Dre unn scochfordh y ponyas,

cafos ’y mab mar calla.

Y wortos hy a vynnas,

gweles Jesus a gara.

165

Pàn welas ’y mab dygtys

gans an Yêdhewon mar vil,

ha’y vos gans spern cùrunys

ha peb dhodho ow cul gil,

hag in y gorf bos gorrys

goliow pâls, lies mil,

heb cows ger y clamderys,

y codhas wàr boll ’y hil.

166

Ena pàn sevys in bàn,

hy a gêwsys dell ylly

“Nynj ew ow faynys behan

eus lemmyn worth ow sensy.

Ow holon intra mil darn

marth yw gene’ na sqward hy,

pàn welaf ow mab mar wann

ow ton kemmys velyny.”

167

Gensy prest dyw venyn len

esa worth ’y homfortya,

Maria Magdalenen

ha Maria Cleofa.

Y a fystena yn fen

arta dh’y dierbyna;

rag kerensa (nynj o ken)

y weles y a vynna.

168

Benenes prest a holyas

Jesu Crist in unn garma.

Jesus worto a veras

hag a leverys dhedha

“Flehys meur ha benenes

a Jerùsalem i’n dre,

a wor bos ow feynys brâs,

ragof na whelewgh ola.

169

“Olowgh rag agas flehys

ha ragowgh agas honen.

An dedhyow a vÿdh gwelys

hag a dheu sur intredhon,

may fÿdh torrow benegys

bythqweth na allas edhon,

ha’n benenes kekyfrÿs

na veu dhedha denys bronn.

170

“I’n eur-na dhe’n menydhyow

why a ergh warnowgh codha;

in ketella an nansow

wy a bÿs ra’gas cudha.

Dell lavara’ wàr anow,

wàr an prenn glas mara teu,

i’n prenn sëgh ha casadow

sur i’n eur-na fatell ve?”

171

Y vamm wheg, Maria Wynn,

pùb eur fystena a wre,

may halla dos wàr y bynn,

’y mab kemmys a gara.

Rag gwander wàr benn dôwlin

hy a’n gwelas ow codha,

ha’n wloos a’s kemeras mar dynn,

may clamderas hy arta.

172

Ena hy a veu sevys

in bàn intra benenes.

“Arlùth,” hy a leverys,

“ow holon yma genes

kepar ha te hydhew gwrÿs

in anken worth dha weles.”

Bytqweth den ny wodhevys

payn ella dh’y golon nes.

173

An gôlyas ha fowt dybry

a wodhevys Jesus ker

ha’n strocosow trewesy

wàr y gorf drÿs pùb maner.

Goos a’y benn ha’y esely

a dhroppya wàr y dhywverr,

rag dodho ev na ylly

don an grows rag gwander.

174

Unn den a’s dierbynas,

Sîmon o a’y ôwn hanow.

Y leverys dhodho “Gwas,

te a dheg an grows heb wow.”

A’y don Sîmon a sconyas –

ev a’n jeva strocosow –

namoy sconya ny vynnas,

rag own cafos y ancow.

175

Ev a dhug an grows gansa.

Pòr wir hèn o a’y anvoth.

Ny wrêns y na hen skyla

lemen sywya aga bodh.

“Pùb eur, te dhen, gwra lewta!”

Beva den yonk bò den coth,

orthyf mar mynnyth cola,

nefra gans an fâls na soodh.

176

Y êth in unn fystena

dhe’n tyller ganso o ordnys.

Pàn dothyans dhy, intredha

pows Jesus a veu dy’skys.

Y dy’sky meur a’n grêvya;

worto fast naunj o glenys.

Whath bytqweth clâv ny via

villa ès dell o dy’skys.

177

Unn venyn dâ a welas

dell o Jesus dystryppys.

Pytet meur a’s kemeras

rag y vos mar vil dygtys.

Unn gweth teg hy a drylyas

adro dhodho desympys,

ha wàr nans hy a’n qwùthas

rag gwitha na ve storvys.

178

Hës Crist y a gemeras

a’n eyl leuv bys in ’y ben.

Worth an les y a dollas

dew doll i’n grows heb ken,

mayth ello an kentrow brâs

dre y dhewleuf bys i’n penn.

Rag y dreys y a vynnas

telly dh’y worra in tenn.

179

Gansa Crist a veu têwlys

wàr an grows dhe wrowedha.

Ha’y eyl leuv a veu tackys

ord an grows fast mayth esa.

Ha’y eyl troos a veu gorrys

poran wàr benn y gela;

worth an grows y fôns lathys

gans kenter gwyskys dredha.

180

Dhe’n leuv aral pàn dothyans

worth an grows rag ’y fastya,

y fylly moy ès tres’hës,

dhe’n toll gwrÿs hy na hedha.

An Yêdhewon betegyns

gul toll aral ny vynna,

lemen an toll re wrussens

y a vynna dhe servya.

181

Gansa worth leuv Crist lovan

fast yn scon a veu kelmys,

hag intra an Yêdhewon

an grows fast a veu sensys.

Gans re a gymmys colon

an lovan a veu tennys,

y jùnctys kettep onen

oll warbarth mayth êns sqwardys.

182

Pàn deuth leuv Crist wàr an toll

dre an nerth may tensons hy,

unn Yêdhow avell pÿth fol

a wyskys kenter inhy.

Lemmyn me a’gas pÿs oll

a baynys Crist predery,

ha na vo gesys dhe goll

an lahys a rug dhyn ny.

183

Scrifys yw yn surredy,

ha ken me ny’n lavarsen,

corf Jesus ha’y esely

y dhe denna mar velen,

neb a vynna a ylly

nevera oll y iscren

ha’y skennys, kig ha gwythy,

pàn esa ev i’n crowspren.

184

Ha’n grows a veu drehevys

ha Jesus fastys in’y,

ha’n penn goles delyfrys

i’n toll o tellys rygthy.

Ena hy a veu gesys

dhe godha mar ankynsy

dhe Grist may feu crehyllys

oll y gorf ha’y esely.

185

Ha Crist indelma peynys

aberth i’n grows pàn esa,

i’n vaner-ma y pesys

rag an keth re re’n crowsa

“Ow Thas wheg, bedhens gevys

dhe’n re-ma gà nycyta,

rag me ny wòn pygymmys

ymôns y sur ow peha.”

186

An Yêdhewon a grogas

lader dhe Grist a’n barth cledh

hag adhyhow lader brâs

cregy a russons inwedh,

ha Crist i’n cres leun a ras,

leun y golon a voreth.

“Gans ladron y tewedhas,”

dell yw scrifys a’y dheweth.

187

Pylat a vynnas scrifa

a vêwnans Crist achêson

praga dampnys re bia,

hag a’n screfas y honen.

Pàn êth Pylat dh’y redya,

skyla nynj o nagonen.

Prest y kefy pàn vira

“Hemma yw mygtern Yêdhewon.”

188

An Yêdhewon a gôwsys

“Henna yw dhyn bylyny.

Bedhens de ves defendys

y vones mygtern dhyn ny,

ha bedhens ena gorrys

‘Y fensa bos dre vêstry’.”

“Ha’n pÿth a screfys, screfys,”

yn medh Pylat dhedha y.

189

An lybel a veu tackys

worth an grows fast mayth esa,

hag a-ugh penn Crist gorrys

may hylly peb y redya.

Rag bos Jesus Crist crowsys

ogas dhe fordh an cyta,

gans lies y feu redys

y vones mygtern dhedha.

190

Dyllas Crist a veu rynnys,

peder rann gwrÿs anedha,

gans peswar marreg a bris,

dhe bùb marreg rann mayfa.

Y bows ev o mar deg gwrÿs

y ny vynsans ’y ranna.

Warnedhy prenn beu têwlys

oll an bows pyw a’n jeffa.

191

A’n barth cledh neb o cregys

dyveth o ha lader pur.

In ges ev a leverys

“Te, Crist, mars ota mar fur,

wàr an bÿs dell omwressys,

lemmyn dyswa ha gwra cur

ha saw te ha me kyfrÿs,

a’gan bêwnans may fen sur.”

192

Yn medh an lader aral

“Drog-dhen os kepar dell veus.

Ny dhowtyth Duw. Te yw dall,

rag genen cregys neb eus

den glân yw a begh heb fall.

Ino ev dyfowt nynj eus;

agan cregy ny yw màl,

rag ny re beu ladron dreus.”

193

An lader a’n barth dyhow

a besys in ketelma

“Arlùth, pàn dyffy dhe’t pow,

predery ahanaf gwra.”

Crist pòr weg, an caradow,

a’n gorthebys i’n eur-na

“Te a vÿdh i’n keth golow

in paradîs genama.”

194

An Yêdhewon a gêwsy

a Jesus rag y scornya

“Kyns yn tâ ev a ylly

tus a bùb drog oll sawya.

Lemmyn gans oll y vêstry

ragon ny wor omwetha,

na gans oll y dretury

ny yll agan dyssaytya.”

195

Wàr aga dêwlin yth ê

dherag Jesus re erel;

aga fenn y a sackya

hag a gêwsy pòr debel

worth Jesus rag y angra

“Awotta omma neb ’yll

tempel Duw dowst oll sqwardya

ha dhe vodh y dhrehevel.”

196

Hag y ê dhe benn dêwlin

ha hager-mowys a wre;

gwetha godhyans aga min

orth Jesus a omgamma.

Hag ev moyha in y beyn,

in y fâss y a drewa.

Hèn o dhodho cales fin

agan pegh ny ow prena.

197

Re dhe Grist a levery

aberth i’n grows pàn esa

“Mars oja Crist, mab Davy,

deus a’n grows heb pystega

ha ny a grÿs dha vêstry

hag a’d syns mêster nefra.”

“Me yw Mab Duw iredy,”

Crist a leverys dhedha.

198

Abarth dyhow yth esa

dhe Grist y vamm Maria,

ha’y vaw ev neb a gara

a’n barth aral magata.

“Deso, benyn,” yn medha

“Jowan dha vab me a wra –

na bÿth moy ken mamm nefra

ès hyhy te na whela.”

199

Warlyrgh Crist enef dhe ry,

pùb onen oll dh’y gela

Jowan y vamm a sensy

Maria, Crist dell ar’sa.

In pùb maner may hylly

y vamm prest a’s onora.

Indelma confort dhydhy

’y mab a vynnas dygtya.

200

Naunj o devedhys an prÿs

mayth o ogas dh’y dheweth.

I’n eur-na y feu dorgis

ha drÿs oll an bÿs ev êth.

Tewolgow brâs a veu gwrÿs,

an howl a gollas y fëth,

ha moy marthus, me a grÿs,

ès an re-na veu inwedh.

201

Indella hy a bêjyas

bys hanter-dÿdh iredy.

I’n eur-na Crist a vynnas

leverel “Ely, Ely.”

Dhe stryrya yw a gowsas

“Arlùth, pragh y hysta vy?”

Ma’s re wàr Grist a inyas

yth o dewas a irhy.

202

Gans an Yêdhewon wàr hast

drog-dhewas a veu dyghtys,

tebel-lycour meur y last,

eysel bestyl kemyskys.

In unn spong orth gwelen fast

dhe Grist hy a veu hedhys.

Gonys oll a wrêns in hast,

rag nag o Crist attendys.

203

Re a’n Yêdhewon tebel

a leverys heb pyta

“Awottensa ow kelwel

hely dhodho dh’y witha.

Mirowgh mar teu drehevel

a’y beynys dh’y dhelyfra.”

Ha’n sherewys prest abell

dheworth an gwir a via.

204

Y beyn o mar grev ha tynn

cammen ny ylly bêwa

heb dascor y enef gwynn

bytqweth yn lân re vêwsa.

Crist a besys, dell redyn

indelma in luas le,

“Ow enef me a gymyn,

Arlùth, intra dha dhêwla.”

205

Rag gwàn spyrn hag ev in tenn

cammen ny ylly gwitha

wàr nans na bossa y benn

rag an arlont a ûsya.

Mar possa a’n eyl tenewen,

rag y scoodh hy a’n grêvya,

ha whath gweth a wre an prenn

wàr dhelergh mara’n gorra.

206

Na wàr rag ev ny ylly

posa rag own bos megys.

I’n eur-na, dell redyn ny

i’n Lyfrow, yth ew scrifys

dhe’n ëdhyn gwyls rag neythy

telyryow esa parys.

Dhe Crist y benn py sensy,

teller vÿth nynj o kefys.

207

Rag porrÿs rÿs o dhodho

gasa y benn dhe gregy,

rag galsa glân dheworto

y woos; bêwa ny ylly.

Wàr tu ha’y vamm a’n pewo

y benn a vynnas synsy,

ha’y enef êth anodho

gans garm yêyn hag uhel gry.

208

Ryb crows Jesus yth esa

unn den henwys century.

A vernans Crist pàn welsa

kynyver tra marthusy

ha’n enef dell dascorsa,

erbynn natur gans unn cry,

y leverys heb scornya

“Hemma yw Mab Duw iredy.”

Ha lies ganso ena

dodho a dhug dùstuny.

209

Nanj o hanter-dÿdh i’n wlas

pò moy dell yma scrifys.

Dorgis esa ha luhes,

ha’n tewolgow kekyfrÿs.

Veyl an tempel a sqwardyas

intra dew dhe’n dor codhys.

Ena inwedh y torras

an veyn o crev ha cales.

210

An bedhow in lower le

apert a veu egerys,

ha’n corfow esa ina

a veu in bàn drehevys

hag êth poran dhe’n cyta.

Gans lies y fôns gwelys

in gwir dhe dhùstunia

bos Mab Duw neb o ledhys.

211

Dowr ha leur ha tan ha gwyns,

howl ha loor ha ster kyfrÿs,

a Grist ow codhaf mernans

anken y a wodhevys.

Natur skyla me a syns,

arlùth dâ mar pÿdh peynys,

oll y sojeta kyn fôns syns

rag y beyn dhe vos grêvys.

212

Enef Crist dhe iffarn êth

hag a dorras an porthow;

dre y nerth brâs ha’y sleyneth

ena ’golmas dewolow.

Lûcyfer kelmys yw whath

pòr fast in y golmennow;

hag ev a drig heb fînweth

in iffarn in tewolgow.

213

Ena Crist a dhelyfras

a breson Adam hag Ev,

seul a wressa bodh y Das

ma’n jeffo tregva in nev.

Pàn êth in mes, y’n sewyas

an dus vas dell vynna ev;

an sherewys a dregas

in iffarn in tormont crev.

214

Unn bùrjes Josep hynwys,

a Haramat, an cyta,

in mernans Crist a gêwsys

“Bytqweth dremas re bia.”

Oll y dowl ev o têwlys

ganso in nev rag trega.

Jesus ganso o kerys

ha nynj o hard dh’y nôtya.

215

Josep êth bys i’n Jùstys,

dhe Bylat, mêster treus o,

ha pòr hardh a wovynnys

corf Jesus worto in ro.

Rag bos Josep den kerys,

grauntys ev a veu dhodho.

Pylat a woromynnys

meras Crist marow mars o.

216

An Yêdhewon skyntyl keth –

re’s teffo meur vylyny! –

dhe veras worth Crist y êth

hag ev in crows ow cregy.

Y a welas wàr y fëth

y vos marow iredy:

y tesefsons oll inwedh

dre an golon y delly.

217

In aga herwyth yth esa

unn marreg, Longys hynwys;

dall o, ny wely banna;

ev re bia den a bris.

Gew a veu in y dhêwla

gans an Yêdhewon gorrys

ha penn lymm rag y wana

dhe golon Jesus hynwys.

218

Longys sur a’n barth dyhow

dhe grows Jesus yth esa.

Dhe’n marreg worth y hanow

y a irhys may whana

in corf Jesus caradow.

An gew lymm ev a bechya

pòr ewn in dann an asow

dre an golon mayth esa.

219

A’n golon yth êth strêt brâs,

dowr ha goos yn kemeskys,

ha ryb an guw a resas

dhe dhêwla neb a’n gwyskys.

Y wolhas y dhewlagas

gans an eyl leuv o gosys.

Dre ras an goos y whelas

Jesus Crist dell o dyghtys.

220

Edrek meur a’n kemeras

rag an ober re wressa;

dh’y benn dôwlin y codhas.

“Arlùth, gevyans!” yn medha.

“Dall en. Ny welyn in fâss

ow bos mar vil ow pêwa.”

Jesus dhodho a avas

pàn welas y edrega.

221

Mamm Jesus, Maria Wynn,

herdya an guw pàn welas

in ’y mab i’n tenewyn,

dre an golon may resas,

ha dhe’n dor an goos ha’n lynn

anodho dell deveras,

angùs brâs ha peynys tynn

ha gloos crev a’s kemeras.

222

Fest yn tynn hy a wola,

dhe wherthyn ny’s teva whans;

ha’y dagrow a dhevera

a’y dewlagas pòr dhewhans;

ha’y holon wheg a ranna,

me a lever, rag tristans,

rag an grath inhy esa

na’s gwetha an Spyrys Sans.

223

Dre ’y holon yth êth seth,

’y mab shyndys pàn welsa:

moreth an seth ha pytet,

natureth o ha denseth,

ha’n penn aral o pytet

tackys fast gans kerensa.

Ny wodhevys den bythqweth

kymmys peynys ow pêwa.

224

An seth yw ragleverys

a’s gwyskys tynn gans meur angùs

wàr hy holon may crunys

dre nerth an bùm fynten woos;

ha hy a wolas kymmys

gans mar veur nerth ha gallos,

a’n fynten may trehevys

rann in bàn – Duw, drog a loos!

225

A’n goos-na dagrennow try

dre ’y dewlagas yth êth.

Nynj o confort na yly

a wrello ’y holon heudh,

ha’y veynys mar drewesy

a’s kemmer ha kymmys keudh;

in oll an bÿs ny ylly

den cafos kymmys anfeuth.

226

’Y feynys o brâs ha crev

in joy dhedhy trylys yw,

rag mygternes yw in nev;

dhe vos gordhys hy yw gyw.

Eleth dheragthy a sev,

lies mil ’y bodh a syw,

ha’y mab a’s gordh dell vynn ev.

Tecka ès howl yw ’y lyw.

227

In corf Jesus yth esa,

hag ev in crows ow cregy,

pymp mil strekys, dell j’oue,

ha pedergweyth cans goly

ha try ugans moy gansa;

ha pymthek pòr wir êns y,

hag oll rag pur gerensa

worth mab den y’s godhevy.

228

Pùptëdh oll neb a vynna

leverel pymthek pater

a leun-golon rag gordhya

passyon agan Arlùth ker,

in bledhen y a via

a bederow kenever

hag a woliow esa

in corf Jesus worth never.

229

An Yêdhewon ny vynna

bos an ladron ow cregy

ternos, rag Pask o dhedha –

dÿdh uhel y a sensy.

An Yêdhewon intredha

a rug may wrellons terry

aga mordhosow wharê

hag alena aga dry.

230

Erbynn bones henna gwrÿs,

nans o prÿs gwesper i’n wlas.

I’n eur-na inwedh kemmyas

dhe Josep y a rauntyas

hag a’n growspren, dell o prÿs,

corf Jesus a gemeras.

Teyr Maria, me a grÿs,

peur ylwys a’n gweresas.

231

Mamm Jesus Crist a amma

corf ’y mab pòr drewesy,

ha’y dagrow a dhevera

anodho pàn predery,

ha’n anken meur a’s grêvya,

pàn vira worth y woly;

i’n tenewen yth esa,

dre an golon a’s tylly.

232

Josep dhe Grist a vynnas

y arrow ha’y dhefregh wheg

i’n vaner dell ve in whas,

hag a’s istynas pòr deg.

Adro dh’y gorf y trylyas

sendal rych in luas pleg

ha Maria, leun a ras,

ganso trest ha morethek.

233

Ena unn lowarth esa

ha ino nynj o parys

den marow rag recêva -

newyth parys, nynj o ûsys.

Corf Jesus Crist intredha

dhe’n logel a veu degys,

hag ahës dhe wrowedha

ino ev a veu gesys.

234

Unn den dâ Crist a gara,

Nycodêmùs y hanow,

ev nynj o hardh dh’y nôtya

rag own cafos y ancow.

Dworenos in pur brena

ev êth dhe’n corf o marow

gans ùnment dhodho esa

ha spîcys a veur rasow.

235

Nycodêmùs a uras

corf Jesus ha’y esely.

Oynment o a gymmys ras

may wetha corf heb pedry.

Nagonen ev ny asas

heb ura a’y esely.

Indelma ev a’n dyghtyas.

Meyn yêyn sur o y wely.

236

Ha spîcys, lies ehen,

ev a worras in y vedh,

dhe Grist a bùb tenewen,

hag adhyhow hag aglêdh;

worth y dreys hag orth y benn,

ha wàr oll y gorf inwedh –

dhysqwedhyans warlyrgh anken

bedha mygtern i’n deweth.

237

Ha’n Yêdhewon a worras

a-ugh Jesus Crist unn men;

ledan o ha poos ha brâs,

moy ages gavel tredden.

Ganso drÿs nos y gôlyas

in y servys neb o len.

An nos-na a dremenas

hag oll ’y drog ha’y anken.

238

Ternos y sordyas bresel

gans an Yêdhewon gocky.

Lavarow tynn hag uhel

fest yn fol y a gêwsy,

mayth êns y parys dhe well.

Ny wodhyens y dhystrôwy,

rag Jesus dhe leverel

i’n tressa dÿdh y sevy.

239

In unn stêvya oll y êth

bys in Pylat o Jùstys.

Unn Yêdhow dhodho yn freth

indelma a leverys

“Ny a yll i’n nos haneth

fest dystowgh bones kellys,

ha may fo dyn ny dhe weth

rag bones Jesus ledhys.

240

“Rag an treytour a gêwsys,

ha dherag lies huny,

warlyrgh y vones ledhys

dhe’n tressa dÿdh y sevy.

Mès mara pedha degys

gans y dus, na’n caffen ny,

i’n eur-na bÿdh leverys

ev dhe sevel dre vêstry.”

241

Pylat a irhys dhedha

wàr beyn kylly an bêwnans,

mones dhe’n corf dh’y wetha,

na kemerra iskerens,

hag i’n nos oll aspia

ha gwitha tamm na gùskens.

Y êth in unn fystena,

peswar marrek; irvys êns.

242

Pàn deuthens y bys i’n bedh,

yth êth unn marrek dh’y benn

hag aral dh’y dreys inwedh,

irvys fast bys i’n dhewen,

hag adhyhow hag aglêdh,

onen a bùb tenewen.

Bost a wrêns tynn ha deveth

y’n gwethens worth y ehen.

243

An varogyon a gùscas

myttyn ha’n jÿdh ow tardha;

ha Jesus a dhathorhas

hag êth in le may fynna.

Duw apert ha meur y ras,

golow cler ow tewynya,

ev a wre oll y vynnas;

y ny yllens y wetha.

244

Pàn o pòr holergh an jÿdh,

y tefenas unn marrek.

Dell deuth a’n nev wàr y fÿth,

ev a welas golow teg

ha’n men omhelys inwedh,

esa a-ugh Jesus wheg,

ha warnodho a’y iseth

el benegys lowenek.

245

An marrek-na a sevys

oll in bàn y gowetha,

ha dhedha a leverys

a Jesus fatell via:

“An den-ma re drehevys.

Gallas ny wodhyn pele.

Lemmyn na ven ny ledhys

nynj eus fordh dhe omwetha.”

246

Marrak aral a gowsas

“Gony vÿth pàn veun genys!

Tru, a Dhuw, elhas, elhas!

Gans an hun re beun tùllys.

An bêwnans ny re gollas

hag inwedh agan flehys.

Omdhyghtyn, trùssen a’n wlas!

Fien na ven ny kefys.”

247

An peswora a gêwsys

“Na whelyn gwevya an pow.

Kepar dell veu dhe’n Jùstys,

deun leveryn wàr anow –

a’y vedh dell yw drehevys.

Na leveryn unn ger gow.”

Y a rug adhesympys

oll warlyrgh y arhadow.

248

Y êth in unn fystena

dhe Pylat, aga Jùstys.

Y’n deskyens y dell via,

ha dhodho a leverys

re safsa Crist heb strevya,

oll dh’y vodh gans golowys,

ha na yllens y gwitha

y vodh na vo colenwys.

249

Ena Pylat pàn glêwas

indelma y dhe gêwsel,

prederow a’n kemeras,

rag own y dhe leverel

ha dh’y nôtya drÿs an wlas

sur a-ogas hag abell,

may teffa tus gans nerth brâs

er y bynn rag gùstla bell.

250

Rag henna Pylat a ros

dhe’n vorogyon aga ro,

may lavarsans ha dolos

in pùb tyller drÿs an vro

dhe vos tus irvys i’n nos

warnedha kymmys adro,

nag êns y hardh dhe wortos,

lemen oll mones dhe’n fo.

251

An varogyon pàn glêwas

Pylat ow cows indella,

meur a joy a’s kemeras

y dhe dhiank indella

a’n peynys o crev ha brâs,

ha cafos rohow mar dhâ.

Bodh Pylat y a nôtyas

in le mayth êns rag henna.

252

I’n keth jÿdh-na pòr avarr,

ha’n howl nowyth drehevys,

Teyr Maria cler ha whar

a dheuth dhe’n bedh leverys

ha gansa oynment heb par,

rag corf Jesus o prenys.

Whath i’n eur-na nynj êns war

bones Mab Duw drehevys.

253

Pàn o an Teyr Maria

ogas dhe’n bedh devedhys,

an men esa awartha

y a’n gwelas drehevys.

An benenes indelma

intredha a leverys

“Dheworth an bedh an men-ma

dhyn ny pyw a’n omelys?”

254

An benenes, leun a ras,

gans an bedh fast powessens.

Worth an penn y a welas

dhe’n bedh yw leverys kens

unn flogh yonk, gwynn y dhyllas;

el o, ha y ny wodhyens.

Scruth, own meur, a’s kemeras

rag an marthus re welsens.

255

An el a gêwsys dhedha

“Na vedhowgh dysconfortys.

Jesus Crist a Nazary

dell welsowgh a veu ledhys.

Sevys, gallas dhe gen le,

Den apert ha meur y bris.

Awotta an le mayth esa;

ùmma nynj ew ev tregys.

256

“Ewgh yn fen dh’y dhyskyblon

ha leverowgh wy dhedha

ha dhe Pedyr dos yn scon

er y bynn dhe Alyle.

Ena Crist, an cuv colon,

wy a’n kÿv in lowena,

dell leverys y honen,

in kig, in goos, ow pêwa.”

257

Gans henna y a drylyas,

confortys ha lowenek,

hag êth tus Crist rag whelas;

hag a’s cafas morethek.

Y lavarsons oll an câss.

Yth êthons in unn tonek

bys in Galyle dh’y whelas

ha dhe gows worth Jesus weg.

258

Pàn deuthons dhe Alyle,

Jesus Crist y a welas

in y dhensys ow pêwa,

Duw apert ha meur y ras:

oll y beyn y’n tremensa.

Ha trailys êns in joy brâs,

hag a vÿdh dhyn ny nefra,

mara cresyn ha bos vas.

259

Dell sevys Mab Duw a’y vedh

i’n eur-na dhe’n tressa dÿdh,

indella oll ny a sev,

dëdh breus, drog ha dâ inwedh.

Obereth dremas a dÿv;

i’n eur-na rych ev a vÿdh;

drog-dhen i’n jÿdh-na goev!

Dhe Grist y fÿdh a’n barth cledh.

TRANSCRIPTION NOTES

The Standard Cornish digraph ai has not been used because it would obscure apparent differences of pronunciation from instance to instance.

In the manuscript there is no clear distinction between today’s lemen and lemmyn; the modern difference has been maintained here for the sake of clarity.

There is considerable artistry in the interplay of 'e' and 'i' sounds throughout the poem. The noun / verb usually spelled res is here spelled rës or rÿs to reflect more closely the manuscript evidence; the same approach is taken with the adverb usually spelled porrês; also with the verb forms usually spelled kev and tev, the preposition usually spelled dres, and the noun usually spelled feth 'face'.

It is plain that words nowadays spelled with initial yê should be pronounced throughout this poem without the y-sound.

There is also plenty of evidence throughout the poem that underlying voiced consonants at the end of stressed word-final syllables were frequently devoiced in their surface realization. It is likely this was accompanied by shortening of a preceding pure vowel.

J.C. Zeuss in Grammatica Celtica (Weidmann 1853) suggested 'whas' in Stanza 232 might mean 'custom', but the word is otherwise unknown.