John Galsworthy
Kevrol 1
AN DEN DÂ Y BŸTH
Chaptra 1
GOOL OLAS IN CHY JOLYON COTH
Kernowek © 2025 Ian Jackson
Yma Gerva awoles
Whel nag yw gorfennys na whath
Seul a vo maga fortynnys may feu ôstyas in degol lowen a’n teylu Forsyte re welas syght gorhanus ha dyscansek teg – teylu a’n uhella rencas in y bluv leun. Saw pyw pynag a’n persons meurfaverys-ma a’n jeffa godhvos a’n dielvennans sîcologyl (yw talent heb valew monetarek, ytho sconyes yn ewn gans kenyver Forsyte), hemma sur re wrug aspia gologva pòr blesont hy natur, mès ow telînya inwedh problem denyl dyscler. Wàr lavarow moy plain, ev re drouvyas iredy in cùntellyans a’n teylu-ma – le nag esa branch vÿth kerys an eyl gans y gela, ha le may fylly, mesk kenyver tredden, pynag oll tra a ylly bos wordhy a’n hanow ‘kescodhevyans’ – dùstuny a’n parhuster stordy ha kevrînek-na usy ow qwil dhe’n lies teylu bos unsys mar grev a’n gowethas, pryntyans manlywys a’n gowethas mar gler. Ev re beu amyttys dhe vesyon a fordhow tewl an avauncyans socyal, ha re wrug convedhes nebes a’n bêwnans uheldasek, a’n hêsyans a luyow gwyls, a’n ascendyans a nacyons, kefrÿs a’ga therryjy. Ev yw kepar ha nebonen, warlergh hemma dhe viras orth gwedhen ow tevy, pùb termyn abàn veu plynsys – patron parhuster, enesegyans, ha spêda, in mesk coll cans losowen le fîbrus, le sùgnek, le dywysyk – nebonen eus orth hy gweles ow floryshya leun-las yn clor, hegas hy sowena ogasty, wàr anterth hy blejyowans freth.
An 15ves mis Metheven, 1886, ogas ha peder eur dohajÿdh, y hylly whythror, esa dre hap in chy Jolyon Forsyte coth in Stanhope Gate, gweles unn blejyowans Forsyte o an fretha oll.
Hèm o gool olas rag nôtya ambos Mêstresyk June Forsyte, myrgh wynn dhe Jolyon coth, dhe dhemedhy Mêster Philip Bosinney. In brafter manegow scav, crispowsyow loosvelen dhe’n dus, pluvennow ha powsyow dÿdh dhe’n benenes, y teuth an teylu warbarth – kekefrÿs Modryp Ann, na vynna lemmyn ma’s bohes venowgh gasa cornel parleth gwer hy broder Timothy, le may fedha hy in dann scoos tos sÿgh a braswels hir in lester blou golow, ow redya der an jorna hag ow qwia wàr najedhow, hag imajys a deyr henedhel a’n teylu Forsyte in hy herhyn. Kekefrÿs Modryp Ann a dheuth dhy; ha’y heyn dywethyn ha dynyta hy vysach cosel coth ow personegy an perhenuster stowt in tybyans an teylu.
Pàn ve unn Forsyte ambosys, pò demedhys, pò genys, pùpprÿs an teylu Forsyte a wre metya warbarth; pàn ve unn Forsyte marow – mès marow ny veu Forsyte vÿth na whath; merwel ny vynnens; rag yth o mernans contrary dh’aga fenrêwlys, yth esens ow qwil stappys wàr y bynn, an ragpreder anyenus a bobel brâs hy bewegieth, hag yw tuedhys dhe sorr pàn ve omherdhyans orth aga sùbstans ha pÿth.
Adro dhe’n teylu Forsyte, ow kemysky i’n jÿdh-na gans rûth ôstysy erel, yth esa semlant kempensys dres devos, surneth dyfun ha govynnus, onesta splann, kepar ha pàn vêns gwyskys rag defia neb tra. An frigwheth teythiak dhe fâss Soames Forsyte êth omlêsys dredhans oll; yth êns y pòr war.
An cowntnans-ma ha’y dhyflaster is-aswonvosek a wrug gool olas Jolyon coth an prÿs sîcologyl in istory an teylu; y feu rag-gwary indelha dh’aga drâma.
Yth êns y serrys a neppÿth avell teylu warbarth, adar onen hag onen; an sorr-ma o dysqwedhys in perfethter addys a dhyllas, gorfalster a golonecter an teylu, gorlywans a bris an teylu, ha – an frigwheth. Peryl – dyhepcor rag dyskevera qwalyta selvenek a neb cowethas, neb parcel, neb unn den – hèm o sawor batel dhe genyver Forsyte; ragarweth a beryl a bolyshya golôwder wàr aga arvow. Dhe’n kensa prÿs, avell teylu, y’s teva sens anyenek, dell hevelly, y dhe vos in kestaf gans neb tra stranj ha diantel.
Ryb an pyanô yth esa den uhel brâs, ha dyw grispows wàr y vrèst ledan, dyw grispows ha pynn rûby, in le an unn grispows satyn ha pynn adamant a’n presyow moy ûsys, hag yth esa tremyn moyha stâtly wàr y fâss coth, pedrak, dyvarvys, a golour lether gwynnyk, ha gwynnyk y lagasow, a-ugh y golm stock satyn. Swithin Forsyte o hemma. Ogas dhe’n fenester, may hylly cafos moy ès ewnran air fresk, yth esa an gevell aral, James – kig lowr ha kig scant, dell wre Jolyon coth gelwel an vreder-ma – moy ès whe troos’hÿs y hirder, haval dhe Swithin brâs, saw pòr danow, kepar ha pàn ve va destnys dyworth genesygva dhe reckna balans ha mentêna crêsnyver, ow miras gwarrgrom fast wàr an cùntellyans; y lagasow loos a’s teva golok a les stag in neb ponvos kevrîn, goderrys traweythyow dre whythrans brottel uskys a fêthyow kerhynnek; yth esa tuyow y fâss, tanow’hÿs dre dhew bleg keslînek, ha gwelv hir ha dyvarvys awartha, framyes gans boghvlew gis Dundreary. Inter y dhêwla yth esa va ow trailya hag ow trailya pîss chêny. In nes yth esa y unn vab Soames ow coslowes orth dama wyskys gorm – hèm o gwynnyk ha dyvarvys glân, tewl y vlew, nebes mol y benn, hag ev ow pockya y elgeth adenewen hag ow ton y dhewfrik gans an semlant o campollys kyns a ‘frigwheth’, kepar ha pàn vynna despîsya oy a wodhya na ylly ev y gôy. Adhelergh dhodho, yth esa dh’y genderow, George hir, mab an pympes Forsyte, Roger, semlant Qwylpus wàr y fâss kigek, hag ev ow pondra onen a’y lies ges sardonek.
Nâsyes êns y oll gans neppÿth o longus dhe’n gool y honen.
A’ga eseth in unn rew, an eyl ogas dh’y gela, yth esa teyr benyn – Modrebow Ann, Hester (o an dhyw whor dhydhemeth i’n teylu), ha Juley (les’hanow rag Julia), ha’n tressa-ma gyllys dyveth lowr may feu hy demedhys dhe Septimus Small, den gwann y yêhes, pàn nag o hy kefys na felha i’n kensa yowynkes. Hy a vêwas lies bledhen wosa y vernans solabrÿs. Gans hy wheryth, onen cotha, onen yonca, yth esa hy lemmyn trigys in chy Timothy, hy wheffes broder, an yonca broder oll, in Bayswater Road. Pùbonen a'n teyr benyn-ma a’s teva gwynsel in hy dorn, ha pùbonen dre neb tùch a golour, neb pluven pò brocha dyblans, ow testa abarth gnas solem an ocasyon.
GERVA – GLOSSARY
Definitions have generally been confined to those relevant for the story. To keep the glossary to a manageable length the listing excludes the most common words. These are best looked up in Gerlyver Kescows (Ian Jackson).
On-line at https://www.skeulantavas.com/vocabulary/gerlyver-kescows-2nd-edition
If you need grammar, by far the most helpful book is Desky Kernowek (Nicholas Williams, Evertype 2012).
The system of notation in the following list is the same as in Gerlyver Kescows 2nd edition. In particular, the symbol ‖ indicates a word with two stresses of more or less equal force, and an underlining shows a single stress when it does not fall on the penultimate syllable of the word.
ancow m death
anterth m anterthow high point
anyenek adj instinctive
anyenus adj instinctive
ascendyans m rise
balans m balancys balance (accounting)
bewegieth f vitalism
blejyowans m flowering
boghvlew ‖ col whiskers
brafter m bravery (finery)
brottel adj shifting
colm stock m colmow stock [tie]
crêsnyver ‖ m crêsnyverow ‖ average
destna v destine
devos f devosow custom
dydhemeth adj unmarried
dyflaster m offensiveness
enesegyans m insulation
fîbrus adj fibrous
floryshya v flourish
fortynnys adj fortunate
frigwheth ‖ m frigwhethow ‖ sniff
genesygva f genesygvaow birth
golôwder m brightness
gool olas m golyow at home
gorfalster m exuberance
gorlywans m exaggeration
govynnus adj inquisitive
gwarrgrom ‖ adj stooping
gwynsel f gwynsellow fan
hegas adj repugnant
hêsyans m swarming
in dann scoos prep under the aegis of
is-aswonvosek ‖ adj subconscious
kenedhel f kenedhlow generation
kerhynnek adj surrounding
kigek adj fleshy
loosvelen ‖ adj buff
lu m luyow horde
meurfaverys ‖ adj [well] favoured
monetarek adj monetary
myrgh wynn f myrhas gwynn granddaughter
nâsya v affect
omherdhyans m encroachment
onesta m respectability
parcel m & f group (of people)
parhuster m tenacity
parleth m parledhow drawing-room
perhenuster m possessiveness
personegy v personify
pîss m pîcys piece
pondra v ponder
ponvos m worry
praswels col pampas grass
pryntyans manlywys ‖ m pryntyansow reproduction
prÿs sîcologyl m prejyow psychological moment
Qwylpus adj Quilpish
ragarweth f ragarwedhyow premonition
rag-gwary ‖ m rag-gwariow ‖ prelude
ragpreder m ragprederow precaution(s)
sâga m sâgas saga
sardonek adj sardonic
satyn m satin
stâtly adj dignified
sùbstans m substance
sùgnek adj sappy
surneth m assurance
terryjy pl fall
testa v testify
tos m tosow plume
tredden m three people
tuedhy v tend
uheldasek ‖ adj patriarchal
vesyon m vesyons vision
whythror m whythroryon observer
yowynkes m youth