Sâga Teylu Forsyte - lovinglivingcornish

John Galsworthy

Kevrol 1

AN DEN A BŸTH

Chaptra 1

GOOL OLAS IN CHY JOLYON COTH

Yma Gerva awoles

Seul a vo maga fortynnys may feu ôstyas in degol lowen a’n teylu Forsyte re welas syght gorhanus ha dyscansek teg – teylu a’n uhella rencas in y bluv leun. Saw pyw pynag a’n persons meurfaverys-ma a’n jeffa godhvos a’n dielvennans sîcologyl (yw talent heb valew monetarek, ytho sconyes yn ewn gans kenyver Forsyte), hemma sur re wrug aspia gologva pòr blesont hy natur, mès ow telînya inwedh problem denyl dyscler. Wàr lavarow moy plain, ev re drouvyas iredy in cùntellyans a’n teylu-ma – le nag esa branch vÿth kerys an eyl gans y gela, ha le may fylly, mesk kenyver tredden, pynag oll tra a ylly bos wordhy a’n hanow ‘kescodhevyans’ – dùstuny a’n parhuster stordy ha kevrînek-na usy ow qwil dhe’n lies teylu bos unsys mar grev a’n gowethas, pryntyans manlywys a’n gowethas mar gler. Ev re beu amyttys dhe vesyon a fordhow tewl an avauncyans socyal, ha re wrug convedhes nebes a’n bêwnans uheldasek, a’n hêsyans a luyow gwyls, a’n ascendyans a nacyons, kefrÿs a’ga therryjy. Ev yw kepar ha nebonen, warlergh hemma dhe viras orth gwedhen ow tevy, pùb termyn abàn veu plynsys – patron parhuster, enesegyans, ha spêda, in mesk coll cans losowen le fîbrus, le sùgnek, le dywysyk – nebonen eus orth hy gweles ow floryshya leun-las yn clor, hegas hy sowena ogasty, wàr anterth hy blejyowans freth.

An 15ves mis Metheven, 1886, ogas ha peder eur dohajÿdh, y hylly whythror, esa dre hap in chy Jolyon Forsyte coth in Stanhope Gate, gweles unn blejyowans Forsyte o an fretha oll.

Hèm o gool olas rag nôtya ambos Mêstresyk June Forsyte, myrgh wynn dhe Jolyon coth, dhe dhemedhy Mêster Philip Bosinney. In brafter manegow scav, crispowsyow loosvelen dhe’n dus, pluvennow ha powsyow dÿdh dhe’n benenes, y teuth an teylu warbarth – kekefrÿs Modryp Ann, na vynna lemmyn ma’s bohes venowgh gasa cornel parleth gwer hy broder Timothy, le may fedha hy in dann scoos tos sÿgh a braswels hir in lester blou golow, ow redya der an jorna hag ow qwia wàr najedhow, hag imajys a deyr henedhel a’n teylu Forsyte in hy herhyn. Kekefrÿs Modryp Ann a dheuth dhy; ha’y heyn dywethyn ha dynyta hy vysach cosel coth ow personegy an perhenuster stowt in tybyans an teylu.

Pàn ve unn Forsyte ambosys, pò demedhys, pò genys, pùpprÿs an teylu Forsyte a wre metya warbarth; pàn ve unn Forsyte marow – mès marow ny veu Forsyte vÿth na whath; merwel ny vynnens; rag yth o mernans contrary dh’aga fenrêwlys, yth esens ow qwil stappys wàr y bynn, an ragpreder anyenus a bobel brâs hy bewegieth, hag yw tuedhys dhe sorr pàn ve omherdhyans orth aga sùbstans ha pÿth.

Adro dhe’n teylu Forsyte, ow kemysky i’n jÿdh-na gans rûth ôstysy erel, yth esa semlant kempensys dres devos, surneth dyfun ha govynnus, onesta splann, kepar ha pàn vêns gwyskys rag defia neb tra. An frigwheth teythiak dhe fâss Soames Forsyte êth omlêsys dredhans oll; yth êns y pòr war.

An cowntnans-ma ha’y dhyflaster is-aswonvosek a wrug gool olas Jolyon coth an prÿs sîcologyl in istory an teylu; y feu rag-gwary indelha dh’aga drâma.

Yth êns y serrys a neppÿth avell teylu warbarth, adar onen hag onen; an sorr-ma o dysqwedhys in perfethter addys a dhyllas, gorfalster a golonecter an teylu, gorlywans a bris an teylu, ha – an frigwheth. Peryl – dyhepcor rag dyskevera qwalyta selvenek a neb cowethas, neb parcel, neb unn den – hèm o sawor batel dhe genyver Forsyte; ragarweth a beryl a bolyshya golôwder wàr aga arvow. Dhe’n kensa prÿs, avell teylu, y’s teva sens anyenek, dell hevelly, y dhe vos in kestaf gans neb tra stranj ha diantel.

Ryb an pyanô yth esa den uhel brâs, ha dyw grispows wàr y vrèst ledan, dyw grispows ha pynn rûby, in le an unn grispows satyn ha pynn adamant a’n presyow moy ûsys, hag yth esa tremyn moyha stâtly wàr y fâss coth, pedrak, dyvarvys, a golour lether gwynnyk, ha gwynnyk y lagasow, a-ugh y golm stock satyn. Swithin Forsyte o hemma. Ogas dhe’n fenester, may hylly cafos moy ès ewnran air fresk, yth esa an gevell aral, James – kig lowr ha kig scant, dell wre Jolyon coth gelwel an vreder-ma – moy ès whe troos’hÿs y hirder, haval dhe Swithin brâs, saw pòr danow, kepar ha pàn ve va destnys dyworth genesygva dhe gomptya balans ha mentêna crêsnyver, ow miras gwarrgrom fast wàr an cùntellyans; y lagasow loos a’s teva golok a les stag in neb ponvos kevrîn, goderrys traweythyow dre whythrans hevuf uskys a fêthyow kerhynnek; yth esa tuyow y fâss, tanow’hÿs dre dhew bleg keslînek, ha gwelv hir ha dyvarvys awartha, framyes gans boghvlew gis Dundreary. Inter y dhêwla yth esa va ow trailya hag ow trailya pîss chêny. In nes yth esa y unn vab Soames ow coslowes orth dama wyskys gorm – hèm o gwynnyk ha dyvarvys glân, tewl y vlew, nebes mol y benn, hag ev ow pockya y elgeth adenewen hag ow ton y dhewfrik gans an semlant o campollys kyns a ‘frigwheth’, kepar ha pàn vynna despîsya oy a wodhya na ylly ev y gôy. Adhelergh dhodho, yth esa dh’y genderow, George hir, mab an pympes Forsyte, Roger, semlant Qwylpus wàr y fâss kigek, hag ev ow pondra onen a’y lies ges sardonek.

Nâsyes êns y oll gans neppÿth o longus dhe’n gool y honen.

A’ga eseth in unn rew, an eyl ogas dh’y gela, yth esa teyr benyn – Modrebeth Ann, Hester (o an dhyw whor dhydhemeth i’n teylu), ha Juley (les’hanow rag Julia), ha’n tressa-ma gyllys dyveth lowr may feu hy demedhys dhe Septimus Small, den gwann y yêhes, pàn nag o hy kefys na felha i’n kensa yowynkes. Hy a vêwas lies bledhen wosa y vernans solabrÿs. Gans hy wheryth, onen cotha, onen yonca, yth esa hy lemmyn trigys in chy Timothy, hy wheffes broder, an yonca broder oll, in Bayswater Road. Pùbonen a'n teyr benyn-ma a’s teva gwynsel in hy dorn, ha pùbonen dre neb tùch a golour, neb pluven pò brocha dyblans, ow testa abarth gnas solem an ocasyon.

A’y sav in cres an rom, in dann an chownler, dell godha dhe’n ost, yth esa Jolyon coth, chyften an teylu. Ev o peswar ugans bloodh, y vlew o gwynn fin, y dâl a’n jeva shâp cromdo, y lagasow o loos tewl bian, hag yth esa y vinvlew gwynn cowrek ow troppya hag ow lêsa dres lînen y jalla crev; rag henna oll yth o dhodho semlant uheldasek ha, in despît dhe’n bohow tanow ha dhe’n cow orth an eryow, ev o mêster, dell hevelly, a yowynkneth warbynn oos. Y stauns o pòr serth, ha’y dhewlagas connek ha certan ny gollas aga dewyn cler wàr neb cor. Indelha ev a wre argraf y vos in stât derevys a-ugh an dowtys ha dysplesours a vyhanha tus. Wosa cafos y rêwl y honen dres bledhynnyow dynyver, ev a dhendylas dhedhy gwir a’n posessyon hir. Bythqweth ny veu tybyans vÿth dhe Jolyon coth bos res showya semlant dowt pò defians.

Intredho ev ha’n peswar broder aral i’n gool, James, Swithin, Nicholas ha Roger, yth esa lies dyffrans, lies hevelep. Pùb broder o pòr dhyffrans an eyl orth y gela; ha byttele haval êns y kefrÿs.

Der oll an dyvers fysmens ha trèm a’n pymp vysach-na yth esa certan ferfter dhe’n elgeth, in dann bùb poynt a dhybarth arenebek, ow merkya stamp a hil, re gen-istorek dhe vos helerhys, re bell y dhalathfos, re fast ha parhus dhe vos tra dhe dhala – very nos warrantya an teylu in y lower feus.

In mesk an kenedhel moy yowynk, in George hir a semlant an tarow, in Archibald men y nerth ha gwynnyk y fâss, in Nicholas yonk gans y worthter hockus wheg, in Eustace sad a’y borpos payonus, yth esa an kethsam stamp – le poos y styr martesen, saw fest sur bytegyns – sin a neppÿth in enef an teylu na ylly bos dywredhys.

Nepprÿs pò ken prÿs der an dohajÿdh, pùb vysach-ma, mar dhyffrans, mar haval, a’n jeva tremyn gorgîs, ha’ga hosten heb mar o an den mayth êns y cùntellys rag y aswon.

Philip Bosinney o den yonk heb fortyn, dell wodhyens, saw mowysy Forsyte a veu ambosys dhe dus a’n par-na i’n termyn kyns, ha’ga demedhy kefrÿs. Nyns esa hemma ow styrya, dhana, prag yth o teylu Forsyte dowtys i’ga breus. Ny alsens y clerhe grownd aga dowt der nywl an whedhlow i’n teylu. Yth o whedhlys iredy fatell wrug an den-ma vysytya Modrebeth Ann, Juley, ha Hester, warlergh dûta, gans hot medhel loos wàr y benn, nag o hot nowyth naneyl – tra meur y bonn, ha dyfurf y dop. “Ass o pòr goynt, cuv colon – dres kynda!” Modryp Hester pàn dremenas der an hel tewl bian (hy o tamm cot hy golok) a grias “shou” orto wàr jair, dre soposya an hot dhe vos cath vylen estrennek – dhe Tommy th’esa cowetha mar vethus! Ancombrys o hy pàn na wayas màn.

Kepar hag artyst, neb a whila benytha an trufyl brâs y vênyng usy ow corfa gnas oll an wologva, oll an tyller, oll an person, in ketelha y whrug an artystyon dhyswar-ma, teylu Forsyte, omfastya dre dhamgeal dhe’n hot-ma; ot aga thrufyl brâs y vênyng, an dra vunys mayth o neythys styr oll an mater; rag y whovynnas pùb Forsyte orth y honen: “Wèl now, a wrussen avy vysytya gans hot a’n par-na?” ha pùb Forsyte a worthebys “Nâ!” ha rann anodhans, ha moy desmygyans dhe’n re-ma ès dhe’n re erel, a geworras: “Bythqweth ny’m bia nôcyon mar wocky!”

George pàn glôwas an whedhel a wrug gwenwherthyn. An hot a veu, dell o apert, prat pur! Ev y honen o connoisseur a bùb cast.

“Hautîn teg!” yn medh. “An Bùckanêr gwyls!”

Ha’n mot-ma, “An Bùckanêr”, yth esa ow mos a’n eyl ganow dh’y gela, bys mayth o maner moyha kerys a gampolla Bosinney.

Wosa an vysyt June a veu rebukys a’n hot gans hy modrebeth.

“Henna, cuv colon, ny dhegoth dhis alowa!” yn medhans.

June a worthebys in hy fassyon prowt qwyck, avell corfans bian unn bodh crev:

“Ogh! pana vern? Phil ny wor nefra fatl’yw va gwyskys!”

Cresy gorthyp mar anpardonadow ny vynna nagonen. Den ny wor fatl’yw gwyskys? Nâ, nâ!

In gwir, pyw o an den yonk-ma, esa ow soweny mar dhâ dre ambosa y honen dhe June, êres Jolyon coth dell o avowys? Pennser o va, na ylly bos chêson lowr rag gwysca hot kepar. Pennser nyns o den vÿth a’n teylu Forsyte, saw aswonys gans onen anodhans yth esa dew bennser na vynsa nefra dêwys hot kepar in Loundres rag vysyt a dhevos a’n sêson. Peryllys – â, peryllys!

An wharvedhyans-ma ny’n gwelas June, certan; mès drog-gerys o hy solabrÿs, kyn nag o hy na whath nawnjek bloodh. A ny leverys hy dhe Vêstres Soames – neb o gwyskys pùpprÿs mar deg – bos pluvennow re gomen? Ha Mêstres Soames a cessyas gwysca pluvennow ha’ga hepcor – kemmys dhe blemmyk o June cuv!

An dowtys-ma, an dysplesour ha’n gorgîs gwiryon heb mar, ny wrussons y lettya teylu Forsyte rag cùntell pàn y’s gelwys Jolyan. Gool olas in Stanhope Gate o tra pòr anvenowgh; heb onen vÿth i’n dewetha dêwdhek bledhen, warlergh mernans Mêstres Jolyon goth.

Bythqweth ny veu cùntellyans mar leun, rag yth êns y devedhys in arvow warbynn peryl kemmyn, kesunnyes in despît dh’aga dyffransow. Kepar ha gwarthek pàn deffa ky dhe’n pras, yth esens a’ga sav, penn orth penn ha scoodh orth scoodh, parys dhe bonya ha dhe ladha an goreskynyth dre drettya in dann dreys. Yth êns y devedhys inwedh, sur lowr, dhe gafos neb tybyans a’n sort a royow a vedha gwaitys wàr an dyweth; rag kynth o ûsys dhe dhallath an qwestyon royow demedhyans indelma – “Pandra vynta jy dhedha ry? Nicholas a vynn ry loyow!” – yth esa kemmys owth hangya wàr an gour prias. Mars o smoth, brùshyes dâ, sowyn y semlant, y resa dhe voy ry dhodho taclow teg; y fedhens y gwaitys ganso. Gans pùb y feu rÿs worteweth an pÿth a ve ewn poran, dre neb ehen askewerans recknys kepar dell yw prîsyow determyes i’n Keschaunj Stockys – ha’n manylyon a vedha rêwlys in trigva Timothy in Bayswater, hag inhy Modrebeth Ann, Juley, ha Hester anedhys, chy plesont a vryckys rudh, gans y vu wàr an Park.

Anês teylu Forsyte re beu jùstyfies gans mencyon sempel a’n hot. Assa via tra gamm, tra ùnpossybyl, rag pynag teylu oll, i’n mater sensy fassow (yw nosweth dhe’n rencas uhel-cres venytha), omglôwes ken maner ès anês!

Yth esa auctour an anês a’y sav, ow talkya dhe June, ryb an pelha daras; y vlew crùllys o nebes rùttyes dhe dheray, kepar ha pàn ve oll an wharvedhyans brusys coyntys brâs ganso in y gerhyn. Maner a’n jeva kefrÿs a dhen a gev ges pryva dhodho y honen.

George a gôwsys orth y vroder Eustace adenewen:

“Yêwnys rag diank desempys – an Bùckanêr uskys!”

Yth o an “den mar stranj y semlant”, dell vedha dâ gans Mêstres Small y gria wosa hemma, onen a hirder cres ha body crev, gell gwynnyk y fâss, minvlew a golour doust, gans eskern pòr uhel dh’y vohow, ha’n re-ma cow. Y dâl o ledrys tro ha gùrun y benn, ha balak in bothannow a-ugh an dewlagas, kepar ha tâlyow esa dhe weles in chy an lions i’n Vilva. Y lagasow o lyw sherys, ha’ga attendyans traweythyow drog-fyslak. Lewyor caryach Jolyon coth, warlergh drîvya June ha Bosinney dhe’n gwaryjy, a verkyas dhe’n botteler:

“Nor’vy fatla bederaf anodha. Pecar ha lewpart hanter-dov, der haval dhèm.”

Ha neb unn Forsyte a nes’hy prÿs ha prÿs, slynkya adro, ha’y whythra ev.

Yth esa June sevys arâg, may tefendya mellyans trufyl dhe ves – dernyges vian, dell wrug neb unweyth leverel, “blew ha spyrys meur”, glas hy lagasow hardh, crev hy challa, ha’y vysach bryght y lyw, mayth o fâss ha corf re von, dell hevelly, rag hy hùrun a vlew owr rudh.

Ow miras orth an dhew-ma, a’y sav hy gans minwharth skeusek, yth esa unn venyn hir, teg hy fygùr, a wrug neb esel a’n teylu unweyth comparya dhe dhuwes pagan.

Hy dêwla, in manegow loos Frynkek, o crowsegys an eyl wàr y gela; hy fâss gorhanus sad o sensys dhe’n eyl tu, ha dewlagas pùb den in nes o stag warnedhy. Ow lesca yth esa hy fygùr mar gespos mayth hevelly an very air dh’y waya. Hy bohow a’s teva tomder, mès bohes colour; hy lagasow tewl brâs o clor. Saw hy gwessyow – ow qwil qwestyon, ow ry gorthyp, ha’n minwharth skeusek dhodhans – orth an re-ma yth esa an dus ow miras; gwessyow sensytyf êns y, sensek ha melys, ha dredhans yth hevelly tomder ha sawor wheg dhe dhos kepar ha tomder ha sawor wheg neb flour.

An copel ambosys, kynth esa aspies indelha, ny aswony an dhuwes qwiet-ma. Bosinney o an kensa anodhans a’s merkyas hy, ha govyn hy hanow.

June a wrug hùmbrank hy haror dhe’n venyn a’n fygùr teg.

“Irene yw ow gwelha mâta,” yn medh. “Bedhowgh, my a’gas pÿs, cowetha dhâ!”

Y a vinwharthas, oll aga thry, herwyth arhadow an venyn vian; ha pàn esens y whath ow minwherthyn, Soames Forsyte a wrug apperya yn tydros adhelergh an venyn a’n fygùr teg, neb o y wreg ev, ha leverel:

“Â! comend vy kefrÿs!”

Bohes venowgh, in gwir, y feuva ow fyllel ryb tenewen Irene in kenyver prÿs poblek, ha bÿth pàn ve cowethyans socyal ow reqwîrya bos nebes pelhÿs, y fedha ev dhe weles orth hy holya gans y wolok, le mayth esa hewolder ha yêwnadow ùncoth in y drèm.

Orth an fenester yth esa y das, James, whath ow whythra an darn chêny.

“Yth esof ow qwil marthùjyon pàn vynn Jolyon godhevel an ambos-ma,” yn medh ev dhe Vodryp Ann. “Y leveryr na yllons y demedhy ma’s wosa lies bledhen. Dhe’n Bôsinney yonk-ma” (ev a formyas an ger in dactyl, contrary dhe’n o got a’n ûsadow kemmyn) “nyns eus tra vÿth. Winifred pàn veu demedhys gans Dartie, my a’n constrînas dhe dhry pùb dynar dhe’n fydhyans priosol – fusyk lowr – poken an dhew ny’s tevia tra vÿth i’n tor’-ma!”

Modryp Ann a dherevys hy fenn, le mayth esa hy a’y eseth wàr jair velvet. Cudynnow crùllys in bond dh’y thâl, heb chaunj vÿth dres lower degvledhen, a dhyfudhas i’n teylu pùb sens a dermyn. Ny wrug hy gortheby, awos hy dhe gôwsel bohes venowgh, rag erbysy hy lev coth; saw in hy mir orth James, anês y gonscyans, yth esa an keth mênyng.

“Wèl,” yn medh ev. “Nyns ov vy dhe vlâmya nag esa dhe Irene mona vÿth. Soames a’n jeva kemmys hast; ev êth tanow meur, ow tauncya attendyans dhedhy.

Ev a settyas an bolla wàr an pyanô arta ha gasa y wolok dhe wandra bys i’n bagas a bobel ryb an daras.

“Dhe’m breus vy,” yn medh ev, heb y wetyas, “gwell ny via ken fordh.”

Ny wrug Modryp Ann govyn orto styr an lavar coynt-ma. Hy a wodhya an pÿth a bredery ev. Mar nyns esa dhe Irene mona vÿth, ny ylly hy trespassya yn fol; rag yth o whedhlys – whedhlys – y bos hy ow pesy chambour separâtys; mès Soames sur ny vynsa –

James a wodorras hy hunros jorna:

Saw py le, ev a wovynnas, yth esa Timothy? A nyns o va devedhys gansans?

Minwharth medhel dre wessyow stroth y teuth dhyworth Modryp Ann:

Nag o; ny’n sensys ev fur, pàn esa kemmys dyftêrya ow mos adro; hag ev mar wostyth dhe glevesow.

James a worthebys:

“Wèl, kemeres with a’y honen a wor ev. Ny allama vy affordya gwil rach kepar.” Ha nyns o êsy decernya pan emôcyon – estêmyans, envy, despît – a’n jeva mêstry i’n lavar-ma.

Timothy, in gwir, nyns o gwelys ma’s anvenowgh. Baby an teylu, ha pùblyshyor warlergh galwans, ev a gafas, nans o lies bledhen, scent a’n slackyans na veu wherys in dêda na whath, mès a vedha, dell assentya pùb huny, ow tos wàr an dyweth; ha wosa gwertha y gevran in cowethas arbenygys dre vrâs in lyfryow crejyans, ev a wrug kevarwehy an pris splann lowr in Consols try an cans. Der an keth gwrians-ma ev a gemeras savla dyberthys, rag nyns o Forsyte aral vÿth contentys gans gwain a’y vona dhe le ès peswar an cans; ha heb dowt an dyffrans-ma a dhysevys spyrys an den, esa brâssa myns a rach dhodho pàr hap ès dell o ûsys. Namnag o va gyllys in myth – sort a garnacyon diogeleth rag trobla ûnyvers Forsyte i’n gilva. Bythqweth ny veuva mar anfur may whrug demedhy, na beghya y honen neb fordh gans flehes.

James a bêsyas y gows in unn frappya an darn chêny:

“Hemma nyns yw Worcester coth gwir. Jolyon a dherivys a’n den yonk, lyckly lowr, neb ger dhis. Warlergh oll a glôwys vy, nyns eus dhodho negys vÿth, gober vÿth, na cliens moy ès myjyn; saw dar, ny wòn poynt – derivas dhymmo ny vynn nagonen.”

Modryp Ann a shakyas hy fenn. Dres hy fâss gelvynak coth, pedrak y elgeth, y tremenas crèn; yth esa besias kefnysek hy dêwla ow qwasca warbarth hag ow kesplethy an eyl dh’y gela, kepar ha pàn vynna hy dascarga hy bodh yn sotel.

Cotha ès kettep penn aral in teylu Forsyte, nùmber dâ a vledhynnyow, hy a’n jeva gre arbennyk i’ga mesk. Sêsyoryon chauncys, omgaroryon, yth êns y oll – kynth esa sur dh’aga hentrevogyon an kethsam teythy; y whrêns y plynchya dhyrag hy fygùr anprenadow; ha pàn ve chauncys re faverus, pandra wrussens y saw goheles hy?

Ow trailya y arrow tanow hir, James a bêsyas dhe voy:

“Jolyon, inia y rêwl y honen a vynn ev. Dhodho nyns eus flehes –” ha hedhy, ow remembra bos unn flogh whath dhe Jolyon coth: Jolyon yonk, o dhe June hy thas, neb a’n myshevyas yn frâs, ha’y dhyswil y honen dre forsâkya y wreg ha’y flogh ha dre fia dhe’n fo gans an estrennes, an dhescadores pryva. “Wèl,” ev a gôwsys pelha wàr hast, “mars yw dâ ganso indelma, lyckly lowr y’n jeves mona parys dhe’n mater. Now, pandra vynn ev ry dhedhy? Lyckly, mil an vledhen; nyns eus ken onen vÿth may halsa kemyna y vona.”

Ev a istynas y dhorn rag metya dorn den glanyth dyvarvys, ha scant unn vlewen wàr y benn, y dhewfrik hir ha terrys, gwelvow leun, ha lagasow loos yêyn in dann abransow peswarcornek.

“Wèl, Nick,” yn medh, isel y lev, “fatla genes?”

Nicholas Forsyte, uskys kepar hag edhen gans y semlant a scolvaw skentyl dres natur (ev a wainyas fortyn brâs, yn lafyl glân, in mes a’n cowethasow mayth o va kevarwedhor), a worras, in torr an dorn yêyn-na, bleynow y vesias serth ha yêynha whath, ha’ga gildenna dre hast.

“Nyns oma yagh,” yn medh, ha gwil pors a’y welvow – “dhia dhallath an seythen; nosweyth nyns esof ow cùsca. An medhek ny wor praga. Gwas connek ywa, poken ev ny’m bia, saw ny dheuth tra vÿth dhyworto ma’s lies scot.”

“Medhygyon!” yn medh James, ow lemma an ger. “My a wobras pùb medhek in Loundres rag an eyl pò y gela ahanan. Sewyans dâ ny gemeryr dort an re-na; leverel kenyver flows a vynnons y. Now, consyder Swithin. Pana dhâ a wrussons dhodho ev? Otta va; brâssa vÿth; cowrek ywa; ny wodhons lehe y boster. Mir orto!”

Swithin Forsyte, hir, pedrak, ha ledan, gans y vrèst par ha colom whedhy in hy fluv a grispows splann, a dheuth balgh y stap in nes.

“Em – how are you?” yn medh ev in y vaner afînys, owth anella an ‘h’ yn crev (an lytheren dyckly-ma o gwithys ganso yn tiogel teg) – “fatla genes?”

Pùb broder a’n jeva tremyn troblys pàn esa ow miras orth an dhew aral, rag pùb a wor warlergh prevyans fatell garsa an re erel gorra y aniow ev i’n skeus.

“Yth esen ny ow leverel i’n very prÿs-ma,” yn medh James, “nag êth jy tanow nefra.”

Swithin a wrug balegy y lagasow gwynnyk rownd dre strîvya clôwes cows.

“Tanow? My yw in poynt dâ,” yn medh, ow posa nebes wàr rag; “adar unn paper neujen avellos jy!”

Mès dre dhowt a gelly efanyans y vrèst ev a bosas arta wàr dhelergh, bys in dyvufter, rag ny estêmya ev ages y semlant pòr vryntyn tra vÿth dhe voy.

Modryp Ann a drailya hy lagasow coth dhia’n eyl dh’y gela. Godhevus ha sevur o hy thrèm. Ha’n try broder a vira gà honen worth Ann. Gyllys brottel o hy lemmyn. Barthusek intra benenes! Whe ha peswar ugans bloodh dhe’n very lyha; deg bledhen y hylly bêwa whath, kyn nag o hy crev bythqweth. Swithin ha James, an gevellas, yth êns only pymthek bloodh ha try ugans, ha nyns o Nicholas ma’s flogh bian, deg bloodh ha try ugans nes lowr. Pùb a’n try-ma o crev, hag yth esa an inferyans owth hebaskhe. Mesk oll an pÿth a bewens y, an yêhes o heb mar aga brâssa bern.

“My yw pòr yagh inof ow honen,” James a dhuryas, “saw ’ma’n nervow mes a rêwl. Tra a’n byhanha, y hyll ow throbla’n uthyk. Res yw dhymm mos dhe Bath.”

“Bath!” yn medh Nicholas. “Prevy Harrogate a wrug vy. Henna ny veu vas. Otham vy yw air a’n mor. Ages Yarmouth nyns eus tyller gwell. Pàn yllyf dy, now my a gùsk –”

“Pòr dhrog dhymm th’yw an avy,” Swithin a wodorras yn lent. “Pain a’n jowl omma;” hag ev a worras y dhorn wàr y denewen dyhow.

“Fowt omassayans,” yn medh James, isel y lev, ha’y wolok wàr an chêny. Ev a addyas dystowgh: “Yma pain ena dhymmo kefrÿs.”

Swithin a rudhyas, ha hevelep culyak Gyny ow tos dh’y fâss coth.

“Omassayans!” yn medh. “Plenta a’m beus: ûsya’n eskyner i’n Clùb ny vynna’ nefra.”

“Ny wodhyen vy,” James a leverys in hast. “Ny wòn tra vÿth a dhen vÿth; tra vÿth dhymm ny dherif nagonen.”

Swithin a viras stark warnodho, ha govyn:

“Pandra wreta jy warbynn pain ena?”

Scaffa veu vysach James.

“My,” y talathas ev, “a gemmer kesstoff a –”

“Fatla genes, êwnter?”

Awotta June, sevys aragtho, ha’y fâss determyes bian o derevys dhia’n uhelder isel hy bys i’n uhelder brâs ev, ha’y dorn istynys tro hag ev.

Gallas an scafter wàr vysach James.

“Fatla genes sy?” yn medh ev, owth inclynya a-ughty. “Ytho ty â dhe Gembra avorow rag vysytya modrebeth dha dhen nowyth? Ty a gev lowr glaw ena. Hemma nyns yw Worcester coth gwir.” Ev a frappyas an bolla. “Now, an set a rys dhe’th mamm pàn demedhas hy, hèn o an dra wir.”

June a shakyas dêwla gans hy thry êwnter wynn, onen hag onen, ha trailya dhe Vodryp Ann. Tremyn pòr wheg a dheuth wàr fâss an venyn goth; hy a ammas dhe vogh an mowes gans gwres crenus.

“Wèl, cuv colon,” yn medh, “ty â dhana unn mis leun!”

Yth êth an mowes tremenys in rag, ha Modryp Ann ow miras orth hy fygùr bian mon wàr hy lergh. Dewlagas rownd an venyn goth, dur loos aga lyw, mayth esa kenen warnodhans ow tallath apperya kepar ha lagasow edhen, y holyens yn hirethek in mesk bùsh an rûth, rag rann a’n bobel a gemery cummyas teg; ha bleynow hy besias o bysy unweyth arta in unn wasca prest an eyl dh’y gela, ow tascarga hy bodh warbynn hy dybarth hy honen: an departyans anwoheladow ha dewetha oll.

“Eâ,” hy a brederys, “pùb huny a veu pòr guv; lower onen a dheuth rag keslowenhe. Y coodh dhedhy bos contentys teg.”

In mesk an bùsh brâs a bobel ryb an daras – rûth dâ hy dyllas, cùntellys in mes a’n lies teylu a lahysy hag a vedhygyon, a’n Keschaunj Stockys, hag a bùb galwans dynyver a’n rencas uhel-cres – nyns esa ma’s ugans an cans, nes lowr, ow longya dhe’n teylu Forsyte; saw yth hevelly dhe Vodryp Ann y dhe vos Forsyte kettep penn – ha nyns esa meur dyffrans intredhans wàr neb cor – ny wely ma’s ascorn a’y hig hy. Yth o va hy bÿs hy, an teylu-ma, ha bythqweth martesen ny aswony hy teylu aral vÿth. Oll aga hevrînyow bian, clevesow, maryajys (ambosys ha demedhys), fatla gansans, fatla wainyens y mona – hemma oll o pÿth, delît, bêwnans dhedhy hy; dres hemma nyns esa tra vÿth ma’s nywl dyscler, skeusek a fêthyow hag a dus o scant aga styr. Hèm o myns may resa hy dascor pàn deffa prÿjweyth hy mernans; hèm o myns a wre sens a bris, o an sens kevrînek a vos person a bris in hy honen, ma na ylly den vÿth ahanan perthy bêwa heptho; ha dhe hemma yth o hy glenys yn hirethek, gans crefny esa pùb dÿdh ow tevy. Bêwnans mar pe ow scappya dhyworty, hemma a vynsa hy gwitha bys i’n dyweth.

Hy a brederys a das June – Jolyon yonk – a fias dhe’n fo gans an venyn estren. Â! ass o strocas trist worth y das ha wortans y oll. Yonkwas meur y dhedhewadow! Strocas trist, kyn na veu sclander poblek vÿth, gwynn aga bÿs. Gwreg Jo ow sconya pesy dydhemedhyans! Lies bledhen alemma! Ha pàn veu mamm June marow, nans o whe bledhen, Jo a dhemedhas an estrennes, hag yth esa dhodhans, clôwes dell wrug hy, lemmyn dew flogh. Bytegyns, ev a gollas y wir dhe vos omma i’n gool; ev a wrug betraya cowlwrians a’n gooth a’s teva a’y theylu, hy robbya a’n plesour teythiak a’y weles ev hag a ry amm dhodho, ha hy mar browt anodho i’n termyn kyns, pàn veuva yonkwas meur y dhedhewadow! An preder whath o tan in dann hy crohen, hag yth esa an wherôwder a bystyk hir-sùffrys in hy holon stowt ha coth. Banna dowr a sevys in hy dewlagas. Gans dornlien a goton moyha fin hy a’s desehas in dann gel.

“Wèl, Modryp Ann?” yn medh voys adhelergh dhedhy.

Soames Forsyte, plat y scodhow, dyvarvys glân, plat y vohow, plat y wast, mès gans neb tra rownd ha kevrîn in oll y semlant, a vira wàr Vodryp Ann yn ledrek dhe’n dor, kepar ha pàn esa va ow whilas dhe weles dre denewen onen a’y frigow.

“Pana vreus dhys a’n ambos demedhy?” ev a wovynnas.

Golok Modryp Ann a bowesas warnodho yn prowt; an cotha noy wosa Jolyon yonk dhe dhyberth orth neyth an teylu, ev o lemmyn hy noy moyha kerys, drefen hy dhe aswon ino ev lel-fydhyador rag enef-na an teylu a resa scappya mar scon in hans dh’y gwith hy.

“Plesont teg rag an den nowyth,” yn medh hy; “ha yonkwas sêmly ywa; saw dowtys oma ev dhe vos ewn caror harlych rag agan June.”

Soames a davas amal tegen grog a weder owr-vernyshys.

“Ev a vÿdh dovys gensy,” yn medh, ha sêcretly glebya unn bÿs rag rùttya an bolennow colmek. “Hèn yw vernys cales gwir; ny yllyth y gafos i’n jÿdh hedhyw. Pris dâ a’n jevyth in gwerthjy Jobson.” Ev a gôwsys yn hudhyk, kepar ha pàn vynha gwella cher y vodryp coth. Bohes venowgh y whre va kyfya kemmys. “Y carsen vy ow honen y brena,” ev a geworras; “vernys cales coth a ventên y valew pùb torn.”

“Mar sley osta orth oll an taclow-na,” yn medh Modryp Ann. “Hag Irene ger, fatla gensy?”

Minwharth Soames êth marow.

“Yn tâ lowr,” yn medh. “Ow croffolas na yll hy cùsca; ’ma ow cùsca meur dhe well agesof vy,” hag ev a wrug miras orth y wreg, esa ow kestalkya gans Bosinney ryb an daras.

Modryp Ann a hanajas.

“Pàr hap,” yn medh hy, “y fÿdh fur mar ny goweth hy gans June yn fenowgh warbarth. Yma dh’agan June gnas fest determyes!”

Soames a rudhyas; ha’n rudhyans ow passya scon dres y vohow plat rag crespoyntya inter y lagasow, le may whrug gortos, stamp a brederow troblus.

“Ny worama pan prow a gev hy i’n penn whyban bian-na,” y tardhas in mes anodho, saw kettel welas nag êns y aga honen oll na felha, ev a drailyas hag examnya an degen arta.

“Y leveryr Jolyon dhe brena ken chy,” y feu voys y das in nes; “res yw cals a vona dhe vos dhodho – res yw moy mona dhe vos dhodho ès dell wor ev y spêna! Montpelier Square, dell leveryr; ogas dhe Soames! Bythqweth ny’n derifsons dhymm – Irene ny dherif dhymm nefra!

“Savla splann, le ès dyw vynysen dyworta vy,” yn medh lev Swithin, “ha dhyworth ow rômys vy yth â caryach dhe’n Clùb in mynysow eth.”

Savla aga threven o mater a’n brâssa poos in teylu Forsyte, heb bos tra varthys pàn esa an treven-ma ow corfa spyrys oll aga sowena.

Aga thas, a lynnyath amêthek, o devedhys dhia Dorsetshire ogas dhe dhallath an gansvledhen.

‘Superior Dosset Forsyt’, dell o cries gans y gothmans specyal brâs, o mason warlergh creft, hag ascendyes bys in gre chif-byldyor. In y dhewetha dedhyow ev a dhianedhas dhe Loundres, ha byldya whath erna veu marow; hag ev o encledhys in Highgate. Ev a gemynys moy ès try deg mil a bensow inter y dheg flogh. Y fedha Jolyon coth ow qwil mencyon anodho, yn pòr draweythys, avell “Den cales ha stordy y ehen, heb lies afînans”. Yth o breus an secùnd kenedhel Forsyte, scant na godha bos balgh anodho. Ino ny wodhyens y convedhes ma’s unn nosweyth a’n nôbylta: an ûsadow eva gwin Madeira.

“Kemmys a’m beus cov, ny wrug ev gwil tra vÿth; in ow dedhyow vy dhe’n lyha. Ev o em – perhen, cuv colon, a dreven. Y vlew o ogas ha colour blew dha Êwnter Swithin; y gorf o crev lowr. Hir? Nâ, ev nyns o re hir (in dêda yth o va pymp troos’hÿs pymp mêsva, ha brith y fâss); “den fresk y lyw. Y’m beus cov yth esa ûsadow dhodho eva gwin Madeira; saw gwra govyn orth dha Vodryp Ann. Y das ev pandr’o? Ev o – em – den a’n tir in Dorsetshire, ryb an mor.”

Unweyth James êth dy rag whythra, dh’y honen, pan vaner tyller êns y devedhys in mes anodho. Ev a gafas dyw wodra goth, ha carrfordh down hy rygol i’n dor gwynnrudh, ow lêdya bys in melyn ryb an treth; eglos loos vian gans bùtres dhe’n fos wàr an tu’vês, ha chapel lossa ha byhanha. Yth esa strem an velyn ow tos in unn ewony dre hanter-ugans gover, ha porhelly ow terghya adro dhe’n hayl. An vu o cudhys adrÿv lewgh. Der an cow-ma, dell hevelly, y fedha an ken-teylu Forsyte contentys aga brÿs ow kerdhes, treys sedhys i’n lis ha fâss trailys dhe’n mor, pùb lies Sul dres kemmys cansow a vledhynnyow.

Esa dhe James govenek brav a erytans? Boneyl a gafos neppÿth pòr wordhy i’n tyller-na? In gwir ev a dheuth tre dhe Loundres in cher isel, ha mos adro in attent truan a wil y welha gans tra nag o vas.

“Bohes yw dhe gafos in mes a henna,” yn medh; “tyller kemmyn bian a’n pow, mar goth ’vell an veyn.”

Oos an tyller o convedhys yn hebascus. Y fedha Jolyon coth, may hylly gwiryoneth othommak traweythyow spryngya in y golon, ow campolla bos y hendasow “Yêmans – lyckly a rencas pòr vian.” Byttele ev a vedha dasleverel an ger ‘yêmans’ kepar ha pàn gemerha neb confort anodho.

Y oll a wrug kemmys soweny, an dus Forsyte-ma, mayth êns y oll a’n gre yw cries ‘of a certain position’. Y’s teva kevrannow in taclow a bùb ehen; whath marnas – lemen Timothy yn unsel – in Consols, rag nyns esa dhodhans own mar uthyk i’n bÿs ages gwainya a’ga mona try an cans. Yth esens y ow cùntell lywansow inwedh, hag ow scodhya pynag oll cowethas cheryta a ve prowus dh’aga servons clâv. Dhyworth aga thas, an byldyor, y a erytas talent rag bryckys ha morter. Orth an dallath yth êns y, martesen, esely in neb sect gwredhek, mès esely i’n eur-ma êns y in Eglos Pow an Sowson, dell o cowl-naturek, ha gwil dh’aga gwrageth ha dh’aga flehes bos yn rêwlys lowr i’n eglosyow moy fassyonus an Vamdra. Dowtya aga Cristoneth a via chêson pain ha marth. Yth esa rann anodhans ow prena esedhva eglos, hag indelha ow tysqwedhes i’n form moyha effethus fatell êns y unver gans dyscas Crist.

Aga dyvers trigva, spâcyes adro dhe’n Park omma hag omma, yth esens ow côlyas kepar ha gwithwesyon, rag na slyppya in mes a’ga dalhen an cres teg-ma a Loundres mayth esa aga desîrys fast, na vêns y gesys iselhÿs i’ga breus gà honen.

Jolyon coth, yth esa ev trigys in Stanhope Place; James ha’y wreg in Park Lane; Swithin i’n glory dygoweth a rômys rudhvelen ha blou in Hyde Park Mansions – bythqweth ny vynna ev demedhy, na vynna màn! – Soames ha’y wreg i’ga neyth in nes Knightsbridge; Roger ha’y wreg in Prince’s Gardens. (Roger o an Forsyte reveth-na a gemeras ha gweytha an tybyans maga y beswar mab dhe alwans nowyth. “Cùntellowgh treven – pÿth nyns eus vÿth dhe well!” a levery ev. “Ken tra ny vynnen vy venytha.”)

Ha mêny Hayman kefrÿs – Mêstres Hayman o an unn whor Forsyte a wrug demedhy – in chy wàr Campden Hill awartha, shâpyes par ha jyraf, ha mar uhel may teffa pig in conna pùb whythror; Nicholas ha’y wreg in Ladbroke Grove, trigva larj ha bargen bryntyn; hag i’n dewetha le adar dewetha bry, yth esa mêny Timothy in Bayswater Road, mayth o Ann, ha Juley, ha Hester trigys in dann y with.

Saw oll an termyn-ma yth esa James owth ombredery, ha lemmyn ev a wovynnas orth an ost, y vroder, pana bris a brenas an chy-na in Montpelier Square. Ev y honen a wre consydra chy ena, nans o dyw vledhen, mès pris mar uhel o demondys.

Jolyon coth a dherivys manylyon an prenas.

“Dyw vledhen warn ugans whath i’n prÿsles?” James a dhassonas; “an keth chy esen vy owth helghya – ty a wrug tyly re!”

Jolyon coth a blegyas y dâl.

“Whans anodho ny’m beusaf,” yn medh James dre hast; “gwyw ny via dhe’m porpos a’n pris-na. An chy yw godhvedhys gans Soames yn tâ, wèl – ev a vynn leverel dhis bos an chy re ger – y tal cafos y vreus.”

“Ny rov,” yn medh Jolyon, “oy vÿth a’y vreus.”

“Wèl,” yn medh James yn fedhel, “kyn fynnys dha rêwl dha honen defry – breus dhâ a’n jeves. Benatuw! Ny a vynn drîvya dhe Hurlingham. Y leveryr y fynn June mos dhe Gembra. Ty a vÿdh dygoweth avorow. Pandra wreth, dha honen oll? Gwell vÿdh dhys dos ha kynyewel genen ny!”

Jolyon coth a sconyas. Ev êth an stairys dhe’n dor, rag aga hùmbrank dhe dharas an strêt hag aberth i’ga baroush, ha terlentry warnodhans, wosa ankevy y atty solabrÿs – Mêstres James, fest stâtly hy fygùr hir, gellrudh hy blew, owth eneby dhe’n vergh; Irene aglêdh dhedhy – an dhew wour, tas ha mab, owth esedha arâg, kepar ha pàn esens y ow qwetyas neppÿth, adâl aga gwrageth. Ow lesca hag ow lemmel wàr spryngys an pluvogow, tawesek, ow qwaya gans pùb môcyon a’ga charet, y a dhrîvyas in kerdh ha mir Jolyon coth whath ortans i’n howl.

Hag y ow trîvya, an taw a veu terrys gans Mêstres James.

“A welsowgh bythqweth cùntellyans a bobel mar gomen?”

Soames a dôwlys golok got warnedhy in dann grohen y lagasow, inclynya y benn, ha gweles fatell drailyas Irene exampyl teythiak a dremyn down dres desmyk. Yth yw gwirhaval lowr, pùb branch a deylu Forsyte dhe leverel an keth ger-ma hag y ow trîvya dhyworth gool olas Jolyon coth.

In mesk an ôstysy a gemeras cummyas yn tewetha oll, an peswores ha’n pympes broder, Nicholas ha Roger, a gerdhy warbarth, ha’ga stappys ryb Hyde Park ahÿs, tro ha gorsaf Praed Street a’n Dann Dhor. Kepar ha pùb Forsyte aral a certan oos, y a bewa aga haryach aga honen, heb kemeres cabbys nefra, mar kyllens y neb maner goheles henna.

Golow an jÿdh o splann, gwÿdh an Park a’s teva tecter leun a dhel Metheven cres; nyns esa an breder ow merkya fenomena, dell hevelly, a brovia rann a’n jolyfter dhe’n kerdh ha'n kescows.

“Eâ,” yn medh Roger, “hy yw benyn pòr sêmly, an gwreg-na gans Soames. Y leveryr nag yw êsy gà howethas.”

Dhe’n broder-ma yth esa tâl uhel, ha’n lyw moyha fresk in oll teylu Forsyte; y lagasow gwerloos a vrusy tâlenep an treven wàr an fordh, hag ev ow terevel traweythyow gwelen y lawlen ha “loorvusura” (dell y’n henwy) an lies uhelder dyvers.

“Hy ny’s teva mona vÿth,” Nicholas a worthebys.

Ev y honen a dhemedhas myns brâs a vona, hag i’n gwelha prÿs, grâss e dhe’n oos owrek kyns Act an Seneth ‘Pÿth Benenes Demedhys’, ev a spêdyas dhe wil devnyth dâ teg anodho.

“Pyw o hy thas?”

“Heron o y hanow, Professour, dell leveryr.”

Roger a shakyas y benn.

“Nyns eus mona vÿth in henna,” yn medh.

“Y leveryr tas hy mamm dhe vos cyment.”

Scafhÿs veu vysach Roger.

“Saw banksqwattys,” Nicholas a bêsyas.

“Â!” Roger a grias. “Soames a’n jevyth trobel gensy; trobel a’n jevyth heb martesen vÿth – ’ma trèm estren dhedhy.”

Nicholas a lyckyas y welvow.

“Hy yw benyn deg,” ha sîna dre dhorn mayth ella scubyor treusva dhe wary.

“Fatell wrug ev hy hibya?” Roger a wovynnas a verr spÿs. “Res yw bos hy dylajow costly lowr!”

“Ann a dherivys,” Nicholas a worthebys, “ev dhe vos hanter-muscok anedhy orth an dallath. Hy a’n sconyas pymp treveth. James, yth ywa leun a skeus, dell welyr.”

“Â!” yn medh Roger unweyth arta. “My a gemmer trueth a James; trobel a’n jeva dre Dartie.” Y lyw plesont o cressyes warlergh omassayans, ev a lesca y lawlen bys in level y lagas inwedh moy menowgh ès kyns. Wàr fâss Nicholas yth esa trèm plesont kefrÿs.

“Re wynnyk dhe’m blas vy,” yn medh, “mès hy fygùr yw bryntyn!”

Ny wrug Roger gortheby.

“My a vynsa hy cria semlant wordhy,” yn medh worteweth – ot an uhelha gormola in gerva Forsyte. “An Bosinney yonk-na, nefra ny sowen yn tâ. In Burkitt’s y leveryr y vos onen a’n wesyon artystek-ma – tybyans a’n jeves a welhe penserneth an wlas; nyns eus mona vÿth in henna! My a garsa clôwes myns a leversa Timothy anodho.”

Y a entras dhe’n gorsaf.

“Pan class êth jy? My â secùnd.”

“Secùnd vÿth dhe vy,” yn medh Nicholas; “nefra ny wosta py cleves a’th cach.”

Ev a gemeras tôkyn kensa class dhe Notting Hill Gate; Roger a brenas secùnd class dhe South Kensington. An train pàn veu devedhys wosa mynysen, an dhew vroder a dhybarthas hag entra dh’aga dyffrans caryach. An eyl o grêvys na wrug y gela chaunjya y dhevos rag bos nebes pelha in company ganso; saw dell leverys Roger in y breder ev:

“Cales y benn benytha, Nick!”

Ha dell leverys Nicholas dhodho y honen:

“Grolyak, Roger, y dhedhyow oll!”

In teylu Forsyte yth esa very nebes sentementalyta. I’n Loundres vrâs-na, may whrussons y conqwerrya ha kesunnya gensy, a byle cafsens y termyn rag bos sentemental?

GERVA – GLOSSARY

Definitions have generally been confined to those relevant for the story. To keep the glossary to a manageable length the listing excludes the most common words. These are best looked up in Gerlyver Kescows (Ian Jackson).

On-line at https://www.skeulantavas.com/vocabulary/gerlyver-kescows-2nd-edition

If you need grammar, by far the most helpful book is Desky Kernowek (Nicholas Williams, Evertype 2012).

The system of notation in the following list is the same as in Gerlyver Kescows 2nd edition. In particular, the symbol ‖ indicates a word with two stresses of more or less equal force, and an underlining shows a single stress when it does not fall on the penultimate syllable of the word.

Act an Seneth ‘Pÿth Benenes Demedhys’ phr The Married Women’s Property Act

affordya v afford

ambosa v engage

amêthek adj farming

an cans phr per cent

An Dann Dhor phr The Underground

an vledhen phr per annum

ancow m death

anedhy v dwell

anfur adj imprudent

anpardonadow adj outrageous

anprenadow adj incorruptible

anterth m anterthow high point

anvenowgh adj rare

anwoheladow adj inevitable

any m aniow ailment

anyenek / anyenus adj instinctive

arenebek adj surface

ascendyans m rise

ascorn a’y gig ev phr one’s own flesh and blood

askewerans m adjustment

atty m spleen

balak adj bulging out

balans m balancys balance (accounting)

banksqwattys adj bankrupt

baroush m baroushys barouche

beghya v encumber

benytha adv ever

bewegieth f vitalism

blas m taste

blejyowans m flowering

boghvlew ‖ col whiskers

botteler m bottelers butler

brafter m bravery (finery)

brottel adj shaky

brusy v judge

bryght adj bright

bùckanêr m bùckanêrs buccaneer

bùtres m bùtressys buttress

bylen adj disreputable

càb m cabbys cab

cafos y rêwl y honen phr have one’s own way

carnacyon m incarnation

carrfordh ‖ f carrfordhow ‖ cart-track

challa m challys jaw

charet m charettys chariot

chownler m chownlers chandelier

chyften m chyftens head

colm stock m colmow stock [tie]

colmek adj knobby

colom whedhy f kelemy pouter pigeon

comen adj rumty-too

conqwerrya v conquer

corfa v embody

corfans m embodiment

costly adj expensive

crèn m trembling

crenus adj trembling

crêsnyver ‖ m crêsnyverow ‖ average

cromdo m cromdohow dome

crowsegy v cross

dactyl m dactylow dactyl

damgeal m intuition

dascarga v recharge

defians m defiance

degoth verb it is fitting

degvledhen f degvledhynnyow decade

departyans m departure

dernyges vian f dernygesow bian little bit of a thing (referring to a woman)

descadores pryva f descadoresow governess

desîr m desîrys desire

destna v destine

devos f devosow ritual custom

dianedhy v move (residence)

droppya v droop

duwes f duwesow goddess

dydhemeth adj unmarried

dydros adj silent

dyflaster m offensiveness

dyftêrya m diphtheria

dyfurf adj shapeless

dynyver adj innumerable

dysevel v undermine

dysplesour m dysplesours dislike

dyswar adj unconscious

dyvufter m immobility

efanyans m expansion

eneby v face

enesegyans m insulation

er m eryow temple

êres f êresow heiress

esedhva eglos f esedhvaow pew

estrennes f estrenesow foreign woman

êwnter wynn m êwntras gwynn great-uncle

ewony v bubble

fast ha parhus phr permanent

ferfter m steadfastness

feus m fortune

fîbrus adj fibrous

floryshya v flourish

fortyn m fortune

fortynnys adj fortunate

frigwheth ‖ m frigwhethow ‖ sniff

Frynkek adj French

fydhyans priosol m [marriage] settlement

fyslak adj inattentive

fysment m fysmens feature

gellrudh ‖ adj auburn

gelvynak adj aquiline

genesygva f genesygvaow birth

gobra v employ

godhevus adj indulgent

godra f godrevy small farm

golôwder m brightness

gôlyas v keep watch

gool olas m golyow at home (reception)

goreskynyth m goreskynydhyon invader

gorfalster m exuberance

gorgîs m distrust

gorlywans m exaggeration

gorthter m obstinacy

gostyth adj prone (to illness etc)

gour prias m gwer bridegroom

govynnus adj inquisitive

gre m position (rank)

grêvys adj aggrieved

grolyak m grolyogyon cantankerous chap

gwarrgrom ‖ adj stooping

gwelhevyn col aristocracy

gwerloos ‖ adj light grey

gwir a’n posessyon hir phr prescriptive right

gwithwas ‖ m gwithwesyon ‖ sentinel

gwres f fervour

gwynsel f gwynsellow fan

hangya v depend

harlych adv exactly

hautîn adj haughty

hebascus adj comforting

hebaskhe ‖ v comfort

hegas adj repugnant

helerhy v trace

helghya v hunt

hendas m hendasow ancestor

hêsyans m swarming

hevuf adj shifting

hewolder m watchfulness

hockus adj tentative

hunros jorna v hunrosow reverie

in dann scoos prep under the aegis of

in dêda phr indeed

inferyans m inference

is-aswonvosek ‖ adj subconscious

jyraf m jyrafow giraffe

kefnysek adj spidery

kelvyth adj artistic

kemeres cummyas teg phr say goodbye

kemeres trueth a² phr be sorry for (sb)

kemyna v bequeath

kenedhel f kenedhlow generation

ken-istorek ‖ adj prehistoric

ken-teylu ‖ m ken-teyluyow ‖ primeval family

kerhynnek adj surrounding

kesplethy v interlace

kesstoff m kesstoffys compound

kevarwehy v invest

kigek adj fleshy

kynyewel v dine

laghyas m lahysy lawyer

lemen prep except

lewgh m haze

lewpart m lewpartas leopard

loosvelen ‖ adj buff

lu m luyow horde

lynnyath f stock

lywans m lywansow picture

mamdra f mamdrevow metropolis

mellyans trufyl phr idle curiosity

melys adj sweet

men adj strenuous

mêstry See y’n jeves mêstry

methus adj disgraceful

meurfaverys ‖ adj [well] favoured

mir m look

môcyon m môcyons motion

monetarek adj monetary

morter m mortar

myrgh wynn f myrhas gwynn granddaughter

myth m mythys myth

nâsya v affect

nos warrantya m nosow hallmark

nosweyth adv at night

omfastya v fasten

omgaror m omgaroryon egotist

omherdhyans m encroachment

onesta m respectability

othommak adj desperate

pagan adj heathen

paper neujen m paperyow thread-paper

parcel m & f group (of people)

parhuster m tenacity

parleth m parledhow drawing-room

payonus adj foppish

penn whyban m flibbertigibbet

penserneth m architecture

perhenuster m possessiveness

personegy v personify

peswarcornek adj rectangular

pew verb own

pig m pigow crick

pîss m pîcys piece

pondra v ponder

ponn m light dust

ponvos m worry

poster m weight

praswels ‖ col pampas grass

pryntyans manlywys ‖ m pryntyansow reproduction

prÿs sîcologyl m prejyow psychological moment

prÿsles ‖ m lease

pùblyshyor m pùblyshyoryon publisher

qwiet adj passive

qwyck adj brisk

Qwylpus adj Quilpish

ragarweth f ragarwedhyow premonition

rag-gwary m rag-gwariow prelude

ragpreder m ragprederow precaution(s)

re gomen phr vulgar

rebukya v reproach

reveth adj remarkable

rudhyans m blushing

sâga m sâgas saga

sardonek adj sardonic

satyn m satin

scolvaw ‖ m scolvebyon ‖ schoolboy

scubyor treusva m scubyoryon crossing-sweeper

sêcretly adv stealthily

sect gwredhek m sectys primitive sect

sensek adj sensuous

sensy fassow phr keep up appearances

sentemental adj sentimental

sentementalyta m sentimentality

separâtya v separate

sêsyor chauncys m sêsyoryon opportunist

shou interj shoo

showya v display

skeusek adj shadowy

slackyans m stagnation

smoth adj sleek

sowyn adj prosperous

spâcya v space

sprynga m spryngys spring

spryngya v well up

stâtly adj dignified

strem m strêmys stream

sùbstans m substance

sùgnek adj sappy

surneth m assurance

tâlenep ‖ m tâlenebow ‖ frontage

tegen grog f tegennow crog lustre

terghya v root

terlentry v twinkle

terryjy pl fall

testa v testify

tos m tosow plume

traweythys adj occasional

tredden m three people

trèm f expression

trespassya v do wrong

trettya v trample

troblus adj disturbing

tuedhy v tend

uheldasek ‖ adj patriarchal

unver adj of one mind

velvet m velvet

venytha adv ever

vernys cales m lacquer

vernyshya v lacquer

vesyon m vesyons vision

wherôwder m bitterness

whythror m whythroryon observer

y’n jeves mêstry phr is dominant

yêman m yêmans yeoman

yn unsel adv only (strengthening an exception)

yonkwas ‖ m yonkwesyon ‖ young man

yowynk = yonk

yowynkes m youth