Rip Van Winkle - lovinglivingcornish

Washington Irving

(mab Sarah Saunders, ha hy genys in Aberfala, Kernow)

Thomas Cole, Vu wàr an Catskill - Kydnyaf Avarr, 1836-37

Yma Gerva awoles

Pynag a wrella viaj Dowr Hudson ahës, ny alsa hedna ankevy an Menydhyow Kaatskill. Yth yns y branch dyskevelsys a’n teylu Apalachyan brâs, dhe weles a’n tu west dhe’n ryver, hag ymowns ow whedhy bys in uhelder bryntyn, hag ow lordya dres an pow i’ga herhyn. Yma pùb chaunj a’n sêson, pùb chaunj a’n awel, pùb eur a’n jëdh iredy, ow try neb chaunj in colours ha formys hudol an menydhyow-ma, hag anjy regardyes gans oll an gwrageth ty, ogas ha pell, avell airbosoryon perfeth. Pàn vo an awel teg ha sur, ymowns y gwyskys blou ha pùrpur, ow pryntya aga lînednow poos wàr ebron gler an gordhuwher; saw traweythyow, an dirwedh pàn vo heb cloud ogasty, y fedhons ow cùntell cùgol êthow loos adro dh’aga gwarthavyon, ha brav y wolow bryght kepar ha cùrun glory.

Orth goles an menydhyow gis fayes-ma, y hyll an viajyor decernya an mog scav ow crùllya mes a dreveglos in bàn, hag estyll an tohow ow lentry in mesk an gwëdh i’n keth le may ma arlywyow blou an uheldir ow tedha in glasny fresk an dirwedh yw nes. Otta treveglos pòr goth, fùndyes gans parcel a’n drevesygoryon Iselalman in oos avarr an provyns, orth dallath governans Peter Stuyvesant mas (re bo cres dh’y ena!), hag i’n tyller-ma kyn pedn bohes termyn y feu derevys nebes a’n treven a longya dhe’n dregoryon wredhek, byldyes a vryckys melen bian o drës dhia Holland, ha clojow dh’aga fenestry ha pùnyons dh’aga tâlyow, ha cùlyak gwyns wàr bùb anedha.

I’n keth pendra-ma, hag in onen a’n very treven-ma (o lavurys, rag leverel ewn poran, gans an termyn tremenys ha gans an gewar yn trist) yth esa trigys, lies bledhen alebma, pàn o an pow-ma whath provyns perhednys gans Breten Vrâs, pollat sempel, dâ y jer, henwys Rip Van Winkle. Ev o devedhys a’n Van Winkles a vedha owth omdhyswedhes mar galant in dedhyow chevalrus Peter Stuyvesant hag êth ganso dhe’n esedhva orth Ker Christina. Ny erytas ev, bytegyns, ma’s porcyon bian a nas vreselek y hendasow. Dell verkys solabrës, ev o den sempel ha dâ y jer; ev o, gans hedna, kentrevak cuv ha gour gostyth kepar ha cronak in dadn ravar. In gwir, sewyans martesen a’n dewetha cyrcùmstans-ma o an wharder spyrysek a wainya dhodho kebmys kerensa orth oll an bobel; rag parys dhe vos goruvel ha dôtys wàr gosoleth i’n gwel poblek yw an re usy in danjer tebel-wreg in gwlascor an chy. Aga natur, heb dowt, yw gwrës heblyth ha govelus in fog danek govyjyon tre, ha kereth pryva dhe groglen an gwely yw maga whythresek avell kenyver progeth i’n bÿs rag desky vertu pacyens ha hirwodhevyans. Y hyller ytho consydra, neb gradh, bos gwreg, pàn vo hy vyragô, bednath perthadow, hag i’n vaner-ma yth o Rip Van Winkle tergweyth benegys.

Certan, ev o meurgerys glân in mesk oll gwrageth ty an dreveglos, ha’n re-ma, dell yw ûsys inter an reydh blesont, orth y scodhya in kenyver strif mêny, ha heb fyllel, pàn vedhens y ow tùchya an maters-ma i’ga hesclappyans orth dyweth pùb jorna, dhe dôwlel oll an blam wàr Dhama Van Winkle. Kefrës flehes an bendra a gria gans joy pùpprës may fe va ow tos nes. Ev o darbaror dh’aga sport, bolùnjedhek dhe wil ragtha tegydnow, dhe dhesky dhedha gwary syrf neyja ha marblednow, ha dhe dherivas whedhlow hir a spyryjyon, gwrahas, hag Indyans. Bÿth pàn wipya ev der an dre, y fedha ost anedha owth hangya wàr y losten, ow crambla wàr y geyn, hag ow qwil mil brat orto yn tysprall; ha ny vydna ky vëth hardha wàr y bydn in oll an côstys-na.

An errour brâs in compôsyans Rip o dyflassys dydrygh warbydn pùb sort a whel prowus. Ny ylly bos dre rêson a fowt dywysycter py parhuster; rag y ûsadow o sedha wàr garrek lëb, gans gwelen mar hir ha mar boos avell guw Tartar, ha pyskessa oll an jëdh heb udn ger, na ve kenerthys kyn fe dre dhensel vëth. Ev a dhegy godn ÿdhyn wàr y scoodh lies our warbarth, ow travalya dre gosow ha kersegy, in bàn ha wàr nans, rag helghya gwyweras pò cudhonas bohes aga nùmber. Bythqweth ny vedha va ow sconya gwil gweres dhe gentrevak, in lavur a’n moyha garow kekefrës, hag yth esa den a’n kensa renk in pùb fery rag dyblysca ÿs Indyan, pò byldya keow a veyn; benenes an dreveglos, inwedh, o ûsys dh’y arfeth rag mones aga negys, ha rag colenwel oberow traweythys bian, seul na vydna gwer le heweres aga gwil. Wàr verr lavarow, Rip o parys dhe tendya taclow pùb huny lemen ev y honen; saw bÿth pàn ve dûta dh’y deylu, y fedha gans Rip ùnpossybyl.

In gwiryoneth, ev a dheclarya whel orth y wodref fatell o heb les vëth; ha hy an dernyk a dir moyha plagus in oll an pow; pùptra anedhy o cabm, hag ow mos dhe’n cabm in y dhespît ev. Yth esa y geow ow codha dhe dybmyn heb hedhy; boken y vuwgh a wandra wàr stray, bò dones in mesk an cawl; ny ylly whedn ma’s tevy sconha in y welyow ev ages pùb plâss aral; y fedha an glaw prest ow tos i’n very prës ma’n jeva whel de wil mes a’n chy; ytho stât y ertans a slackyas in kerdh in dadn y venystrans, erow warlergh erow, bys nag esa scant moy ès udn splat ÿs Indyan ha patâtys, hag i’n côstys-na yth o bytegyns an wodref lacka oll.

Y flehes ev, inwedh, o mar bylednek, mar wyls, kepar ha pàn na vêns ow longya dhe dhen vëth. Yth esa y vab Rip, maw denethys dh’y hevelep ev y honen, ow tedhewy eryta, gans an dyllas coth warbarth, oll teythy y das. Dre vrâs hèm o dhe weles ow keskerdhes par hag ebal orth gwewen y vabm, lavrak auncyent y das in y gerhyn, ha meur trobel dhodho gwetha hedna gans udn dorn rag codha, dell wre benyn vrav jentyl orth hy losten in awel a law.

Rip Van Winkle o, bytegyns, onen a’n dus verwyl, fol y gnas hag urys dâ, usy ow kemeres hebasca i’n bÿs, ow tebry bara càn pò cogh, pynag a vo dhe gafos der an lyha preder pò caletter, ha moy plegys dhe nown udn dynar ages whel rag pens. Mara pe va gesys dh’y honen oll, ev a vynsa whybana y vêwnans wàr rag, ha perfeth y lowender; saw y fedha an wreg heb powes ow teragla adro dh’y sygerneth, ha’y vygylder, ha’n myshef esa ow try dhe’n vêny. Mo ha myttyn, y fedha hy thavas ow keredhy heb cessya, hag ev na fors pëth a vydna leverel na gwil, ny ylly ma’s relêssya rebukys priosol in reverthy. Rip ny’n jeva ma’s udn fordh gortheby dhe bùb areth a’n par-ma, ha dre ûs yn fenowgh yth o tevys bys in devos. Y fedha va ow terevel y scodhow, ow shakya y bedn, ow tôwlel golok dhe’n nev, adar leverel tra vëth. Pùpprës y provôkya argas nowedhys gans an wreg, may carsa ev omdedna y vatalyon, ha tremena tu ’vês a’n chy – na nyns yw ken tu longus, in gwir, dhe wour tormentys gans spows.

In mêny Rip yth o an ky, cries Bleydh, y dhywys udnyk, ha hebma mar dormentys avell y vêster; rag Dama Van Winkle a sensy y bosans cowethysy aga dew in sygerneth, kefrës tebel-vrusy Bleydh dhe vos skyla rag stray y vêster. Gwir yw defry na wrug bythqweth best vëth, in kenyver poynt a spyrys dell dhegoth dhe gy onest, scùrrya an cosow yn moy colodnek ès ev – mès pana golon a yll perthy brawahow gorheas dydhyweth tavas an venyn? Kettel entra Bleydh ajy, y codha an grib, y troppya an lost dhe’n dor, pò crùllya intra an garrow, y scolkya ev semlant an crogpren, ow tôwlel lies golok adenewen orth Dama Van Winkle, ha pàn wely lyha gwayans a scubel py ladel, ev a fia orth an daras dhe’n fo gans fysky in udn uja.

Plit Rip Van Wickle a veu lacka ha lacka whath dell esa bledhydnyow y varyach ow rolya dresto; ny wra crowsecter athvejy medalha gans oos, ha tavas sherp yw laun a vëdh lebma ès oll ken dre vos ûsys pùb dëdh. Termyn pell ev a vydna confortya y honen pàn o va drîvyes mes a’n chy, ow menow’hy sort a glùb parhus a’n dothyon, fylosofers, ha persons erel a’n bendra, a vedha metya wàr vynk dhyrag tavern bian, henwys warlergh portreyans rudhyk a Y Vrâster an Tressa Jory. Obma y fedhons a’ga eseth, goskesys rag an howl, dre lies jorna hir ha diek a’n hâv, ow kestalkya yn tyfreth a scavel an gow, pò ow terivas whedhlow hunek heb torrva adro dhe vater euver. Saw y talvia mona gwlasegor, kettep huny, mara clôwes an debâtyans down pàn gafsons y paper nowodhow coth a veu gesys traweythyow dre jauns gans neb viajyor. Ass êns y solem, ow colsowes y gontens pàn o redyes in ton draylys gans Derrick Van Brummel, descador an scol, denyk kempen ha lettrys, na’n jeva dowt vëth a’n ger moyha jiantus in oll an gerlyver; hag assa vedha fur an cùssulyans gansa, ow tùchya neb negys poblek a veu wharvedhys nans o lower mis.

Breusow an pollgor-ma o rowtys yn tien gans Nicholas Vedder, uheldas an dreveglos hag ost an tavern, le mayth esa va a’y eseth dhyrag an daras dhia vyttyn bys nos, ow qwaya lowr, heb namoy, rag goheles an howl, ha’y wetha in skeus gwedhen stâtly; ha’n gentrevogyon a ylly godhvos an eur warlergh y wayans mar gewar avell gans euryor howl. Gwir yw, na vedha y lev clôwys scant, hag ev ow megy y bib heb hedhy. Bytegyns yth esa y dhywysyon (rag pùb den brâs a’n jeves dywysyon) orth y ùnderstondya yn tynam, hag ow codhvos fatell o y vreusow dhe dhon tre. Pàn ve va dysplêsys gans neppëth redyes pò derivys, pùpprës y fedha va ow megy y bib yn fen, hag ow tylla whethow cot, menowgh, ha serrys; saw pàn ve va plêsys, y fydna anella an mog yn lent hag yn cosel, ha’y dhylla in cloudys scav ha hebask, ha traweythyow, ev a vydna kemeres y bib in mes a’y vin ha gasa an eth saworek dhe grùllya adro dh’y frigow, owth inclynya y bedn yn sad avell tôkyn a gomendyans perfeth.

Kefrës in mes a’n cadarnla-ma y feu Rip fêsyes yn anfusyk wàr an dyweth gans y wreg, an vyragô, pàn vedha hy ow coderry cosoleth an cùntellyans, hag ow raylya bos an esely heb acowntya tra vëth; na nyns o an person wordhy-na, Nicholas Vedder y honen, diogel orth tavas hardh an debel-wreg, a vydna y gùhudha strait a golonekhe hy gour in manerow a sygerneth.

Namna veu Rip truan gorrys worteweth dhe dhyspêr; ha ny ylly dôwys ma’s diank dhia whel an wodref ha noys y wreg, ow kemeres godn in y dhorn, ha rôsya aberth i’n cosow. Obma pàr termyn ev a sedha in dadn wedhen orth hy goles, ha radna contens y scryp gans Bleydh, awos kescodhaf ganso avell coweth in sùffrans ha persecûcyon. “A Bleydh truan,” ev a levery, “yma dha vêstres ow constrîna hager-vêwnans warnas; saw ny vern, sos, cothman lel vedhaf dhys hedre viv vy vew!” Y lesca Bleydh y lost, meras orth fâss y vêster yn edrygys, ha mara clôw keun pyteth ina, yth esa an eyl ow sensy, dell gresaf sur, an keth amuvyans dh’y gela gans oll an golon.

In gwandrans hir a’n par-ma, neb dëdh brav a gydnyaf, Rip a wrug lavurya bys in onen a’n uhelha radnow a’n Menydhyow Kaatskill. Y borpos o helghya gwyweras, sport moyha kerys ganso, ha’n dyfeth cosel ow tasseny liesgweyth rag tros an godn. Dhe androw, ev a wrowedhas strik, ow tiena sqwith, wàr wodolgh gwer, gorherys gans losowys menedhek, o cùrun tâl clegar. Der aswy inter an gwëdh y’n jeva vu a-ugh oll an pow moy isel dres lies mildir a gosow feythus. Tro ha'n gorwel ev a spias an awan vryntyn, Dowr Hudson, pell, pell in dadno, ow mos wàr hy fordh rial dawesek, ha skeus neb cloud pùrpur pò gool neb lester hell ow cùsca obma hag ena wàr hy dywvron wedrek, hag owth omgelly worteweth in blou an uheldir.

Wàr an barth aral ev a veras in glyn down wàr nans, gwyls, idnyal, ha densak; y woles o leun a vrewyon a’n âlsyow balak, ha golowys tanow gans an howl dastewynys hag ow sedhy. Polta a’y wroweth, Rip a wre ombredery a’n wolok; yth esa an gordhuwher owth avauncya yn lent; y talethy an menydhyow tôwlel skeusow blou hir dres an valys; ev a welas fatell vedha tewl kyns lowr ès dell alsa ev dos bys i’n bendra; hag ev a hanajas yn poos pàn wrug predery a vetya brawahow Dama Van Winkle.

Pàn o va parys dhe skydnya, ev a glôwas lev ow carma abell: “Rip Van Winkle! Rip Van Winkle!” Ev a veras adro, saw ny welas tra vëth ma’s bran ow neyja yn tygoweth dres an meneth. Ev a soposyas bos y fancy orth y dùlla, hag yth esa va ow trailya arta dhe skydnya pàn glôwas an keth cry ow seny dre air cosel an gordhuwher. “Rip Van Winkle! Rip Van Winkle!” – i’n kettermyn Bleydh a sevys y geyn in reun ha, gans rogh isel, scolkya bys in tenewen y vêster, ha meras yn ownek aberth i’n glyn wàr nans. Lebmyn Rip a verkyas fatell esa fienasow andyblans ow tos warnodho; ev a wrug meras dhe’n keth qwartron-na yn prederus, ha percêvya bos fygùr astranj ow lavurya an carygy in bàn, hag ow posa in dadn neppÿth behus o degys wàr geyn. Ev a gemeras marth abàn welas neb den in tyller idnyal-ma heb pobel, saw ow soposya y vos nebonen a’n vro mayth esa otham dhodho a weres vas, ev êth wàr hast rag dry hedna.

Pàn deuth nes, ev a gemeras marth dhe voy rag semlant coynt an stranjer. Ev o cothwas berr ha compact y vyns, ha’y blew o bojek tew, ha loos y varv. Yth o dyllas in y gerhyn a’n fassyon Iselalman a’n dedhyow avarr – jerkyn a badn, ha cron adro dhe’n wast – lavregow liesplek, ha lows an lavrak esa wàr an tu’vês, afînys gans lower rew a votodnow wàr bùb tenewen ahës, ha cryhys orth an dêwlin. Wàr y scodhow yth esa va ow ton balyer crev, o leun a syker dell hevelly, hag ev ow sîna rag may teffa Rip ha gweres dhodho worth y sawgh. Rip a’n gwrug toth dâ dell o ûsys, kyn y’n jeva nebes gorgîs anhegol a’n cothman nowyth-ma; hag y whrussons, an eyl ow sewajya y gela, ascendya tenow cul, apparently an gwely sëgh dhe neb reverthy a’n meneth. Pàn esens y owth ascendya, Rip a glôwa lower tardh taran ow rolya hir, kepar hag enawel abell, ha’n re-ma ow tos, dell hevelly, mes a geynans down – o sort a sawen – inter carygy goruhel, mayth esa an trûlergh garow ow lêdya dhodho. Ev a wrug powes pols, mès soposya y bos onen a’n taran-gowosow a wher dres top an menydhyow, ytho mos in rag. Wosa passya der an keynans, anjy a dheuth bys in pans, kepar ha kelghva vian, ha lamledrow serth adro dhodho, hag yth esa gwëdh balak owth herdhya scorednow dres aga min, ma na welys ma’s nebes golok got a’n ebron bers, hag a’n cloudys bryght a wordhuwher. Oll an termyn-ma yth esa Rip ha’y goweth ow lavurya heb côwsel; drefen an kensa anedha, kynth o va pòr whensys dhe wodhvos an porpos a dhon balyer syker in bàn an meneth gwyls-ma, pandra ylly bos, byttele yth esa neppÿth astranj hag anconvedhadow dhe’n ùncothfos, owth inspîrya aha, hag ow lettya kestalkyans.

Pàn wrug ev entra dhe’n gelghva, y feu dyswedhys taclow nowyth a varth. Wàr splat leven in hy cres, yth esa company a bersons coynt aga semlant ow qwary kîlys. Anjy o gwyskys in fassyon meur astranj; jerkyn kewlettys adro dhe’n eyl radn, jerkyn sempel adro dh’y ben, ha kellyl hir i’n grugys, ha’n brâssa radn a’s teva lavrak a vyns pòr lows, haval y gis dhe lavrak an gedyor. Aga fassow inwedh o stranj; dhe onen yth esa pedn brâs, bejeth ledan, ha lagasow bian kepar ha porhel; nyns o bejeth ken onen ma’s dewfrik hûjes, dell hevelly, ha’y worher o hot pykernek gwydn, afînys gans lost bian a gulyak rudh. Yth esa barv dhedha oll, dyvers aga shâp ha colour. Yth hevelly bos onen a’n dus-ma hembrynkyas an re erel. Ev o den jentyl coth ha tew, gans vysach tewedhak; yth esa jerkyn kewlettys ha lâcyes in y gerhyn, gans grugys ledan ha goon, hot uhel y gùrun ha’y bluven, lodrow rudh, ha skyjyow seul uhel gans dyw rosen warnedha. Y feu Rip gorrys awos oll an bagas-ma dhe remembra an fygùrs in portreyans Flamank coth, in parleth Dominie Van Shaick, pronter an bendra, o caryes mes a Holland in kensa dedhyow an drevesygeth.

Udn dra a hevelly dhe Rip an coynta oll – kynth esa an dus-ma apert ow qwil sport, anjy a wetha tremyn bytegyns a’n moyha sad, ha taw a’n moyha kevrînek; oll warbarth ny wrug ev aspia party a blesour moy morethak bythqweth. Ny wre tra vëth terry cosoleth an gwel-ma, saw tros an pelyow, ha’n re-ma, pùpprës pàn veu rolyes, ow tasseny wàr an menydhyow ahës kepar ha gromyal tarednow.

Pàn deuth Rip ha’y goweth nes, y whrussons hedhy desempys orth aga gwary, ha meras stark warnodho gans golok stag kepar hag imach a ven, ha gans tremyn mar stranj, ùncoth, mygyl, mayth êth y golon domhelys ino, ha’y dhêwlin ow knoukya an eyl dh’y gela. An coweth a wrug lebmyn lenwel cruskydnow brâs a gontens an balyer, ha sîna dhodho may fe va tendyor dhe’n company. Ev a’n obeyas gans crèn hag own; y whrussons lenky an syker in taw down, ena dewheles dh’aga gwary.

Nebes ha nebes, yth êth aha ha fienasow Rip lehës, hag ev a lavasas worteweth, pàn nag esa lagas vëth trailys orto, assayans a’n dewas, mayth esa sawor jenevra dhodho, dâ dres ehen. Ev o den meur y sehes dre natur, ha temptys dhe nowedhy an draght a verr spÿs. An eyl tastyans a brovôkyas y gela; hag ev a wrug dasvysytya an cruskyn mar venowgh, may feu y sencys overcùmys wàr an dyweth, yth o syght y lagasow neyjys dyscler, ha’y bedn tabm ha tabm ow troppya, hag ev a godhas bys in cùsk down.

Pàn veuva omdhyfunys, ev a gafas y honen wàr an godolgh gwer may whelas ev cothwas an glyn dhyworto kyns. Ev a rùttyas y lagasow – myttyn howlek spladn o. Yth esa an ÿdhyn ow lebmel hag ow cana mesk an bùshys yn fewek, ha’n er ow kelghtrailya avàn, hag awel pur an menydhyow wàr y vrèst. “Dar,” a brederys Rip, “ny wrug avy cùsca obma oll an nos?” Ev a remembra pëth oll a wharva kyns ès ev dhe godha dhe gùsk. An den astranj ha’n balyer syker – keynans an meneth – an argel wyls in mesk an carygy – an party truedhek ow qwary kîlys – an cruskyn – “Ogh, an cruskyn! An tebel-gruskyn!” a brederys Rip – “Pan ascûs a’m bÿdh orth Dama Van Winkle?”

Ev a sarchyas adro, rag kemeres y arv, mès in le an godn ÿdhyn, glân hag urys yn tâ, ev a gafas mùsket coth a’y wroweth ryptho, ha crestednans a gall wàr an barel, ha’n jynweyth tan ow codha dhywarnodho, ha’n carn tellys a breves. Skeus a’n jeva i’n tor’-ma fatell wrug gôlyoryon sad an meneth gwil cast spîtys wàr y bydn, ow ladra y arv wosa y dhognya gans syker. Bleydh, kefrës, o vanyshys, saw martesen wàr stray, owth helghya gwywer py grugyar. Rip a whybanas rag somona, ha cria hanow an best, mès yn euver; an dassenyans a wrug pals’he an whyban ha’n cry, saw nyns o ky vëth dhe weles.

Ervirys o va dhe dhasvysytya tyller sport an dê, ha mara metya gans onen a’n party, demondya y gy ha’n godn. Pàn sevys in bàn, ev a gafas y vellow dhe vos dywethyn, ha’y heblythter ûsys ow fyllel. “Gwely wàr an menydhyow-ma nyns eus ow servya màn,” a brederys Rip, “ha mar mydn an prank-ma gorra fyt a rèm warna, my a gev termyn mylegys dort Dama Van Winkle.” Gans nebes caletter ev a skydnyas bys i’n glyn; ev a drouvyas an tenow may whrug ev ha’y goweth ascendya dredho i’n gordhuwher o passys; mès er y varth yth esa streth meneth ino lebmyn owth ewony wàr nans, ow labma dhia garrek dhe garrek, hag ow lenwel an glyn a glatter heb hedhy. Rip bytegyns a wre crambla an tenwednow awos ehen in bàn, ow lavurya dre gajwyth besow, sassafras, ha collwëdh gwethyn; hag ow trebuchya traweythyow pò maglys i’n gwinbrednyer gwyls esa ow trailya aga thergh ha’ga thendrylyow dhia wedhen dhe wedhen, hag ow lêsa sort a roosweyth wàr y fordh ev.

Wàr an dyweth ev a dhrehedhas bys may whrug an keynans egery kyns der an âlsyow ajy dhe’n gelghva; saw ol vëth a’n plâss-na nyns o dhe gafos namoy. A carygy a dhyswedhy fos uhel heb fordh vëth dredhy, mayth esa an reverthy ow lappya in liven ewon pluvak dresty, hag ow codha aberth in bason ledan down, o du in dadn skeusow an forest in y gerhyn. Stag obma, ytho, Rip truan a sevys. Unweyth arta ev a wrug gelwel ha whybana rag y gy; ny veu gorthyp ma’s crawkyans hes a vryny syger, ow qwary uhel i’n air adro dhe wedhen sëgh o balegys wàr glegar howlek; hag anjy, diogel i’ga derevyans, ow meras dhe’n dor hag ow scornya, dell hevelly, penbleth an den truan. Pandra ylly ev gwil? Yth esa an myttyn ow tremena, ha Rip owth omglôwes y honen gwag gans nown rag fowt hawnsel. Y’n jeva cudh a hepcor y gy ha’n godn; own brâs a’n jeva a vetya y wreg; saw dhodho ny dalvia merwel dre dhyvotter i’n menydhyow. Ev a shakyas y bedn, kemeres an mùsket callek dh’y scoodh, ha troblys y golon ha duwhanhës ev a drailyas y dreys dhe dre.

Pàn esa va in nes an dreveglos, ev a dheuth warbydn nebes tus, saw nyns o nagonen aswonys dhodho, pëth o tabm marthys, rag pùb huny i’n vro dhe vos aswonys dhodho, dell soposya. Aga dyllas, inwedh, o dyffrans y fassyon orth an pëth o ûsys. Yth esens y oll ow meras stark orto gans an keth merk a varth, ha’n re-ma, bÿth pàn dôwlys golok warnodho, ow tava pùpprës aga elgeth. Der an wharvedhyans pêsus-ma Rip a veu inies, heb preder, dhe’n keth fordh; hag ev a gafas bos y varv, pàn y’s tùchyas, tevys troos’hës yn hir!

Ev o entrys solabrës in amal an bendra. Yth esa parcel a flehes ùncoth ow ponya clos adhelergh, owth ùllya warnodho, hag ow tyswedhes dh’y varv loos. An keun kefrës, nag o best vëth anedha aswonys naneyl avell coweth ganso, yth esens owth hardha sherp pàn êth ev dresta. An bendra hy honen o chaunjys: brâssa o hy ha moy hy phobel. Yth esa treven in lies rew na welas ev kyns; ha gallas seul o aswonys dhodho. Yth esa henwyn astranj a-ugh an darajow – fassow stranj i’n fenestry – stranj o pùptra. Y feu y vrës lebmyn leun a dhowt, hag ev ow tallath tyby bos an bÿs, hag ev y honen, in dadn neb hus. A nyns o hobma y bendra enesyk, may whrug ev dyberth orty i’n very dê. Ot an Menydhyow Kaastskill – otta Dowr Hudson, arhans y lyw abell – otta pùb bre ha valy kepar dell êns y pùb dëdh oll – yth o Rip meur ancombrys – “An cruskyn newher,” a brederys ev, “re vuscogas ow fedn truan yn ankensy!”

Gans tabm caletter ev a drouvyas an fordh dh’y jy y honen, hag ev ow tos dhodho in aha tawesek, awos gwetyas clôwes, pùb tecken, lev tydn Dama Van Winkle. Ev a gafas bos an chy gyllys pesak – an to a veu sedhys aberth ino, an fenestry o terrys, ha’n darajow a godhas dhywar an bahow. Yth esa ky hanter-marow dre nown, a ylly bos Bleydh warlergh y semlant, ow scolkya adre dro. Rip a wrug y elwel gans y hanow, mès an best a scrynkyas, ha dyswedhes y dhens, ha mos in kerdh. Hèm o goly ùnkynda defry. “Ow very ky,” a hanajas Rip truan, “a’m ancovas vy!”

Ev a entras dhe’n chy – ha hebma, rag leverel an gwir, gwethys kyns gans Dama Van Winkle pùb termyn in ordyr kempen. Gwag o an chy, heb tregor vëth, apparently forsâkys. An studh wastys-ma a overcùmyas oll y dhowtys priosol – ev a grias in voys uhel may caffa y wreg ha’y flehes – yth esa y lev ow seny der an chambours idnyal rag tecken, ena ny veu ma’s taw arta.

I’n eur-ma ev êth in mes in udn fystena, ha mos wàr hast dhe davern an bendra, y venowghva goth – saw gallas an resort-ma kefrës. Yth esa crellas predn brâs in y dyller ev, ha’y fenestry ow tianowy alês, part trogh ha hottys ha golesednow coth orth aga mendya, hag awotta paintys a-ugh an daras: “Ostel an Udnyans, gans Jonathan Doolittle”. In le an wedhen stâtly a vedha ow coskesy an tavern Iselalman bian i’n dedhyow kyns, yth esa lebmyn peul hir ha noth, ha neppëth awartha a’n jeva semlant a gappa nos rudh, hag obma y flappya baner, mayth esa cùntellyans coynt a ster ha lînednow labol warnodho – hebma oll o stranj hag anconvedhadow. Ev a aswony wàr an sin, bytegyns, fâss an Mytern Jory, rûby y golour, may whrug Rip megy kebmys pîbow in dadno in cres, saw hebma inwedh a gemeras trailyans meur y goyntys. An côta rudh o chaunjys dhe onen blou ha loosvelen, yth esa cledha i’n dorn in le a ruwwelen, an pedn o afînys gans hot tryhornek, hag awoles yth o paintys in lytherednow brâs: “JENERAL WASHINGTON”.

Dell o ûsys, yth esa rûth a bobel adro dhe’n daras, mès remembrys gans Rip nyns o den vëth anedha. Dyffrans o very teythy an bobel, dell hevelly. Y’s teva ton fysky bysy a dhadhel, in le an mygylder ûsys ha’n cosoleth blin. Yn euver Rip a whelas Nicholas Vedder fur, ha’y fâss ledan, ha’y dagell, ha’y bib hir deg, ow tylla cloudys a vog tobackô, in le arethyow gwag; pò Van Brummel, descador an scol, ow radna contens neb paper nowodhow auncyent. In tyller an re-ma, yth esa gwas tanow, bystlek y dremyn, ha’y dhêwla leun a scrydellow, ow predheges adro dhe wiryow an cytysans yn freth – dêwysyansow – esely Congres – lyberta – Bunker’s Hill – gorwer a’n Seyth Deg Whe – ha geryow erel, nag o ma’s flows Babylon in scovarn sowthenys Van Winkle.

Rip pàn apperyas, gans y varv loos hir, an godn callek, y dhyllas ùncoth, hag ost a venenes ha flehes orth y sewya yn clos, y whrug cachya attendyans yn scon in mesk polytygoryon an tavern. An re-ma a dheuth in y gerhyn in udn bùsh, ow lagata warnodho, a’y wartha bys in y woles, ha meur aga whans a wodhvos. An arethor a hastyas dh’y vetya, ha warlergh y dedna pols adenewen a wovydnas “pan party ragtho esa va ow vôtya?” Rip a wrug meras gocky stag. Ken gwesyk, berr mès bysy, a'n tednas er y vregh, hag ow mos wàr bedn besias y dreys a wovydnas orth y scovarn “o va Federal py Democrat?” Naneyl ny wodhya Rip convedhes an qwestyon-ma; hag i’n very prës-na den jentyl coth, doth y omdhegyans ha pòr honenblêsys, gans hot tryhornek lybm wàr y bedn, a dheuth wàr y fordh der an rûth, orth aga fockya adhyhow hag aglêdh gans y elydnow pàn dremenas, hag ow settya y honen arâg Van Winkle, ha’n eyl dorn wàr y glun, ha’y gela ow posa wàr y lorgh, ha’y lagasow sherp ha’y hot lybm ow tewana, dell hevelly, bys i’n enef yn ewn, ha’n pollat-ma ow temondya asper y don: “Prag y teuth ev dhe’n dêwysyans gans godn wàr y scoodh, ha rascayl orth y holya?” ha “A vynsa ev gwil gùstel i’n dreveglos?”

“Elhas, a dus jentyl!” a grias Rip, tabm amayes. “Me yw den bohosak ha sempel, genesyk i’n tyller-ma, ha sojeta lel dhe’n Mytern, re’n benega Duw!”

Obma garm gebmyn a dardhas in mes a’n lies sevylyak – “Tôry yw! Tôry yw! Aspiyas! Foesyk! Herdhyowgh e in kerdh! In kerdh!” Gans meur caletter y whrug an honenblêsys gans an hot tryhornek restorya ordyr; ha wosa kemeres asperyta degplek dh’y dâl, ev a dhemondyas unweyth arta worth an cùhudhys prag y teuth ev dy, ha pyw esa va ow whelas. An truan a wrug afydhya yn uvel na’n jeva myshyw vëth dhe wil, saw ev dhe vos devedhys dy rag whelas neb kentrevogyon, a vedha ow menow’hy an tavern in termyn kyns.

“Wèl – pyw yns y? Gwra gà henwel.”

Rip a wrug ombredery cot, ha govyn “Ple ma Nicholas Vedder?”

Pols dâ y sewyas taw, ena cothwas a worthebys, tydn ha tanow y lev, “Nicholas Vedder? Dar, ev a veu marow nans yw êtek bledhen. Screfys dell o gans manylyon wàr astell ryb an bedh i’n gorflan, erna veu hodna pedrys kefrës.”

“Ple ma Brom Dutcher?”

“Ogh, ev êth dhe’n army in kerdh orth dallath an gwerryans; yma re ow terivas ev dhe vos ledhys i’n assaultyans wàr Stony Point – ha re erel a dherif fatell veuva budhys in cowas orth goles Antony’s Nose. Ny worama – bythqweth ny dheuth ev arta.”

“Ple ma Van Brummel, descador an scol?”

“Ev êth inwedh dhe’n gwerryans in kerdh; ev o jeneral brâs i’n trevlu, ha lebmyn yma va i’n Congres.”

Cowjejyow Rip êth gwadn pàn glôwas an chaunjys trist-ma in y dre hag in y gothmans, ow cafos ev dhe vos dygoweth i’n bÿs. Yth esa pùb gorthyp inwedh owth ancombra, drefen dyghtya spâcys mar vrâs a dermyn, ha taclow na wodhya ev ùnderstondya: gwerryans – Congres – Stony Point; – coraj ny’n jeva rag govyn adro dhe gothmans namoy, saw ev a grias in dyspêr “A nyns eus den obma owth aswon Rip Van Winkle?”

“Ogh, Rip Van Winkle!” yn medh dew py try gans marth. “Ogh, sur! Otta Rip Van Winkle dres ena, ow posa wàr wedhen.”

Rip a wrug meras, ha gweles ewn eqwal dhodho y honen i’n termyn mayth ascendyas ev an meneth in bàn: apparently mar syger, ha moy pylednek yn certan. An gwas truan o confùndys lebmyn yn tien. Ev o dowtys a’y very honensys, mars o va y honen pò den aral. In cres y sowthan y whovydnas an den a’n hot tryhornek yn fen, pyw o, ha pan hanow?

“Duw a wor!” ev a grias yn fuskegys. “My ow honen, nyns oma – den aral ov vy – otta vy dres ena – nâ – otta den aral, a’y sav i’m tyller vy – my ow honen en vy newher, saw my a godhas dhe gùsk wàr an menydhyow, hag anjy a jaunjyas ow godn, ha chaunjys yw pùptra, ha my yw chaunjys, ha ny wòn pan hanow ov, na pyw oma vy!”

Y talathas an lies sevylyak meras an eyl orth y gela, inclynya pedn, gwynkya meur aga mênyng, ha tùchya an tâl gans udn bës. Y feu whystrans, inwedh, fatell o res diogely an godn, ha gwetha an cothwas rag gwil myshyw; ha’n honenblêsys a’n hot tryhornek, kettel glôwas mencyon, owth omdedna gans hastenep. I’n prës tyckly-ma y teuth benyn fresk ha sêmly, ow pockya fordh der an tonek rag gîky orth den an varv loos-ma. Yth esa flogh tew dâ in hy dywvregh ha hebma, der own a’y syght, a dhalathas ola. “Whyst, Rip,” hy a grias, “whyst, ty fol bian; ny vydn an gwas dha hùrtya.” Hanow an flogh, semlant an mabm, ton hy lev, y whrussons y oll dyfuna remembrans in y vrës in udn rew.

“Py hanow owgh, a venyn vas?” a wovydnas ev.

“Judith Gardenier.”

“Ha hanow dha das?”

“Â, truan, yth o Rip Van Winkle y hanow, saw ev êth gans godn adre, nans yw ugans bledhen, na ny veu gwelys bythqweth wosa hedna – y gy a dheuth heptho dhe dre; mès mar ladhas ev y honen, mar peuva degys gans an Indyans in kerdh, ny wor den vëth. Mowes vian en vy whath i’n jëdh-na.”

Ow cortos govyn nyns esa ma’s udn qwestyon; saw Rip a’n leverys in dadn hockya:

“Ple ma dha vabm?”

Ogh, hy kefrës a veu marow, agensow; hy a dorras gwythien in shora sorr orth gwycor a Englond Nowyth.

Y kefys dagren a gonfort, dhe’n lyha, i’n derivadow-ma. Ny ylly an den gwiryon lettya y honen na felha. Ev a gemeras y vyrgh ha’n flogh dh’y vrehow. “My yw dha das!” a grias ev – “Rip Van Winkle yonk en vy kyns – Rip Van Winkle coth en vy lebmyn – A nyns eus den owth aswon Rip Van Winkle truan?”

Pùb huny a sevys stag dre varth, tereba benyn goth, ow tos in udn drebuchya mes a’n rûth, dhe worra hy dorn dh’y thâl ha dhe gria, ow meras stark in dadno wàr y fâss ev, “Sur lowr! Rip Van Winkle ywa – th’yw an den y honen. Wolcùm tre, a gentrevak coth. Dar, py eses oll an ugans bledhen pell?”

Whedhel Rip o derivys a verr lavarow, dre rêson nag o an bledhydnyow ugans dhodho ev ma’s udn nos. Yth esa an gentrevogyon ow cîky wondrys pàn y’n clôwas; y fydna radn gwynkya an eyl orth y gela, ha gorra gà thavas i’ga bogh; ha’n den honenblêsys gans an hot tryhornek – abàn nag esa brawagh namoy, yth o hebma dewhelys dhe’n gaslan – a wrug screwya dew gornet y vin yn tydn, ha shakya y bedn – hag i’n tor’-na yth êth shakyans a’n pedn der an cùntellyans yn kebmyn.

Y feu determys, rag hebma, kemeres opynyon orth Peter Vanderdonk coth, hag ev ow tos yn lent an fordh ahës. Ev o dieskynyas a’n istoryor a’n keth hanow, a screfas onen a’n acowntys moyha abrës a’n provyns. Nyns o cotha tregor i’n bendra ages Peter, hag ev o deskys dâ in pùb wharvedhyans marthys ha kenyver tradycyon a’n côstys-na. Ev a remembras Rip heb let, ha confirmya y whedhel in maner fest plegadow. Afydhya dell wrug, yth o feth, a gemeras ev dhyworth y hendas, an istoryor, fatell o an Menydhyow Kaatskill troblys benytha gans creaturs coynt. Fatell o certan bos Henry Hudson, an den meur, an kensa dyscudhor a’n ryver hag a'n pow, ow mentêna gôlva a neb sort ena pùb ugansves bledhen, ha’y varners a’n Hanter-loor ganso; hag alowys indelma dhe dhasvysytya tyleryow y aventur, ha dhe gemeres with avell warden a’n ryver hag a’n cyta vrâs henwys wàr y lergh. Fatell wrug y das unweyth aga gweles ha’n dyllas Iselalman coth adro dhedha, ow qwary kîlys in pans wàr an meneth; ha fatell glôwas ev y honen, udn dohajëdh a hâv, sownd aga felyow, kepar ha tarednow pell.

Rag gwil hirha ger yn cot, an company a veu kescar, ha dewheles dhe’n dêwysyans, o mater moy y bris. Myrgh Rip a’n kemeras may fe va tregys gensy hy; chy cles ha meblys dâ a’s teva dhedhy; ha tiak tew, lowen y jer, avell gour; ha Rip ow perthy cov dell o hebma onen a’n vebyon a vedha ow crambla kyns wàr y geyn. Mab hag er Rip y honen, o eqwal anodho, ha gwelys pàn esa posys orth an wedhen, ev o arfedhys i’n wodref; ow tyswedhes, bytegyns, tuedhyans attendya pùptra marnas y negys.

I’n eur-ma y talathas Rip y gerdhow coth hag oll y ûsadow; scon ev a gafas lies bodnyk a’y yowynkneth, kettep pedn tabm ûsys ha sqwardys kyn fe, warlergh an termyn esa passys; ha gwell o ganso gwil cothmans in mesk an genedhel nowyth, may feuva tevys a verr spÿs dhe favour brâs.

Abàn nag esa dhodho whel chy, hag ev devedhys dhe’n oos-na, may hyll den bos syger yn tysprall, y kemeras ev y eseth unweyth arta wàr an vynk orth daras an tavern, hag o gordhyes avell udn uheldas a’n bendra, ha cronyclor a’n dedhyow coth “kyns an gwerryans”. Polta ny wodhya cafos an fordh rêwlys an kywhedhlow, na ny ylly convedhes an lies tra stranj o wharvedhys in termyn y varder. Fatell veu Gwerryans Whêldroek – fatell wrug an pow tôwlel yêw Englond coth dhe ves – ha fatell o ev cytysan frank a’n Stâtys Udnys, in le a vos sojeta dh’y Vrâster an Tressa Jory. In gwiryoneth, nyns o Rip polytygor vëth; chaunjys a stât hag empîr, ny wrêns y argraf brâs warnodho; saw yth esa udn sort a vêstry may gefy painys brâs in dadno, ha hèn o – governans golesednek. I’n gwelha prës, yth o hebma dewedhys; ev a dednas y godna in mes a yêw an priosoleth, hag abyl dhe vos chy pò adre pàn vydna bÿth, heb own a Dhama Van Winkle ha’y thurontieth. Bytegyns, pesqweyth may fe mencyon a’y hanow hy, ev a shakya y bedn, derevel y scodhow, ha tôwlel y wolok wàr vàn; pëth o boneyl omblegyans orth y denkys, bò joy drefen lyfrêson.

Y fedha va ow terivas y whedhel dhe genyver stranjer a dheuth dhe ostel Mêster Doolittle. Y feu merkys, wostallath, fatell vedha nebes poyntys ow chaunjya pàn vêns acowntys pùb tro, pëth o, heb dowt, dre rêson ev dhe vos mar nowyth dyfunys. An whedhel a gafas worteweth an form poran dell wrug avy y dherivas dhe why, ha nyns esa na den na benyn na flogh i’n côstys-na heb y wodhvos dre gov. Radn a bretendya pùb termyn y dhe dhowtya gwiryoneth an dra, owth erya Rip dhe vos muskegys, hag i’n udn poynt-ma ev dhe remainya siansus pùb eur oll. Yth esa an dregoryon Iselalman goth, bytegyns, ow crejy an whedhel, ogasty yn ollkebmyn. Kefrës i’n jëdh hedhyw, ny glôwons y taran, wàr an Kaatskill dohajëdh i’n hâv, heb anjy dhe leverel bos Hendrick Hudson ha’y varners dewhelys dh’aga gwary kîlys; hag yma comen whans dhe bùb gour a’n côstys-na, seul yw cronak in dadn ravar, aga bêwnans pàn usy poos i’ga dêwla, may caffons unweyth draght hebasca in mes a gruskyn Rip Van Winkle.

GERVA – GLOSSARY

Definitions have generally been confined to those relevant for the story. To keep the glossary to a manageable length the listing excludes the most common words. These are best looked up in Gerlyver Kescows (Ian Jackson).

On-line at

https://www.skeulantavas.com/vocabulary/gerlyver-kescows-2nd-edition

If you need grammar, by far the most helpful book is Desky Kernowek (Nicholas Williams, Evertype 2012).

abell adv from a distance

abrës adv early

airbosor ‖ m airbosoryon ‖ barometer

aha m awe

amaya v dismay

amuvyans m sentiment

an Tressa Jory George the Third

anconvedhadow adj incomprehensible

ankensy adj grievous

Apalachyan adj Appalachian

apparently adv apparently

arethor m arethoryon orator

argel f argelow retreat

assayans m tasting

awan f awenow river

awos ehen phr at all costs

balak adj projecting

balyer m balyers keg

bàn m & f banow height

bara càn m white bread

bara cogh m brown bread

barel m barellys barrel (of gun)

bason m basons basin

batalyon m batalyons battalion

behus adj burdensome

benytha adv ever

berr adj short

besow col besêwen birches

blin adj drowsy

bodnyk m bonygas crony

bojek adj bushy

branch m branchys branch

brawagh m brawahow terror, alarm

breselek adj martial

brewyon col brewyonen fragments

brusy v judge

bryght adj bright

bystlek adj bilious

cadarnla m cadarnleow stronghold

cajwyth m thicket

call m rust

callek adj rusty

carn m carnow stock (of gun)

caslan f casladnow battlefield

chevalrus adj chivalrous

collwëdh ‖ gwethyn col collwedhen wethyn witch hazels

colonekhe ‖ v encourage

comen adj common

compact adj compact

company m company

compôsyans m composition

confùndya v confound

Congres m Congress

coraj m courage

cothwas ‖ m cothwesyon ‖ old fellow

cowjejyow pl heart

crawkyans m cawing

creatur m creaturs creature

crellas m tumbledown building

crèn m trembling

crestednans m incrustation

crib f crîbow crest

crogpren ‖ m crogprednyer ‖ gallows

cronyclor m cronycloryon chronicler

crowsecter m tart temper

crùllya v curl

cryhy v bunch

cudh m grief

cudhan f cudhonas wood pigeon

cùlyak gwyns m cùlyogas weathercock

cytysan m cytysans citizen

dagren f dagrednow drop

dassenyans m echo(es)

dasvysytya v revisit

debâtyans m discussion

degoth verb befits

degplek adj tenfold

democrat m democratyon democrat

denyk m tusygow little man

deragla v chide

derevyans m elevation

dernyk m dernygow little piece

devos f devosow habit

dhe androw phr late in the afternoon

diena v pant

dieskynyas m dieskynysy descendant

dognya v dose

domhel v overthrow

droppya v droop

duwhanhe ‖ v sadden

dyblysca v husk

dydhyweth adj endless

dydrygh adj insuperable

dyfeth m solitude

dyflassys m aversion

dyfreth adj listless

dynam adj perfect

dyscudhor m dyscudhoryon discoverer

dyskevelsy v dismember

dysplêsya v displease

dysprall adj with impunity

dyvotter m famine

dywvron du bosom

dywys m dywysyon adherent

ebal m ebylly colt

edrygys adj regretful

eqwal m eqwals counterpart, ditto

er m êras eagle

er m eryon heir

errour m errours error

erya v challenge, insist

eth m êthow vapour

euryor howl m euryoryon sundial

ewony v foam

fay m fayes fairy

federal adj federal

fery m frolic

fêsya v rout

feythus adj rich

Flamank adj Flemish

flappya v flutter

fog f fogow furnace

fylosofer m fylosofers philosopher

fysky m precipitation

fyt m fyttys fit

galant adj gallant

gîky v peep, peer

glasny m greenery

glyn m glydnow glen

godolgh m godolhow knoll

godref f godrevow small farm

golesednek adj petticoat

golesen f golesednow petticoat

gôlva f gôlvaow vigil

gôlyor m gôlyoryon roysterer

goon f gonow hanger

gorgîs m distrust

gorheas m/v (be)siege

goruhel adj lofty

goruvel adj obsequious

govelus adj malleable

govyjyon m tribulation

grugyar ‖ f grugyer ‖ partridge

gùstel m gùstlow riot

guw m guwyow lance

gwandrans m ramble

gwayans m movement

gwedrek adj glassy

gwesyk m gwesyonygow little fellow

gwinbren ‖ m gwinbrednyer ‖ grapevine

gwlascor f gwlascorow realm

gwlasegor m gwlasegoryon statesman

gwre’ty f gwrageth ty goodwife

hangya v hang

hastenep m precipitation

hastya v hasten

hebasca f ease

hebask adj placid

heblyth adj pliant

helghya v hunt

hell adj tardy

hendas ‖ m hendasow ‖ ancestor

heweres adj helpful

hirwodhevyans ‖ m long-suffering

honenblêsys ‖ adj self-important

hot tryhornek m hottys cocked hat

hudol adj magical

idnyal adj lonely

Indyan m Indyans Indian

Iselalman ‖ adj Dutch

istoryor m istoryoryon historian

jeneral m jenerals general

jenevra m gin

jerkyn kewlettys m jerkyns doublet

jiantus adj gigantic

kelghtrailya ‖ v wheel

kelghva f kelghvaow amphitheatre

kenedhel f kenedhlow generation

kepar ha cronak in dadn ravar phr hen-pecked

ker f kerow fort

kersek f kersegy swamp

kescar adj dispersed

kesclappyans m gossiping

kescodhaf v sympathize

kestalkyans m conversation

keynans ‖ m keynansow ‖ ravine

kil m kîlys ninepin

kywhedhlow pl gossip

labol adj striped

lâcya v lace

ladel m ladle

lagata v eye

lamleder m lamledrow precipice

lavurys adj worn

lemen prep except

lettrys adj learned

liesplek adj multiple

liven f livednow sheet

loosvelen ‖ adj buff

lordya v lord

losowys pl herbage

lyberta m liberty

marblen f marblednow marble

marder m torpor

mas adj good

mell m mellow joint

menowghva f menowghvaow resort

menow’hy v frequent

menystrans m management

merwyl adj mortal

mo ha myttyn phr night and day

morethak adj melancholy

muskegy v addle

mùsket m mùskettys musket

mygyl adj lacklustre

mygylder m phlegm, indifference

mylegys adj accursed

mynk f myncow bench

ollkebmyn ‖ adj universal

omblegyans m resignation

omdhegyans m behaviour

omdhyfuna v wake up (spontaneously)

omgelly v lose oneself

ordyr m order

ownek adj fearful

pacyens m patience

pals’he ‖ v multiply

pàr termyn phr sometimes

parcel m & f band, portion

parhus adj perpetual

parhuster m perseverance

parleth m parledhow parlour

pendra f pendrevow village

percêvya v perceive

pers adj azure

persecûcyon m persecution

pesak adj decayed

pêsus adj continual

plagus adj pestilent

pluvak adj feathery

prank m prankys frolic

predheges v harangue

priosol adj matrimonial

priosoleth m matrimony

provyns m provyncys province

prowus adj profitable

pùnyon m pùnyons gable

pykernek adj sugar-loaf

pylednek adj ragged

rascayl m mob

raylya v scold

rebuk m rebukys rebuke

relêssya v release

remembrans m recollection

resort m resortys resort

reun col reunen bristles

reverthy m torrent

rogh m growl

rowtya v control

rûby m rûbys ruby

rudhyk adj rubicund

ruwwelen ‖ f ruwwelyny ‖ sceptre

sarf neyja f syrf kite

sassafras m sassafras

sawen f sawenyow cleft

sawgh m sawghyow load

scolkya v sculk, sneak

screwya v screw

scrynkya v snarl

scùrrya v scour

sevylyak m sevylyogyon bystander

sewajya v relieve

shakyans m shaking

siansus adj flighty

slackya v dwindle

sojeta m sojetys subject

solem adj solemn

somona v summon

spows m & f spouse

spyrysek adj spiritual

stâtly adj stately

stranjer m stranjers stranger

stray m straying, deviation

streth f strêthow stream

strik adj prompt

studh wastys m desolateness

sùffrans m suffering

sygerneth m idleness

syker m liquor

tagell f tagellow double chin

tâl m tâlyow front (of house), brow (of hill)

tanek adj fiery

Tartar m Tartars Tartar

tastyans m taste

tegyn m tegydnow plaything

tellys a breves phr worm-eaten

tendryl m tendrylyow tendril

tendya v attend to

tendyor m tendyoryon waiter

tenow m tenwyn gully

tewedhak adj weather-beaten

tirwedh ‖ f tirwedhow ‖ landscape

tonek m throng

torgh m tergh coil

Tôry m Tôrys Tory

travalya v trudge

traweythys adj occasional

tregor m tregoryon inhabitant

trevesygor m trevesygoryon colonist, settler

trevlu ‖ m militia

truedhek adj woebegone

tuedhyans m disposition

turontieth f despotism

uheldas ‖ m uheldasow ‖ patriarch

ùncothfos m unknown

ùnkynda adj unkind

ûs m use

vertu m vertus virtue

viajyor m viajyoryon traveller

vyragô f termagant

warden m wardens guardian

wharder m meekness

whedn col whednen weeds

whêldroek adj revolutionary

whyst interj hush

wondrys adv wonderfully

Y Vrâster phr His Majesty

yêw f yêwyow yoke